Episkopat pracuje nad wytycznymi ws. duszpasterstwa małżeństw i rodzin

Praca nad kształtem wytycznych Episkopatu ws. duszpasterstwa małżeństw i rodzin będzie jednym z ważnych punktów rozpoczynającego się w Zakopanem, dwudniowego zebrania plenarnego Konferencji Episkopatu Polski. Publikacji dokumentu, który jest konsultowany w szerokim kręgu duszpasterzy i teologów, można spodziewać się jesienią.

Wytyczne będą składać się z trzech części poświęconych kolejno: przygotowaniu do małżeństwa, duszpasterstwu rodzin oraz związkom niesakramentalnym.

Opracowanie uwzględni nauczanie papieża Franciszka wyłożone w adhortacji „Amoris laetitia”. Chodzi zwłaszcza o język i styl – wskazuje w rozmowie z KAI bp Jan Wątroba. „Novum, które musi wybrzmieć w Wytycznych dotyczy praktyki a nie doktryny” – wskazuje przewodniczący Rady KEP ds. Rodziny.

Przewodniczący KEP abp Stanisław Gądecki zwraca uwagę, że dokument nie będzie „interpretowaniem” papieża i jego nauczania wyłożonego w adhortacji „Amoris laetitia” ale materiałem, który ma być użyteczny dla kapłanów i wiernych.

Dokument będzie liczył prawdopodobnie kilkadziesiąt stron, zdecydowanie mniej niż wydane w 2003 r. Dyrektorium Duszpasterstwa Rodzin, które zresztą – zdaniem bp. Wątroby – nie traci nic ze swej aktualności.

Czytaj także: Zbliża się 376. zebranie plenarne KEP

Nad dokumentem obradowała przed miesiącem Rada Stała KEP. Bp Jan Wątroba, przewodniczący Rady KEP ds. Rodziny wskazywał wtedy w rozmowie z KAI, że przygotowań do sakramentu małżeństwa nie można sprowadzać do jednego weekendowego spotkania. Szczegółowe wskazania na ten temat będą jednym z wątków pierwszego rozdziału dokumentu.

Rozdział drugi będzie dotyczył towarzyszenia małżeństwom, zwłaszcza na pierwszym etapie ich związku, na co bardzo mocno zwrócił uwagę papież Franciszek w adhortacji „Amoris laetitia”. „Wielką rolę mają tu do odegrania małżeństwa nieco starsze stażem, bo mogłyby one pomóc zawłaszcza w momentach kryzysowych, ale także prewencyjnie” – ocenił bp Wątroba. Wyraził nadzieję, że pary takie uda się mocniej włączyć w duszpasterstwo małżeństw.

Trzeci rozdział dotyczyć będzie związków określanych jako nieregularne. „Chodzi tu także o osoby porzucone” – precyzuje bp Wątroba. Ujawnia, że ta właśnie grupa zostanie w dokumencie specjalnie wyróżniona. A chodzi o osoby, które zostały pozostawione przez współmałżonka bez swojej winy.

Bp Wątroba przyznał, że niektórzy mogą odnieść wrażenie, że Kościół otacza opieką zranione osoby, choć wchodząc w nowe związki zaciągnęły one jakąś winę, a zapomina o tych, którzy zostali porzuceni, skrzywdzeni i są osamotnieni. Trzeba więc uwzględnić różne sytuacje, gdy chodzi o związki niesakramentalne, także różną odpowiedzialność poszczególnych osób.

Najwięcej miejsca w tym rozdziale poświęcone zostanie działaniu, które Franciszek określa jako „towarzyszenie, rozeznawanie, włączanie”. „Cała praktyka Kościoła musi być w tym punkcie przeorganizowana, aby wobec takich osób objawić miłość i troskę właśnie poprzez towarzyszenie im w trudnych sytuacjach, rozeznawanie swej sytuacji i jej przyczyn oraz wskazywanie dróg wyjścia” – tłumaczy bp Wątroba.

Biskup podkreślał, że odnośnie do możliwości przyjmowania Komunii św. przez takie osoby, w doktrynie Kościoła nic się nie zmieniło. Przypomina, że warunkiem jest stan łaski uświęcającej. Natomiast owo rozeznawanie pomóc ma między innymi w upewnieniu się czy pierwszy związek sakramentalny był zawarty ważnie czy też w momencie jego zawierania zaistniała poważna przeszkoda, sprawiająca, że od początku tamten pierwszy związek nie zaistniał jako sakrament.

Czytaj także: Akt poświęcenia ojczyzny Niepokalanemu Sercu Maryi

„Wskazanie na to jest zadaniem dla duszpasterza, który towarzyszy takiej osobie, ale następnie orzeczenie należy do sądów kościelnych” – tłumaczy przewodniczący Rady KEP ds. Rodziny.

Chodzi o większą integrację w życiu Kościoła osób żyjących w związkach niesakramentalnych – tłumaczy w rozmowie z KAI abp Henryk Hoser. Dodaje, że nie zmienia się dyscyplina sakramentalna, zmienia się tylko podejście duszpasterskie wobec osób, które często tęskną do pełnej komunii z Kościołem ale nie zawsze mogą ją zrealizować.

Abp Hoser przypomina, że doktryna dotycząca sakramentów nie może się zmienić, bowiem wynika z Ewangelii i słów Chrystusa, który ustanowił sakramenty. „Chodzi natomiast o lepsze zintegrowanie niezmiennego nauczania Kościoła z duszpasterskimi problemami współczesności” – tłumaczy biskup warszawsko-praski.

Prace nad wytycznymi prowadził zespołu ekspertów, składający się z grona profesorów i duszpasterzy specjalizujących się w tematyce rodziny. Kieruje nimi bp Jan Wątroba, przewodniczący Rady KEP ds. Rodziny i ks. dr Przemysław Drąg, przewodniczący Krajowego Ośrodka Duszpasterstwa Rodzin przy KEP.

Jak informuje bp Artur Miziński, po zakończeniu prac redakcyjnych dokument zostanie przesłany do konsultacji wszystkim biskupom. A po uwzględnieniu uwag, zostanie on przedstawiony biskupom po raz kolejny, a potem zostanie przegłosowany na forum Konferencji Episkopatu i ogłoszony.

Publikacji dokumentu, biorąc pod uwagę prace, które muszą być jeszcze wykonane, zdaniem Sekretarza Generalnego KEP można spodziewać się jesienią. „Treść dokumentu musi odpowiadać nauce Kościoła z uwzględnieniem dwóch Synodów Biskupów nt. rodziny oraz adhortacji posynodalnej papieża Franciszka „Amoris laetitia” – zaznacza bp Artur Miziński.

Marcin Przeciszewski

Prezes Katolickiej Agencji Informacyjnej do lipca 2025.

Tomasz Królak

wiceprezes Katolickiej Agencji Informacyjnej do lipca 2025