Estonia – prorosyjski Kościół prawosławny zapowiada zerwanie z Patriarchatem Moskiewskim

Przedstawiciel Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Estonii Raivo Küüt spotkał się 30 lipca z grupą duchownych Estońskiego Kościoła Prawosławnego Patriarchatu Moskiewskiego (EKP PM), aby uzgodnić dalsze kroki w sprawie zmniejszenia, a następnie całkowitego zniesienia wpływu Kościoła rosyjskiego na prawosławie w tym kraju. Polityk oznajmił, iż jego rząd oczekuje całkowitego oddzielenia się EKP PM od Moskwy na płaszczyźnie kanonicznej i prawnej, ponieważ „państwo ma obowiązek bronić ludności kraju od wpływów wrogiego reżymu”.

Jednocześnie Küüt oświadczył, że do czasu uchwalenia odpowiedniej ustawy rząd i Kościół współpracują ze sobą, a przez cały ten proces państwo nie ma zamiaru zamykać cerkwi, należących do EKP PM ani żeńskiego klasztoru w Pühtitsy (podlegającego bezpośrednio patriarsze moskiewskiemu) czy utrudniać pracę parafii. „Wolność wyznania jest zagwarantowana i nabożeństwa będą sprawowane” – zapewnił urzędnik MSW.

W czasie spotkania strona prawosławna przedstawiła własny dwuetapowy proces oderwania się od Patriarchatu Moskiewskiego. Najpierw zaproponowano zmianę statutu swego Kościoła tak, aby nie już w nim odwoływania się do obowiązującego statutu Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego, powołując się jedynie na tomos (dekret) moskiewski z 1993 roku (mówiący o autonomii EKP PM). Drugi etap przewiduje rozpoczęcie rozmów z Estońskim Apostolskim Kościołem Prawosławnym (EAKP), podległym Patriarchatowi Konstantynopolskiemu, w celu znalezienia możliwości zjednoczenia wszystkich prawosławnych w Estonii w jeden Kościół.

Przedstawiciele EKP PM oznajmili ponadto, że ich Synod Biskupów zwróci się do patriarchy moskiewskiego w sprawie zmiany statusu soboru katedralnego Aleksandra Newskiego w Tallinie ze stauropigialnego, a więc podlegającego wprost głowie RKP, na „normalny”, to znaczy podlegający miejscowym władzom kościelnym. Podobnie omawiano również przedstawione przez kancelarię prawniczą Sirel&Partnerid cechy szczególne stauropigialnego statusu klasztoru żeńskiego w Pühtitsy. MSW Estonii wyraziło ze swej strony gotowość rozpatrzenia zagadnień związanych z tym klasztorem z uwzględnieniem całej jego specyfiki.

Ustalono, iż EKP PM przekaże Ministerstwu do końca sierpnia konkretne propozycje odpowiednich poprawek do swego statutu i niezbędne kroki w zakresie ich urzeczywistnienia oraz powiadomi resort o terminie spotkania z przedstawicielami EAKP.

Parlament Estonii na posiedzeniu 6 maja br. uchwalił oświadczenie, potępiające Patriarchat Moskiewski za popieranie przezeń wojny na Ukrainie i wezwał EAKP PM do zerwania więzi z RKP. Wkrótce potem pierwsza parafia prawosławna, należąca do tego Kościoła, przegłosowała wyjście z podporządkowania Kościołowi rosyjskiemu. Władze miejskie stolicy zabroniły wynajmowania pomieszczeń biurowych kościołom „promoskiewskim”, a do 21 lipca br. duchowni tego Kościoła mieli opuścić budynek kancelarii EKP PM na ulicy Pikk na starówce tallińskiej.