Greckokatoliccy zaostrzają walkę z nadużyciami seksualnymi

Synod Biskupów Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego (UKGK) wystosował Przesłanie do duchowieństwa, osób zakonnych i świeckich o ochronie dzieci, młodzieży i osób szczególnie zagrożonych od wszelkich rodzajów przemocy wobec nich. Dokument zapowiada wzmożenie działań w sprawie zapobiegania przestępstwom na tle seksualnym w Kościele oraz wyraża gotowość wysłuchania ofiar i udzielenia pomocy duchowej każdemu, kto padł ofiarą tego rodzaju przemocy. Zapewnia też, że zapobieganiu tego rodzaju czynom ma pomagać nowe studium teologii ciała oraz rozumienia rządzenia jako służby a nie jako władzy.

„Chcemy głośno i wyraźnie oświadczyć, że nikt nie ma prawa przemilczać bądź usprawiedliwiać krzywdy, bólu, grzechu i zbrodni. Ofiary mają prawo być wysłuchanymi, przede wszystkim przez Kościół” – napisali biskupi. Wyrazili przy tym przekonanie, iż przemoc nie ogranicza się jedynie do przestępstw seksualnych wobec nieletnich, ale miała też podłoże psychologiczne i emocjonalne. Dlatego „jesteśmy zmuszeni mówić przede wszystkim o tych złych czynach w związku z kryzysem, związanym z ujawnieniem przypadków przemocy płciowej ze strony duchowieństwa i osób poświęconych Bogu, które spowodowały ogromny wstrząs w Kościele powszechnym” – głosi Przesłanie.

Zwrócono również uwagę, że zarzuty dotyczą nie tylko duchownych, ale także rodzin, instytucji oświatowych i formacyjnych, służby zdrowia i innych środowisk, a ofiarami były dzieci, młodzież, starcy, chorzy i niepełnosprawni oraz inne osoby szczególnie narażone.

Dokument wyraża szczerą solidarność z ofiarami przemocy, zapewnia o modlitwie za nie i o pragnieniu wysłuchania ich. „Jesteśmy gotowi wysłuchać każdego, przede wszystkim zaś tych, czyj ból pozostaje niewysłowiony i utajone rany jątrzą się przez całe lata albo i dziesięciolecia, powodują urazy ponadpokoleniowe” – stwierdzili autorzy Przesłania. Przyznali przy tym, że „nie każda ofiara przemocy jest gotowa lub jest w stanie wybaczyć winowajcom, dlatego chcemy stworzyć warunki dla pojednania przez opiekę duchowo-duszpasterską i psychologiczną”.

Członkowie Synodu oświadczyli, że sprawcy mają być ujawnieni i ukarani. „Analizując przykre czy wręcz haniebne doświadczenie nadużywania przez duchownych autorytetu w Kościele katolickim, jednocześnie wzywamy wszystkie instytucje państwowe, struktury społeczeństwa obywatelskiego i biznesu do pełnego uświadomienia sobie rozmiarów szerzenia się we współczesnym świecie przemocy, manipulacji i zbrodni względem małoletnich i słabych tego świata” – czytamy w dokumencie synodalnym.

Biskupi zapewnili, że zapobieganie przemocy będzie skuteczne tylko wtedy, gdy „zrozumiemy przyczyny tego zła i umieścimy je w szerszym kontekście ludzkiej duchowości, psychologii i socjologii”.

Przywołali także „Podstawowe wytyczne w sprawie rozpatrywania przypadków seksualnego wykorzystywania nieletnich przez duchowieństwo”, ogłoszone na początku br. przez arcybiskupstwo większe kijowsko-halickie UKGK i przez Kościół rzymskokatolicki na Ukrainie oraz „Normy i zasady w zakresie ochrony dzieci i młodzieży w działaniach duszpasterskich z uwzględnieniem seminarzystów, osób zakonnych i duchowieństwa UKGK”. Zdaniem hierarchów dokument ten zawiera „jasne zasady organizowania duszpasterstwa z nieletnimi” a podobne wskazówki wprowadzają różne „eparchie [diecezje] i egzarchaty naszego Kościoła”.

Punktem odniesienia do wszystkich tych działań jest motu proprio Franciszka „Vos Estis Lux Mundi” z 7 maja br., które wymaga, aby do końca maja 2020 diecezje i eparchie katolickie wypracowały wewnętrzny system sygnalizowania przestępstw seksualnych, biskupi zaś mają badać każdy taki zgłoszony przypadek.

Członkowie Synodu UKGK ostrzegli szczególnie przed pokusą klerykalizmu, to znaczy wykorzystywania Kościoła i jego autorytetu duchowego przez duchowieństwo do celów osobistych zamiast służeniu Bogu i ludziom. Zjawisko klerykalizmu jest zgubne dla Kościoła, ponieważ tworzy sztuczne podziały w jego łonie, nie docenia roli świeckich oraz wypacza wizerunek Kościoła – podkreślili ukraińscy biskupi greckokatoliccy.

Na zakończenie wskazali, że „pełna refleksja intelektualna i duchowa pomoże Kościołowi zapobiegać wykorzystywaniu seksualnemu we właściwy sposób i da dobry przykład światu”.