Hanna Suchocka: nie można zarzucać Konkordatowi zagubienia interesów polskich
03 marca 2023 | 17:29 | dg | Warszawa Ⓒ Ⓟ
Fot. Hubert Szczypek (KAI)„Nie można zarzucać zagubienia interesów polskich” – mówiła prof. Hanna Suchocka. Była premier i prawniczka wygłosiła referat pt. „Znaczenie Konkordatu między Rzecząpospolitą Polską a Stolicą Apostolską” w ramach konferencji nt. relacji państwo – Kościół, która odbywa się dziś w Warszawie.
Prof. Hanna Suchocka zwróciła uwagę na to, że po 30. latach publicznej dyskusji o konkordacie wciąż przeważają argumenty powierzchowne i zniekształcające, stąd podtytuł wystąpienia – „odzieranie konkordatu ze stereotypów”.
– W życiu politycznym pewne zdarzenia zaczynają odbiegać od istoty tego, czym są i zaczynają być, są wręcz przedstawiane jako inne zjawisko – mówiła, dodając, że przez to bardzo łatwo wejść w etap dyskusji, kiedy kieruje się bardziej emocjami niż racjami.
Przywołując początki debat o konkordacie wspomniała, że nawet premierowi Mazowieckiemu zarzucano, iż opowiadając się za konkordatem występuje przeciw regułom demokracji.
Podkreśliła, że teza iż konkordat jest przyczyną wszelkich nadużyć, jest fałszywą i uproszczoną diagnozą, przejawijącą myślenie emocjonalne i magiczne. Konkordat bowiem stanowi pewną ramę – akt prawny regulujący ramy stosunków państwo-Kościół i państwo – Stolica Apostolska. Prof. Suchocka przypomniała, że zawarte już traktatach laterańskich elementy stanowiące umowę międzynarodową i regulujące relacje wewnętrzne zostały po prostu ujęte w jednym akcie prawnym, jaki stanowi konkordat.
– Idea zawarcia umowy ze Stolicą Apostolską narodziła się już w PRL, poszukiwano rozwiązania, konwencji umowny między PRL i Stolicą Apostolską – mówiła, dodając, że już pod koniec lat 80. było blisko do zrealizowania pewnych umów, jednak potencjał ruchu opozycji w Polsce dał Watykanowi impuls do odczekania na wewnętrzne zmiany.
Jeszcze zanim podpisano konkordat, miały miejsce regulacje dotyczące relacji państwo-Kościół i w postaci przyjętych już w PRL ustaw – „Konkordat jest więc odzwierciedleniem stanu, który już tu istniał” – podkreśliła prof. Suchocka. Omawiając relacje zewnętrzne przypomniała, że już w 1989 r. zwrócono się do kard. Sodano z prośbą o wznowienie stosunków dyplomatycznych, co ogłoszono już 17 lipca 1989 r., jeszcze bez istniejącego traktatu międzynarodowego.
Wspominając, że premier Mazowiecki, gdy stanął na czele rządu, podkreślił, że uregulowanie stosunków ze Stolicą Apostolską jest jednym z priorytetów – między innymi dlatego, że „chciano zerwać z kuratelą Związku Radzieckiego”, który do tej pory decydował o wszelkich zagranicznych relacjach. „Zawieranie umów ze Stolicą Apostolską stało się jednym ze znaków przemian w Europie środkowo-wschodniej, nie tylko w Polsce” – podkreśliła dodając, że miało to również znaczenie symboliczne.
Prelegentka wskazała także na znaczącą rolę prof. Skubiszewskiego, wybitnego specjalisty od prawa międzynarodowego: „on konsekwentnie podkreślał, że ten szczególny rodzaj umowy między państwem a Stolicą Apostolską, który nosi nazwę konkordat”.
Wyjaśniając, dlaczego nie przywrócono zerwanego konkordatu wskazała, że konieczne było opracowanie nowego dokumentu, uwzględniającego zmiany, jakie w nauczaniu społecznym wprowadził drugi sobór watykański – konieczne było odzwierciedlenie aktualnej rzeczywistości prawnej. W preambule konkordat odwołuje się do źródeł dokumentów międzynarodowych z prawami człowieka na czele.
Omawiając prace nad konkordatem wskazała, że Watykan próbował narzucić swój dokument, jednak minister Skubiszewski sprzeciwił się temu i podstawy do wspólnych prac przygotowane zostały w polskim MSZ.
