Humanitarna misja kard. Zuppiego – parlament Ukrainy dziękuje za podejmowane wysiłki

– Dyplomacja humanitarna prowadzona na prośbę papieża Franciszka wymaga wiele wysiłku, ale powoli zaczyna przynosić pierwsze owoce – stwierdziła marszałek Rady Najwyższej Ukrainy. Dodała, że dowodem na to są kolejne ukraińskie dzieci wracające z Rosji do swych domów i wymiana jeńców wojennych.

Olena Kondratiuk przebywała z kilkudniową wizytą we Włoszech, podczas której spotkała się z kard. Matteo Zuppim. To właśnie przewodniczącemu Konferencji Episkopatu Włoch papież Franciszek powierzył prowadzenie swej misji humanitarnej. – W imieniu ukraińskiego parlamentu podziękowałam kard. Zuppiemu za jego wytrwałą i cichą pracę – podkreśliła polityk. Komentując to spotkanie ukraińskie media wskazały na znaczenie wysiłków pokojowych podejmowanych przez Stolicę Apostolską. Przypomniano, że te działania prowadzone są bez zbędnej reklamy, tak by otwierać jak najwięcej płaszczyzn dialogu i nie zamykać żadnej drogi mogącej doprowadzić do uwolnienia deportowanych dzieci czy wymiany jeńców. 

Papież Franciszek zlecił misję humanitarną włoskiemu kardynałowi w maju 2023 roku. Tym samym Ojciec Święty docenił jego doświadczenie zdobyte we Wspólnocie św. Idziego, z ramienia której uczestniczył w pokojowej mediacji m.in. w czasie wojny w Mozambiku. Istotę działań kard. Zuppiego wyraźnie sprecyzował watykański sekretarz stanu podkreślając już na samym początku, że „celem misji w Moskwie i Kijowie nie jest podjęcie mediacji, lecz promowanie dróg pokoju”. „Jest to misja pokojowa powierzona przez papieża kard. Zuppiemu, przede wszystkim po to, by tworzyć pewną atmosferę i środowisko, które mogłyby otworzyć drogi pokoju” – podkreślił kard. Pietro Parolin.

W czerwcu ub.r. kard. Zuppi przebywał z dwudniową wizytą na Ukrainie, podczas której spotkał się z prezydentem Wołodymyrem Zełenskim oraz rzecznikiem praw człowieka, Dmytrem Łubincem. Strona ukraińska przedstawiła papieskiemu wysłannikowi materiały informacyjne na temat łamania praw człowieka na Ukrainie, jakie miały miejsce w wyniku rosyjskiej agresji zbrojnej. Przedstawiony został także dodatkowy raport obrazujący łamanie praw ukraińskich dzieci na terytoriach okupowanych i w Rosji. Po wizycie w Kijowie papieski wysłannik udał się do Moskwy. Przed wyjazdem podkreślił, że „wszystkie spotkania są jak sieć, w której budowaniu trzeba mieć dużo cierpliwości”. Wskazał, że papież łączy w swych działaniach: cierpliwość i poczucie pilności przedmiotu swych starań, ponieważ każdy dzień, który mija, oznacza cierpienie, śmierć i pogłębienie kryzysu.

– Ważne jest więc to poczucie pilności, ale także cierpliwość w tak wielu spotkaniach, w tym wątku, jaki musi być wprowadzony, któremu trzeba pomóc i który trzeba zbudować, a który popycha do rozwiązania konfliktów – mówił kard. Zuppi. W stolicy Rosji przedstawiciel papieża spotkał się z Jurijem Uszakowem doradcą prezydenta Putina ds. polityki zagranicznej oraz Marią Lwową-Biełową komisarz ds. praw dziecka przy prezydencie Rosji. W ocenie Międzynarodowego Trybunału Karnego to właśnie ona odgrywa kluczową rolę w deportacji ukraińskich dzieci i dlatego w marcu 2023 roku wydano względem niej nakaz aresztowania. Kolejnym etapem misji kard. Zuppiego był Waszyngton a następnie Pekin. Jak informowały oszczędne komunikaty „podejmowane wysiłki miały na celu złagodzenie napięć w konflikcie na Ukrainie w nadziei na uruchomienie procesów pokojowych”. 

O swych działaniach kard. Zuppi raportuje bezpośrednio Ojcu Świętemu i z nim, oraz kard. Pietro Parolinem, ustala kolejne kroki, które realizowane są przy maksymalnej dyskrecji. Jeden z ukraińskich współpracowników papieskiego emisariusza podkreślił, że tylko w ten sposób można tkać wielowarstwową sieć współpracy humanitarnej, której mocne powiązania przynoszą owoce. Mężczyzna, pragnący zachować swą anonimowość a związany z organizacją humanitarną „Save Ukraine” w Kijowie wyznał w rozmowie z włoskimi dziennikarzami, że dzięki tworzeniu międzyludzkich relacji udało się m.in. uratować kilka noworodków wywiezionych z Chersonia na Krym i oddanych na wychowanie rosyjskim rodzinom. 

Władze Ukrainy szacują, że Rosja porwała co najmniej 20 tys. ukraińskich dzieci. Do czerwca br. udało się oficjalnie sprowadzić do domu 388 nieletnich. Główna Dyrekcja Wywiadu Ukrainy tworzy bazę danych Rosjan i Ukraińców, którzy byli zaangażowani w uprowadzenia, przymusową deportację i rusyfikację dzieci. Twórcy bazy nazywają te działania – kulturowym ludobójstwem. 

Celem misji humanitarnej kard. Zuppiego jest też doprowadzenie do wymiany jeńców, o co wielokrotnie apelował papież Franciszek. Do tej pory między Rosją a Ukrainą ponad 50 razy doszło do wymiany jeńców wojennych. Ostatnia miała miejsce 29 czerwca. Wolność odzyskało wówczas dwóch greckokatolickich księży, którzy byli więzieni w okrutnych warunkach od 16 listopada 2022 roku oraz ośmiu cywili. Wcześniejsza wymiana miała miejsce 8 lutego. Wolność odzyskało wówczas stu Ukraińców. Szacuje się, że w sumie do swych domów wróciło ponad 3140 mieszkańców tego kraju, zarówno mężczyzn, jak i kobiet.  

O pomoc w uwolnieniu swych synów, mężów i braci prosiły Franciszka ukraińskie kobiety, które 26 czerwca br. wzięły udział w audiencji środowej. Przedstawiły papieżowi dramatyczną sytuację obrońców Mariupola, którzy podczas pokazowych procesów zostali skazani przez Rosjan na dożywocie, albo co najmniej 20 lat więzienia za udział w obronie swego ojczystego miasta. Nałożony na nich wyrok sprawia, że zostali wykreśleni z listy jeńców wojennych do ewentualnej wymiany. 20 maja 2022 roku, po trzech miesiącach oblężenia, ukraińscy obrońcy zakładów Azowstal w Mariupolu opuścili teren huty i stali się jeńcami Rosjan. Większość z nich do tej pory nie wróciła na Ukrainę. W sumie Azowstal opuściło prawie 2,5 tysiąca ukraińskich żołnierzy i funkcjonariuszy, z czego około 1,6 tysiąca nadal przebywa w rosyjskiej niewoli. 101 z nich zostało nielegalnie skazanych i pozbawionych praw jeńców wojennych.