„Drogi współczucia”

„Drogi współczucia” są drugą książką intrygującego duetu autorskiego: Małgorzata Bilska, dziennikarka, kobieta, socjolog i kard. Grzegorz Ryś, ksiądz, mężczyzna, dr hab. historii. Pierwsza – „Mistrzowie drugiego planu” – dostała wyróżnienie FENIKS 2023. Tym razem mamy rzecz nowatorską, począwszy od tematyki, przez formę, metodę pisania, jak i sposób  myślenia o religii chrześcijańskiej.

Autorzy zadali sobie pytania: Czym jest współczucie? Dlaczego w wielu sytuacjach brak go w reakcjach katolików na zło i cierpienie, skoro Kościół tyle mówi o miłości? Czy jest tym samym, co empatia, miłosierdzie, litość? Czemu uchodzi za buddyjskie? I czemu jest tradycyjnie przypisane kobietom? Co jest z nami katolikami i Kościołem nie tak, że więcej troski dajemy sprawcom przemocy (seksualnej i innej) niż skrzywdzonym ofiarom?

Książka nie ma tezy, pozostaje otwartym pytaniem. Współczucie jest zindywidualizowane i każdy tu własną drogę. Ma być inspiracją. Wiele rzeczy dało się już jednak ustalić. Autorzy szukali odpowiedzi w 2 miejscach: słuchając osób z dużym doświadczeniem w obszarze współczucia – i w Ewangelii. Książka jest zapewne pierwszym zbiorem rozmów integralnie złączonych z komentarzami księdza – mocnymi, osobistymi, opartymi na wybranych „pod dany wywiad” cytatach z Biblii. Forma jest świeża, unikatowa i nowa.

Wśród 14 rozmówców są s. Małgorzata Chmielewska, Anna Dymna ale też Michał Gaweł (pomaga uchodźcom przy granicy z Białorusią), ks. Piotr Studnicki (delegat KEP ds. skrzywdzonych w Kościele), ks. Wojciech Lemański (kapelan więźniów), Marta i Marek Babik (uczą komunikacji), ks. Manfred Deselaers (Niemiec mieszkający przy Auschwitz – Birkenau) oraz ci, którzy współczucia nie dostają, mając do niego „prawo”. Jak oni widzą współczucie? Okazało się, że jest ono zbędne do pomagania. Jest za to niezbędne dla relacji.

Książka obrazuje jakoś wezwanie Synodu Biskupów do „nawrócenia w obszarze relacji”, wydaje się też być zbieżna z nową encykliką papieża Franciszka o sercu! Chrześcijaństwo jest relacją, Kościół jest relacją – a nie armią najemników, korporacją czy urzędem. Czemu więc – pytają autorzy – mamy prymat instytucji nad jednostką? Ciągłe sądzenie, ocenianie, pouczanie, agresję, lekceważenie? Nie unikają krytyki Kościoła, przeciwnie. Nazywają po imieniu realia; co ludzi dziś boli. Co ich dzieli – a wręcz prowadzi do apostazji.

Integralna część książki to nowatorska i też chyba pierwsza w Polsce, „Litania w obronie dzieci” autorstwa Michała Zabłockiego, poety i autora tekstów z Piwnicy pod Baranami. Katolicy nie modlą się za dzieci. Narodzone są ważne!

Książka nie jest więc o pomocy ubogim, uchodźcom czy powodzianom; nie jest o empatii, nie jest o litości. Zmusza odbiorcę do refleksji nad stanem relacji. I stawia wobec dylematu: JAK KOCHAĆ CZŁOWIEKA, ŻEBY CZUŁ SIĘ KOCHANY?

Więcej o książce na stronie Wydawnictwa Święty Wojciech Dom Medilany.