Podkreśliła, że konkordat opiera się na modelu współpracy, przy wzajemnej autonomii i niezależności. Przewidziane jest wzajemnie współdziałanie wszędzie tam, gdzie to potrzebne dla dobra człowieka, identycznie jak omawia to 25 artykuł Konstytucji, w którym padają te same sformułowania.
– Kluczowe jest określenie tego modelu współpracy, a zarazem podkreślenie, że Kościoły i inne związki wyznaniowe są równouprawnione. To jest istotna gwarancja przeciw tworzeniu państwa wyznaniowego, nie ma więc podstaw prawnych dla takich stwierdzeń – podkreśliła prof. Suchocka.
Prof. Suchocka odniosła się również do przestępstw wykorzystywania seksualnego nieletnich i obecnego w debacie publicznej argumentu, że konkordat blokuje stosowne działania walki z tym skandalicznym procederem. Zwróciła uwagę na późniejsze – w aktualnej rzeczywistości prawnej – zmiany w kodeksie karnym, np. obowiązek zgłaszania pod odpowiedzialnością karną znanych przypadków wykorzystywania seksualnego: „konkordat więc nie wprowadza nic wyłączającego, konkordat nie wyłącza stosowania polskiego prawa w stosunku do Kościoła, a nawet stwarza tu pewne gwarancje”.
Wskazała także na zasady wyznaczania biskupów – konkordat określa, że muszą oni mieć polskie obywatelstwo. „Nie można zarzucać zagubienia interesów polskich” – podkreśliła byłą premier.
Poruszając kwestię lekcji religii w szkole wskazała, że „konkordat tu wszedł na określony grunt, nauka religii w szkołach już istniała, nie wprowadzono nowego zjawiska, tylko je uporządkowano”.
– Należy się zastanawiać nad sposobami implementacji, jak dookreślić elementy współpracy między państwem a Kościołem, jak zdefiniować dobro wspólne, ale to kwestia wykonywania konkordatu – powiedziała prof. Suchecka.
Konferencja pt. „Relacje państwo-Kościół jakich potrzebuje dziś Polska. Ile autonomii, ile współpracy?” organizowana przez KAI we współpracy z Instytutem Nauk o Polityce i Administracji UKSW odbywa się dziś w Domu Arcybiskupów Warszawskich. Metropolita warszawski kard. Kazimierz Nycz podkreślił, że konferencja z jednej strony nawiązuje do 30. rocznicy podpisania i 25. rocznicy ratyfikacji Konkordatu między Rzecząpospolitą Polską a Stolicą Apostolską z drugiej natomiast – do toczącej się obecnie debaty publicznej w Polsce, dotyczącej relacji państwo – Kościół.
Zobacz więcej tekstów z konferencji „Relacje państwo-Kościół jakich potrzebuje dziś Polska”
Ks. prof. Stanisz: polski model relacji państwo – Kościół reprezentatywny dla państw europejskich
– Wykorzystywany w Polsce model relacji Państwo – Kościół jest reprezentatywny dla większości państw europejskich – powiedział ks. prof. Piotr Stanisz z KUL. Prelegent wygłosił referat pt. „Między radykalną separacją a religią państwową. Polski model relacji Państwo – Kościół na tle rozwiązań europejskich” w ramach konferencji nt. relacji państwo – Kościół, która odbywa się dziś w Warszawie.
Hanna Suchocka: nie można zarzucać Konkordatowi zagubienia interesów polskich
„Nie można zarzucać zagubienia interesów polskich” – mówiła prof. Hanna Suchocka. Była premier i prawniczka wygłosiła referat pt. „Znaczenie Konkordatu między Rzecząpospolitą Polską a Stolicą Apostolską” w ramach konferencji nt. relacji państwo – Kościół, która odbywa się dziś w Warszawie.
Abp Gądecki: Istnieje konieczność współpracy między władzą państwową a kościelną
Między legalną władzą państwową a władzą kościelną istnieje konieczność współpracy, a chrześcijanie współpracują ze wszystkimi ludźmi dobrej woli w pluralistycznym społeczeństwie, wnosząc swój wkład w funkcjonowanie legalnej instytucji państwa – powiedział abp Stanisław Gądecki. Przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski uczestniczył w konferencji pt. „Relacje państwo-Kościół jakich potrzebuje dziś Polska. Ile autonomii, ile współpracy?”. Wydarzenie zorganizowała Katolicka Agencja Informacyjna we współpracy z Instytutem Nauk o Polityce i Administracji UKSW.
