Franciszek: to człowiek decyduje, czy stać się pokarmem algorytmów, czy karmić serce wolnością

Na wstępie Ojciec Święty zauważa, że ewolucja systemów tzw. „sztucznej inteligencji” w sposób radykalny zmienia również informację i komunikację, a poprzez nie, pewne podstawy współżycia obywatelskiego. W tym kontekście stawia pytanie „czym jest człowiek, na czym polega jego wyjątkowość i jaka będzie przyszłość naszego gatunku zwanego homo sapiens w erze sztucznej inteligencji? Jak możemy pozostać w pełni ludźmi i ukierunkowywać dokonującą się zmianę kulturową ku dobru?”.

Franciszek zachęca do przemiany serca i wskazuje, iż: tylko „mając spojrzenie duchowe, tylko odzyskując mądrość serca, możemy odczytać i zinterpretować nowość naszych czasów i na nowo odkryć drogę do komunikacji w pełni ludzkiej”. Zaznacza, że ta mądrość serca jest darem Ducha Świętego i nie możemy oczekiwać takiej mądrości od maszyn. Wskazuje na szanse i zagrożenia związane ze stosowaniem sztucznej inteligencji. Papież podkreśla, iż systemy takie mogą przyczynić się do poszerzenia wiedzy i ułatwić wymianę informacji. Ale jednocześnie mogą być narzędziami przekształcenia rzeczywistości poprzez częściowo lub całkowicie fałszywe narracje, dezinformację jak na przykład fake newsy. „Dlatego konieczne jest działanie prewencyjne, proponując modele regulacji etycznych w celu powstrzymywania szkodliwych i dyskryminujących, niesprawiedliwych społecznie implikacji systemów sztucznej inteligencji, oraz w celu przeciwdziałania ich wykorzystywaniu do ograniczania pluralizmu, do polaryzacji opinii publicznej lub do budowania jednolitego myślenia” – wskazuje Ojciec Święty.

Franciszek apeluje o wzrastanie w człowieczeństwie, bowiem „wielkim możliwościom dobra towarzyszy ryzyko, iż wszystko zostanie przekształcone w abstrakcyjną kalkulację, która sprowadza ludzi do danych, myśl do schematu, doświadczenie do przypadku, dobro do zysku, a przede wszystkim, że dojdziemy do zaprzeczenia wyjątkowości każdej osoby i jej historii, niszcząc konkretność rzeczywistości w serii danych statystycznych”. Przestrzega przed zamknięciem w „swojej bańce”, bowiem wtedy grozi nam zagubienie się w anonimowym bagnie, zaspokajając interesy rynku lub władzy. Jednocześnie papież wskazuje, że „wykorzystanie sztucznej inteligencji może wnieść pozytywny wkład w dziedzinę komunikacji, jeśli nie unieważni roli dziennikarstwa w terenie, ale wręcz przeciwnie będzie je wspierać; jeśli doceni profesjonalizm komunikacji, czyniąc każdego komunikatora odpowiedzialnym; jeśli przywróci każdemu człowiekowi rolę podmiotu, ze zdolnością krytyczną samej komunikacji”.

Ojciec Święty dostrzega, że „z jednej strony pojawia się widmo nowego niewolnictwa, z drugiej zdobycie wolności; z jednej strony możliwość warunkowania myślenia wszystkich przez nielicznych, a z drugiej możliwość uczestniczenia wszystkich w procesie myślowym”.

„To człowiek decyduje, czy stać się pokarmem dla algorytmów, czy też karmić swoje serce wolnością, bez której nie wzrastamy w mądrości. Mądrość ta dojrzewa, doceniając czas i uwzględniając słabości. Rośnie w przymierzu między pokoleniami, między tymi, którzy pamiętają przeszłość, a tymi, którzy mają wizję przyszłości. Tylko razem wzrasta zdolność do rozeznania, do czujności i do postrzegania rzeczy z perspektywy ich spełnienia. Aby nie utracić naszego człowieczeństwa, szukajmy Mądrości, która jest przed wszystkim (por. Syr 1, 4), która zstępując przez czyste serca przygotowuje przyjaciół Boga i proroków (por. Mdr 7, 27): pomoże nam ona dostosować również systemy sztucznej inteligencji do komunikacji w pełni ludzkiej” – stwierdza Franciszek na zakończenie swego Orędzia z okazji 58 Światowego Dnia Środków Społecznego Przekazu.

Pełną treść papieskiego orędzia publikujemy TUTAJ.