Gilowice: modlitwa i kwiaty w 45. rocznicę śmierci Stanisława Pyjasa

Modlitwą i złożeniem wiązanek biało-czerwonych kwiatów na grobie wyrażono w Gilowicach na Żywiecczyźnie pamięć o Stanisławie Pyjasie w 45. rocznicę śmierci tego opozycjonisty okresu PRL-u. W rodzinnej wiosce współpracownika krakowskiego KOR-u hołd ofierze komunistycznego aparatu represji złożyli m.in. przedstawiciele zarządu Towarzystwa Miłośników Gilowic i władze Gminy Gilowice.

„Stasiu Pyjas zapłacił najwyższą cenę za walkę o naszą wolność, którą teraz mamy. Naszym obowiązkiem jest jej strzec, żeby móc ją przekazać naszym dzieciom. My Gilowianie jesteśmy dumni ze Stasia – nasz ci On!” – napisali przedstawicieli społeczności gilowickiej we wpisie z 7 maja br. na Facebooku, przypominając, że dzięki pamięci o Pyjasie zrodził się specjalny „Moja droga do wolności”.

W ramach przedsięwzięcia zaplanowano spotkania, podczas których zaprezentowana zostanie bliżej młodym ludziom sylwetka Pyjasa.

Stanisław Pyjas, pochodzący z Gilowic, podczas studiów polonistycznych na Uniwersytecie Jagiellońskim włączył się do organizowania protestów przeciwko represjom władzy wobec robotników Radomia i Ursusa. Współpracował z Komitetem Obrony Robotników. 7 maja 1977 został zamordowany w kamienicy przy ulicy Szewskiej 7 w Krakowie. Za śmiercią stała najprawdopodobniej Służba Bezpieczeństwa.
Śmierć Pyjasa wywołała masowe demonstracje studentów. „Czarny Marsz” zorganizował przyjaciel Pyjasa – Bronisław Wildstein. 15 maja 1977 odczytano deklarację zawiązującą Studencki Komitet Solidarności w Krakowie. Była to pierwsza tego rodzaju organizacja w Europie Wschodniej. Jej celem stała była obrona praw środowiska studenckiego i walka z komunistyczną władzą.

W lipcu 2001 roku Sąd Okręgowy w Krakowie skazał na dwa lata, w zawieszeniu na trzy, dwóch byłych funkcjonariuszy SB i MSW, oskarżonych o utrudnianie śledztwa dotyczącego śmierci Stanisława Pyjasa. Wcześniej, w 1977, 1993 i 1999 roku, śledztwo trzykrotnie umarzano, uzasadniając to niemożnością wykrycia sprawców.

3 września 2006 r. Stanisław Pyjas został pośmiertnie odznaczony przez Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

Po ekshumacji szczątków Stanisława Pyjasa jego siostrzenica złożyła zawiadomienie o podejrzeniu utrudniania postępowania w trakcie i po ekshumacji. W lipcu 2011 krakowska prokuratura umorzyła śledztwo w sprawie utrudniania postępowania.