Grecja: pożar w klasztorze na Górze Atos

Około godziny 1 w nocy z 3 na 4 marca w serbskim klasztorze Chilandar na Świętej Górze Atos wybuchł pożar, który bardzo szybko ogarnął górne części obiektu.

Strażacy greccy, mnisi i świeccy pracownicy monasteru opanowali wprawdzie żywioł opanowano, ale ogień nie został jeszcze całkowicie ugaszony. Według doniesień prasowych, nie ma ofiar w ludziach, są natomiast wielkie straty materialne.

Ogień całkowicie zniszczył część kompleksu klasztornego, od celi ihumena (przełożonego) w pobliżu pokoi gościnnych po Wieżę Św. Sawy. Poza zasięgiem płomieni pozostały cerkiew Króla Milutina, zakrystia, archiwa i biblioteka klasztorna.

W walce z pożarem i w jego lokalizacji uczestniczyło pięć jednostek straży pożarnej z Karies – administracyjnego ośrodka Atosu i z Poligirosu – miasta na Półwyspie Chalcydyckim, na którego obszarze znajduje się Święta Góra.

Północno-zachodnia część zespołu klasztornego, która spłonęła, została wzniesiona w 1821 r. a niedawno ją całkowicie odnowiono. Znajdowały się w niej pomieszczenia administracyjne i zarząd monasteru oraz pokoje gościnne. Spłonęło także skrzydło północno-wschodnie, tzw. Biały Konak, zbudowany w 1598 r., który obecnie przechodził remont generalny.

*Święta Góra Atos*, zwana także republiką mniszą, jest największym w całym chrześcijaństwie skupiskiem zakonnym, liczącym obecnie ok. półtora tysiąca mnichów z różnych krajów i lokalnych Kościołów prawosławnych, choć przeważają Grecy. Początki życia zakonnego w tym miejscu sięgają połowy IX wieku, gdy zaczęły tam powstawać pierwsze pustelnie.

W 963 r. św. Atanazy z Atosu (Atonita; ok. 925-ok. 1002) zbudował tu pierwszy klasztor cenobityczny (mnisi żyli w pojedynczych domkach-celach, ale we wspólnocie), zwany Wielką Ławrą. Zapoczątkowało to szybki rozwój monastycyzmu, powstawały kolejne monastery, czemu sprzyjały jeszcze fundacje i poparcie ze strony cesarzy bizantyńskich.

W ciągu wieków Atos przeżywał okresy wzlotów i upadków, nigdy jednak nie przestał być największym i najważniejszym ośrodkiem duchowości prawosławnej, zwłaszcza w jej odmianie bizantyńskiej. Jest też skarbnicą bezcennych dokumentów kościelnych i świeckich, zabytków kultury materialnej z różnych wieków. Od początku po dziś dzień obowiązuje tam bezwzględny zakaz wstępu dla kobiet, a nawet trzymania zwierząt-samic. Kobiety nie mogą się też znajdować na statkach przepływających w odległości bliższej niż 30 km od wybrzeży półwyspu.

Równolegle do rozwoju i wzrostu znaczenia tego miejsca przybywali tam i zakładali swe placówki mnisi z różnych krajów i tradycji, szczególnie Słowianie. Jednym z najbardziej znanych jest klasztor Chilandar, ufundowany przez książąt serbskich w połowie XII w. Istniejący obecnie klasztor zbudowano na polecenie księcia Stefana Nemanji (1166-96) dla jego syna Rastka, który tam właśnie postanowił osiąść, wyrzekając się życia dworskiego. Obiekt do dzisiaj ma charakter serbski i podlega Patriarchatowi Serbskiemu, chociaż władzę nad całą republiką mniszą sprawuje 20-osbowy zarząd, podlegający patriarsze ekumenicznemu Konstantynopola.