Gorzów Wlkp.: obchody 29. rocznicy stanu wojennego w Polsce

Msza św. za ojczyznę w katedrze Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Gorzowie Wielkopolskim, pierwsze w historii województwa lubuskiego spotkanie wojewody z osobami represjonowanymi, filmy, spotkania i wystawy, złożyły się na obchody 29. rocznicy stanu wojennego w Polsce.

Uroczystą Mszę św. w katedrze Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Gorzowie Wielkopolskim odprawił ks. Witold Andrzejewski – legendarny kapelan gorzowskiej „Solidarności”, który w homilii przypomniał ówczesny czas.

„Pamiętam niedzielę 13 grudnia, we wszystkich kościołach w Gorzowie każda Msza św. rozpoczynała się od słów oznajmiających wprowadzenie stanu wojennego i protestów duszpasterzy naszego miasta przeciwko wojnie wydanej przez tych, co mają władzę i przez rząd sąsiedniego mocarstwa. Pamiętam łzy, czołgi na ulicach i patrole. Dwa sztandary powinny to też pamiętać: Elektrociepłowni – wtedy był właśnie święcony i sztandar „Zrembu”, one towarzyszyły tej uroczystości. Dziś módlmy się, by Polska była zawsze Polską – powiedział ks. Andrzejewski.

Kapłan przypomniał także księży Andrzeja Szkudlarka i nieżyjącego już ks. Jerzego Płuciennika, którzy w dniu stanu wojennego jeździli i przestrzegali tych, których szukała bezpieka i którym groziło internowanie.

Ks. Andrzejewski odniósł się do aktualnej polityki. Powiedział, że przebaczać trzeba, ale ludziom pozbawionym honoru nie należy podawać ręki. „Dziś nie tylko podaje się rękę, ale obsypuje zaszczytami. Nie mogę tego zrozumieć. Kwestia gry politycznej mnie nie przekonuje” – mówił kapelan w odniesieniu do zaproszenia gen. Jaruzelskiego na spotkanie Rady Bezpieczeństwa Narodowego.

Dziś także, ponad 70 osób represjonowanych w czasie stanu wojennego przybyło do Lubuskiego Urzędu Wojewódzkiego w Gorzowie Wielkopolskim na zaproszenie wojewody Heleny Hatki, aby uczcić 29. rocznicę ogłoszenia w Polsce stanu wojennego.

Z represjonowanymi spotkali się także kapłani diecezji zielonogórsko-gorzowskiej, ks. Witold Andrzejewski oraz ks. Eugeniusz Jankiewicz z Kurii Biskupiej w Zielonej Górze.

Wojewoda uhonorowała wszystkich represjonowanych listem gratulacyjnym oraz książką opisującą czas przed solidarnościowy. „Trzeba pamiętać, że to dzięki ofiarności tych ludzi dzisiejsze pokolenie może cieszyć się życiem w wolnym i demokratycznym kraju” – powiedziała wojewoda.

„Chcę, aby młode pokolenie się dowiadywało że rok 1981, to nie zamierzchła historia, są to żywe fakty. Pragnę, by pamięć o tych wydarzenia była przekazywana” – mówiła wojewoda, zapewniając, że planuje spotykać się z opozycjonistami każdego roku. Trzeba pamiętać, że my, Polacy, kochamy wolność i demokrację, więc musimy pamiętać, że ci ludzie nam tę wolność zapewnili – powiedziała Helena Hatka.

Ks. Eugeniusz Jankiewicz w latach 80. był duszpasterzem w Gubinie. Zapamiętał ten okres jako niszczenie więzi i zaufania w budowaniu dobra wspólnego. „Dzisiejsze spotkanie powinno nieść nadzieję do budowania więzi między nami Polakami” – zauważył kapłan.

Również z okazji obchodów rocznicy stanu wojennego, w południe w Sali Papieskiej parafii katedralnej otwarta została wystawa, przygotowana przez Instytut Pamięci Narodowej o zielonogórskiej obronie Domu Katolickiego w 1960 r. Wystawę otworzyli, proboszcz katedry ks. Zbigniew Samociak i Przewodniczący Zarządu Regionu Gorzowskiego NSZZ „Solidarność” Jarosław Porwich.

Wydarzenia Zielonogórskie miały miejsce 30 maja 1960 r. Podczas antykomunistycznego zrywu rzesza zielonogórzan broniła Domu Katolickiego, po tym, gdy władze zdecydowały o eksmisji. W starciach z policją uczestniczyło ok. 5 tys. ludzi, czego konsekwencją było wyrzucanie ich z pracy i szkół. Zapadały także wyroki więzienia za udział w tym proteście.

Natomiast w Liceum Ogólnokształcącym nr II, im. Marii Curie Skłodowskiej, otwarta została wystawa zdjęć przedstawiających okres Stanu Wojennego, o którym młodzieży opowiadali dr Dariusz Rymar dyr. Archiwum Państwowego w Gorzowie oraz Jarosław Palicki z Instytutu Pamięci Narodowej. Potem uczniowie spotkali się z działaczami podziemia, m.in. z Markiem Rusakiewiczem, o którym obejrzeli film dokumentalny.

Marek Rusakiewicz w latach 80. tych współorganizował Ruch Młodzieży Niezależnej. należał m.in. do Ruchu Wolność i Pokój. Był najmłodszym posłem Sejmu kontraktowego z okręgu Gorzów Wielkopolski z ramienia Komitetu Obywatelskiego.

Stan wojenny w Polsce wprowadzony został nocą z 12 na 13 grudnia 1981 r. Działaczy opozycyjnych internowano, na czele z Przewodniczącym NSZZ „Solidarność” Lechem Wałęsą. „Solidarność” została rozwiązana, wprowadzono m.in godzinę milicyjną, ograniczono możliwość poruszania się po kraju, rozmowy telefoniczne były kontrolowane, ograniczono działalność organizacji społecznych. Stan wojenny zniesiono go 22 lipca 1983 r.