Gniezno: na Wzgórzu Lecha odkryto fundamenty bramy z XI wieku

Na Gnieźnieńskim Wzgórzu Lecha, na którym stoi gotycka katedra, znaleziono relikty XI-wiecznej bramy wiodącej najprawdopodobniej z podgrodzia do grodu książęcego. To unikatowe odkrycie, drugie po podobnym, znalezionym na Wawelu.

„Odsłoniliśmy dwa odrębne, równoległe względem siebie, mury kamienne. Jeden to tzw. mur suchy zbudowany z płyt piaskowcowych bez użycia zaprawy. Stanowił on coś w rodzaju oblicowania wału drewniano-ziemnego. Drugi ułożony z polnych kamieni był murem wolnostojącym tzw. kurtynowym. Pomiędzy tymi dwoma równoległymi względem siebie murami odkryliśmy prześwit szerokości ok. dwóch metrów, który interpretujemy jako przejście do bramy grodowej wiodącej z pierwszego podgrodzia na teren grodu książęcego” – mówi archeolog Tomasz Janiak, kierownik Działu Archeologicznego w Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie.

Znalezisko jest niezwykle cenne i stanowi dla archeologów ważną wskazówkę, gdzie szukać osławionego palatium książęcego. Jak tłumaczy Tomasz Janiak, odsłonięty prześwit znajdujący się na osi północ-południe prowadzi nie tylko do wnętrza grodu, ale także wskazuje na usytuowanie owego domniemanego palatium, które zdaniem archeologa winno się znajdować na osi bramy wjazdowej, a więc w miejscu, gdzie dziś stoją tzw. kolegiaty.

„Na badaniu tej części Wzgórza Lecha skupimy się w następnych sezonach. Najpierw wykorzystamy metody nieinwazyjne, później, jeśli będą po temu przesłanki, pomyślimy o wykopach” – dodaje archeolog.

Pozostałości XI-wiecznej bramy nie są jedynym znaleziskiem odkrytym przez archeologów w tym sezonie. W południowej części Wzgórza Lecha odsłonili relikty trzech gotyckich kaplic, natomiast przy północnym murze katedry natrafili na kamienny grobowiec z dobrze zachowanym szkieletem ludzkim. Pochówek usytuowany jest na osi wschód-zachód i wykonany w charakterystycznej technice romańskiej. Niestety nie znaleziono w nim żadnych atrybutów, stąd trudno powiedzieć, kim był mężczyzna, którego szkielet znaleziono. Z położenia grobowca w bezpośredniej bliskości grobu św. Wojciecha domniemywać można, że należał do elit duchownych bądź świeckich.

Wzgórze Lecha zwane także Górą Królewską to najstarsza część Gniezna. Na pagórku otoczonym od wschodu i południa doliną strumienia, od zachodu jeziorem Jelonek i jeziorem Świętym zbudowano w połowie X wieku pierwszą osadę wraz z grodem książęcym. Według Długosza w czasach pogańskich wzgórze było miejscem kultu boga Nyja, stróża podziemi i opiekuna dusz. Pod koniec X wieku stanął tu pierwszy kościół chrześcijański, w którym złożono ciało św. Wojciecha.