Gość Niedzielny publikuje wyrok niemieckiego sądu na ks. Jana Machę, śląskiego męczennika

Redakcja „Gościa Niedzielnego” w specjalnym serwisie na temat Sługi Bożego ks. Jana Franciszka Machy – janmacha.gosc.pl – po raz pierwszy opublikowała przetłumaczony wyrok niemieckiego sądu okupacyjnego, skazujący go i dwóch jego współpracowników na karę śmierci. Beatyfikacja ks. Jana odbędzie się 17 października br. w Katowicach.

Wyrok śmierci na ks. Jana Machę oraz jego najbliższych współpracowników: kleryka Joachima Gürtlera oraz Leona Rydrycha został wydany 17 lipca 1942 r. przez Drugą Izbę Karną Senatu Wyższego Sądu Krajowego w Katowicach.

„W przypadku Machy i Gürtlera – czytamy w wyroku niemieckiego sądu w Katowicach – jako kara może być brana pod uwagę tylko kara śmierci. Obydwaj przez prawie dwa lata, stale, mimo wielu fal aresztowań, które mocno musiały oddziaływać na ich psychikę i przekonać ich, jak niebezpieczne było ich działanie, zacięcie i niezmordowanie dążyli do celu, by w sposób siłowy przygotować restytucję państwa polskiego. Przez rozległe rozpowszechnianie podburzających gazetek zatruli niezliczoną liczbę dusz górnośląskich i podburzyli je do oporu przeciwko nowemu politycznemu porządkowi. I to wszystko w czasie, kiedy Rzesza zmagała się o swoją egzystencję.”

We wprowadzeniu do publikacji wyroku, dr Andrzej Grajewski stwierdza, że „dokument ten jest świadectwem wyjątkowej wagi. Dowodzi zarówno heroizmu oskarżonych, jak i tego, że działali wyłącznie z dwóch pobudek: chrześcijańskiej miłości bliźniego oraz umiłowania ojczyzny”.

Grajewski informuje, że z inicjatywy ks. Jana Machy zorganizowano wydział o nazwie „Opieka Społeczna”, działający w ramach struktur konspiracyjnych, będących częścią Służby Zwycięstwu Polsce (SZP), która w listopadzie 1939 r. została przemianowana na Związek Walki Zbrojnej (ZWZ). Zadaniem „Opieki Społeczneję było pomaganie ludziom znajdującym się w potrzebie.

Orzeczenie niemieckiego sądu – jak podkreśla Grajewski – jest kluczowym dowodem potwierdzającym humanitarny, charytatywny rys działalności ks. Jana Machy oraz jego współpracowników. „Opieka Społeczna” miała za zadanie – jak napisano w wyroku: „wspieranie cierpiących biedę Polaków, w szczególności wspieranie rodzin poległych na wojnie, aresztowanych czy zbiegłych Polaków. Środki na to były pozyskiwane z datków i składek członków”. W konspiracyjnych warunkach udało się ks. Janowi i jego współpracownikom stworzyć wielką siatką charytatywną obejmującą praktycznie cały Górny Śląsk.

***
Ks. Jan Macha urodził się 18 stycznia 1914 w Starym Chorzowie w rodzinie mistrza ślusarskiego Pawła i jego żony Anny z d. Cofałka. Po ukończeniu studiów teologicznych na Uniwersytecie Jagiellońskim, 25 czerwca 1939 święcenia kapłańskie.

Będąc wikarym przy kościele parafialnym św. Józefa w Rudzie Śl. nawiązał łączność z tajną organizacją i rozwinął ożywioną działalność charytatywną wśród rodzin polskich, dotkniętych skutkami i okupacji. Po licznych aresztowaniach w grudniu 1940 roku gestapo zwróciło również na niego baczną uwagę. Aresztowano go 5 września 1941 r.

Umieszczono go w obozie przejściowym w Mysłowicach. 17 lipca 1942 odbyła się przed sądem doraźnym w Katowicach krótka rozprawa, na której ks. Macha został skazany zostali na śmierć przez ścięcie na gilotynie. W przededniu śmierci ks. Macha napisał list do swoich rodziców i rodzeństwa: „Jest to moje ostatnie pismo. Po 4 godzinach nastąpi moje stracenie… Pogrzebu mi nie użyczą, ale urządźcie mi na cmentarzu cichy zakątek, żeby od czasu do czasu ktoś o mnie wspomniał i zmówił za mnie Ojcze Nasz” – pisał duchowny.

Wyrok wykonano 3 grudnia 1942 w więzieniu katowickim. Na cmentarzu w Chorzowie Starym znajduje się symboliczny grób ks. J. Machy.

Beatyfikacja ks. Jana Machy odbędzie się 17 października br. w Katowicach. Wyrok został odnaleziony w ramach śledztwa IPN. Był analizowany w trakcie procesu beatyfikacyjnego, ale nigdy nie został dotąd opublikowany. Stanowi natomiast bardzo ważne źródło, nie tylko do biografii Sługi Bożego, ale także polskiego oporu na Górnym Śląsku.