Ekumeniczna modlitwa w 77. rocznicę kaźni Polaków

Ekumeniczna modlitwa miała miejsce na terenie Fortu III w Pomiechówku w diecezji płockiej, gdzie 77 lat temu Niemcy rozstrzelali około 300 więźniów. Mszy św. w intencji wszystkich ofiar obozu przewodniczył ks. ppłk Marcin Czeropski, kapelan 9. Brygady Wsparcia Dowodzenia Dowództwa Generalnego Rodzajów Sił Zbrojnych, a modlitwę w ich intencji odmówił ks. protojerej Andrzej Bołbot, proboszcz parafii prawosławnej w sąsiednim Aleksandrowie.

77 lat temu Niemcy zlikwidowali obóz w Pomiechówku koło Warszawy, znajdujący się na terenie tzw. Fortu III (części Twierdzy Modlin). Była to jedna z największych katowni na terenie III Rzeszy i terenów zagarniętych przez wojska niemieckie. Łącznie zginęło tam około 15 tysięcy osób.

W rocznicę likwidacji obozu, związaną z egzekucją około 300 więźniów w 1944 roku, ks. ppłk Marcin Czeropski, kapelan 9. Brygady Wsparcia Dowodzenia Dowództwa Generalnego Rodzajów Sił Zbrojnych, przewodniczył Mszy św. polowej w intencji wszystkich ofiar.

– Chcemy naszą modlitwą i troską otoczyć wszystkich tych, którzy w tym miejscu zakończyli swoje życie, a także tych, którzy pamięć o nich przechowują w swoich sercach. Wszystko po to, aby nigdy nie powtórzyły się tragiczne wydarzenia, jakie pamięta to miejsce. Tu więźniowie byli torturowani i mordowani. To miejsce jest świadectwem, że my, Polacy, nie dezerterujemy nawet w najtrudniejszych momentach. To miejsce przypomina, że Ojczyzna była, jest i będzie dla Polaków największą świętością – głosił kapelan ks. Marcin Czeropski.

Prosił też, aby modlić się także za oprawców, za Niemców, którzy dokonywali w obozie bestialskich czynów. Chrześcijanie „muszą im przebaczyć”. Wieczność daje perspektywę, która każe inaczej spojrzeć na najbardziej tragiczne wydarzenia. Modlitwy bardzo potrzebują również ci, którzy w Forcie III – „zatracili swoje człowieczeństwo”.

Modlitwę w intencji ofiar odmówił również ks. protojerej Andrzej Bołbot, proboszcz prawosławnej parafii pw. św. Aleksandry w Stanisławowie.

W rocznicowej uroczystości uczestniczyli przedstawiciele rodzin pomordowanych, delegacja z Ministerstwa Obrony Narodowej, wojsko, przedstawiciele Instytutu Pamięci Narodowej, samorządowcy i lokalna społeczność. Delegacje złożyły także kwiaty i zapaliły znicze na symbolicznych grobach ofiar.

Uroczystości zostały zorganizowane przez Fundację „Fort III Pomiechówek” oraz 9. Brygadę Wsparcia Dowodzenia Dowództwa Generalnego Rodzajów Sił Zbrojnych, przy technicznym wsparciu Instytutu Pamięci Narodowej.

***

Fort III w Pomiechówku zbudowany został pod koniec XIX w., jest częścią wewnętrznego pierścienia fortów Twierdzy Modlin. W okresie II wojny światowej obiekt pełnił funkcję obozu dla przesiedleńców (1941-1945), miejsca przetrzymywania Żydów (lipiec-sierpień 1941) i więzienia karno-śledczego (1942-1945). Zaimprowizowany przez Niemców obóz (chociaż statusu obozu koncentracyjnego nie posiadał) według dawnych więźniów i świadków określany był jako jedna z „największych katowni na terenie III Rzeszy i terenów zagarniętych przez wojska niemieckie”.

Z północnego Mazowsza masowo zwożono do niego ludzi, często byli to przedstawiciele elit miasteczek i wsi. 30 lipca 1944 r. w ostatniej egzekucji Niemcy rozstrzelali w obozie 281 osób. Nazajutrz zlikwidowali i opuścili obóz. Trudno jednoznacznie oszacować liczbę wszystkich zamordowanych. Prawdopodobnie więziono tu 50 tys. osób, a zabito 15 tys. osób. Podobna liczba pojawia się w dokumentach Polskiego Czerwonego Krzyża. Od jesieni 2018 r. IPN prowadzi prace ekshumacyjne na terenie Fortu III. W grudniu 2018 r. odbył się pierwszy uroczysty pochówek kilkudziesięciu ekshumowanych ofiar, drugi miał miejsce we wrześniu 2019 roku, a trzeci w grudniu 2020 r.

Fort III Twierdzy Modlin w Pomiechówku jest największym na terenie województwa mazowieckiego, obok Treblinki, miejscem niemieckich zbrodni popełnionych na obywatelach II RP – Polakach i Żydach.