Wchodzi w życie zreformowane prawo karne w Kościele

Z dniem 8 grudnia br. wchodzą w życie zmiany wprowadzone przez papieża Franciszka konstytucją apostolską Pascite gregem Dei (ogłoszoną 1 czerwca br.), na mocy której została znowelizowana Księga VI Kodeksu Prawa Kanonicznego dotycząca sankcji karnych w Kościele.

Papież stwierdza w dokumencie, że „wiele szkód wyrządziło niedostrzeganie ścisłego związku w Kościele między praktykowaniem miłosierdzia a odwołaniem się, gdy wymagają tego okoliczności i sprawiedliwość, do dyscypliny karnej”. Stosowanie prawa karnego jest obowiązkiem biskupów – tak dla dobra sprawcy, którego kara ma nakłonić do nawrócenia, jak i dla dobra całej kościelnej wspólnoty, która ma prawo do niezwłocznej i zdecydowanej reakcji na popełnione przestępstwo.

Wprowadzono różnego rodzaju zmiany do obowiązującego prawa oraz „kilka nowych kategorii przestępstw”.

Mocno podkreśla się, że stosowanie kar nie jest środkiem ostatecznym, ale zwyczajnym i obowiązkowym narzędziem pasterskiego posłannictwa biskupa. Przepisy są bardziej szczegółowe i konkretne – zmniejszono liczbę sytuacji, w których samą karę oraz wybór jej rodzaju pozostawiano decyzji ordynariusza. Duży nacisk kładzie się na konieczność naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem – nie wolno zwolnić przestępcy z kary, dopóki nie naprawi wyrządzonej szkody.

Przywrócono karanie za niektóre przestępstwa z dawnego Kodeksu z 1917 r. np. korupcję w działaniach urzędowych czy udzielanie sakramentów osobom, którym nie wolno ich udzielać. Penalizuje się także nowe przestępstwa – wśród nich naruszenie tajemnicy papieskiej, bezprawne porzucenie posługi kapłańskiej, domaganie się przez kapłana ofiary wyższej niż ustalona albo dodatkowych kwot, albo czegoś dla własnej korzyści. Bardziej szczegółowo regulowane są przestępstwa o charakterze majątkowym. Pojawia się w prawie kanonicznym nieznana mu dotychczas kara grzywny.

Przestępstwo wykorzystania seksualnego osób małoletnich zostało umieszczone w dziale „Przestępstwa przeciwko życiu, godności i wolności osoby”, przez co wskazuje się, że dobrem chronionym jest godność człowieka, a nie – jak dotychczas – obowiązki kapłana.

Jak podkreśla papież Franciszek w konstytucji apostolskiej Pascite gregem Dei: „Zaniechanie ze strony pasterza posługiwania się prawem karnym jest przejawem tego, iż nie pełni on właściwie i wiernie swej funkcji”.

Wkrótce ukaże się uaktualnione tłumaczenie polskie Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 roku wraz z przepisami znowelizowanej Księgi VI.