Bp Jarecki: Kościół rozumie politykę jako przejaw miłości bliźniego
Kościół traktuje politykę jako jeden z wymiarów miłości chrześcijańskiej i służby dobru wspólnemu, dlatego bardzo wysoko ceni tę sferę życia – podkreślił bp Piotr Jarecki podczas konferencji „Relacje państwo-Kościół jakich potrzebuje dziś Polska. Ile autonomii, ile współpracy”. Biskup przestrzegł przed niebezpieczną tendencją zaangażowania się Kościoła instytucjonalnego w praktykę polityczną.
Ks. prof. Mazurkiewicz: Państwo i Kościół potrzebują siebie nawzajem
Tak jak Kościół potrzebuje państwa, żeby nie ulec pokusie bycia świecką instytucją, tak państwo potrzebuje Kościoła po to, by nie ulec pokusie bycia instytucją religijną i moralną – powiedział ks. prof. Piotr Mazurkiewicz podczas warszawskiej konferencji nt. relacji państwo-Kościół. Jego zdaniem Kościół powinien być autorytetem moralnym, zdolnym przywoływać władzę państwową do poruszania się w ramach swoich kompetencji, ale nie cudzych.
Jakiego modelu relacji państwo-Kościół potrzebuje dziś polska demokracja? Debata panelowa
O tym, jakiego modelu relacji państwo-Kościół potrzebuje dziś polska demokracja rozmawiali uczestnicy dyskusji panelowej, która odbyła się dziś w Domu Arcybiskupów Warszawskich w ramach konferencji „Relacje państwo-Kościół jakich potrzebuje dziś Polska. Ile autonomii, ile współpracy?” Uczestnicy debaty zgodzili się, że postulaty radykalnych zmian obecnego modelu są niekonstytucyjne.
Trzeba utrzymać konkordatowe relacje państwo-Kościół. Za nami konferencja
Za zachowaniem obecnego, konkordatowego modelu relacji państwo – Kościół i współpracą na rzecz wspólnego dobra opowiedzieli się uczestnicy konferencji „Relacje państwo-Kościół jakich potrzebuje dziś Polska. Ile autonomii, ile współpracy?”. Podczas wydarzenia, które odbyło się dziś w Domu Arcybiskupów Warszawskich, przestrzegano też przed niebezpieczeństwem zaangażowania się Kościoła instytucjonalnego w praktykę polityczną.
Nauczanie społeczne Kościoła zwraca uwagę na kształtowanie umysłów, serc i sumień ludzi świeckich
Nauczanie społeczne Kościoła mniej zwraca uwagę na instytucjonalny wpływ Kościoła na życie polityczne, ale bardziej na kształtowanie umysłów, serc i sumień ludzi świeckich – mówi bp Piotr Jarecki. To przez ich umysły i serca uformowane zgodnie z Ewangelią i nauczaniem Kościoła, polityka ma taki, a nie inny kształt – stwierdza. W komentarzu z cyklu #OpinieKAI […]
Odzieranie konkordatu ze stereotypów – wykład prof. Hanny Suchockiej
– Rozwiązania, jakie wprowadza nasz Konkordat, są standardem w większości demokratycznych państw europejskich. Do takich standardów należą m.in. opieka duszpasterska w wojsku, służbie zdrowia i innych zakładach zamkniętych, lekcje religii w powszechnym systemie edukacji, finansowanie przez państwo szkół wyznaniowych, opieka państwa nad kościelnymi zabytkami, ulgi na cele religijne i charytatywne, zwolnienia instytucji kościelnych od podatków, a w wielu krajach możliwość odprowadzania części podatków na Kościół – mówiła prof. Hanna Suchocka podczas konferencji „Relacje państwo-Kościół, jakich potrzebuje dziś Polska. Ile autonomii, ile współpracy?”, która odbyła się 3 marca w Warszawie.
cieszymy się, że odwiedzasz nasz portal. Jesteśmy tu dla Ciebie!
Każdego dnia publikujemy najważniejsze informacje z życia Kościoła w Polsce i na świecie. Jednak bez Twojej pomocy sprostanie temu zadaniu będzie coraz trudniejsze.
Dlatego prosimy Cię o wsparcie portalu eKAI.pl za pośrednictwem serwisu Patronite.
Dzięki Tobie będziemy mogli realizować naszą misję. Więcej informacji znajdziesz tutaj.
