Gniezno: bezcenne rękopisy i księgi na wystawie Ars Scribendi

Bezcenne rękopisy, pięknie zdobione inkunabuły, kroniki Kadłubka i Długosza, a także pierwsze polskie druki zobaczyć można na wystawie Ars Scribendi otwartej dziś w Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie.

To pierwsza tak duża ekspozycja prezentująca najstarsze zabytki piśmiennictwa polskiego w naszym kraju. „Muzeum Początków Państwa Polskiego wielokrotnie przygotowywało ważne i niezwykle interesujące wystawy, ta jednak jest wyjątkowa, ukazuje bowiem to, co w polskim piśmie jest najstarsze i najcenniejsze, dokumenty i rękopisy powstałe w Polsce od wczesnego średniowiecza do momentu pojawienia się książki drukowanej” – powiedział podczas uroczystego otwarcia wystawy Gerard Radecki, dyrektor gnieźnieńskiego Muzeum Początków Państwa Polskiego.

Na wystawie zobaczyć można ponad 120 bezcennych rękopisów i inkunabułów, czyli ksiąg drukowanych i zdobionych ręcznie, które na co dzień przechowywane są w Archiwum Archidiecezjalnym w Gnieźnie, Archiwum Państwowym w Poznaniu oraz w Bibliotece Kórnickiej.

Wśród nich najstarszym i jednocześnie jednym z najcenniejszych jest ewangeliarz karoliński datowany na ok. 800 rok i przywieziony do Polski najprawdopodobniej ok. roku 1000 przez misjonarzy. Jak tłumaczył kurator wystawy dr Leszek Wetesko, to jednak z dwóch najstarszych zachowanych ksiąg w Polsce.

Niezwykle cenna i godna obejrzenia jest także Bulla Gnieźnieńska zawierająca ponad 400 nazw własnych zapisanych alfabetem łacińskim oraz tzw. złote kodeksy, czyli rękopisy pisane złotem fundowane przez średniowiecznych władców. Na wystawie zaprezentowano także złoty ewangeliarz podarowany katedrze gnieźnieńskiej przez Bolesława Śmiałego.

Osobną częścią wystawy są dokumenty wystawione przez osoby świeckie. Najstarszy i najciekawszy to dokument fundacyjny klasztoru cystersów w Łeknie. Pochodzi on z 1153 roku i został wystawiony przez rycerza Zbyluta z rodu Pałuków. Wśród prezentowanych pergaminów odnajdziemy także pisma monarchów m.in.: Kazimierza Wielkiego, Władysława Jagiełły oraz jego następców. Wszystkie opatrzone królewskimi pieczęciami.

Uwagę przyciągną także zapewne dwie kroniki sławetnych dziejopisów: Mistrza Wincentego Kadłubka oraz Jana Długosza. Pierwsza pochodzi z przełomu XII i XIII wieku, druga z wieku XV. Wystawę zamykają inkunabuły, czyli pierwsze księgi drukowane i bogato zdobione ręcznie. Ekspozycja czynna będzie do końca lipca.