Zagadkowa rzeźba Jana Chrzciciela w Muzeum Lubuskim

O zagadkowej rzeźbie Jana Chrzciciela w Muzeum Lubuskim im. Jana Dekerta w Gorzowie Wielkopolskim mówiła 24 maja Patrycja Łobodzińska – doktorantka w Instytucie Historii Sztuki Uniwersytetu Adama Mickiewicza, podczas wykładu zatytułowanego:. „Mensa sacra i tajemnicze sepulcrum, czyli o głowie św. Jana Chrzciciela”.

Św. Jan urodził się prawdopodobnie w Ain Karem, niedaleko Jerozolimy, w rodzinie kapłana Zachariasza i Elżbiety. Głosił Dobrą Nowinę o przyjściu Zbawiciela. To jemu przypadła rola ochrzczenia Jezusa. Za głoszenie prawdy i obronę moralności poniósł męczeńską śmierć.

W latach 50. ub. stulecia, rzeźba relikwiarzowa głowy Jana Chrzciciela anonimowego autora, znalazła się w kościele mariackim, następnie we wrześniu 1945 r. relikwiarz przeniesiono do muzeum. Wówczas w zagadkowych okolicznościach skradziono oprawione w kryształ relikwie kości św. Jana Chrzciciela.

– Obecne źródła nie dają ostatecznej odpowiedzi. Pod znakiem zapytania pozostają losy relikwii. Nie wiadomo też jakie szczątki znajdowały się w otworze na czole, ale wiadomo, że w trakcie przeniesienia rzeźby do muzeum i odkąd znalazła się na wystawie, relikwie wciąż się w niej znajdowały – mówiła doktorantka, powołując się na prace badawcze Janusza Michalskiego z gorzowskiego muzeum.

„Wyobrażenie głowy proroka na misie pojawia się na ziemiach polskich od XIV wieku i nawiązuje do zachodnich wzorców ikonograficznych. W tym nurcie mieści się również gorzowska rzeźba nosząca znamiona sztuki z przełomu X, IV i XV wieku. Swoistym jej elementem jest wydrążone na czole miejsce – sepulcrum, gdzie osadzona była relikwia, umieszczona prawdopodobnie w bezbarwnym szkle, o formie elipsoidalnej” – napisał Janusz Michalski w Nadwarciańskim Roczniku Historyczno-Archiwalnym z 1997 r.

W oparciu o teksty Michalskiego sprzed 20. laty, historyk stwierdziła, że głowa św. Jana znajdowała się w niedużym kościele pod jego wezwaniem po stronie północno-wschodniej kościoła mariackiego w Gorzowie, który jak sugeruje Michalski, mógł być świątynią cmentarną.

Po pożarze w 1495 r. rzeźba miała być przeniesiona do kościoła pw. Najświętszej Maryi Panny. Po wojnie rzeźba trafiła do muzeum przy ul. Warszawskiej w Gorzowie Wlkp.

Obecnie kilka dzieł sakralnych lubuskiego muzeum prezentowanych jest także w wieży katedry Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, pełniącej także funkcję widokową, z której można oglądać nadwarciański gród.