J 5,19-47: Jezus – wcielony Syn Boga uzdrawia, wskrzesza, sądzi i zbawia

Tekst według Biblii Tysiąclecia:

J 5,19 W odpowiedzi na to Jezus im mówił: «Zaprawdę, zaprawdę, powiadam wam: Syn nie mógłby niczego czynić sam od siebie, gdyby nie widział Ojca czyniącego. Albowiem to samo, co On czyni, podobnie i Syn czyni. 20 Ojciec bowiem miłuje Syna i ukazuje Mu to wszystko, co On sam czyni, i jeszcze większe dzieła ukaże Mu, abyście się dziwili. 21 Albowiem jak Ojciec wskrzesza umarłych i ożywia, tak również i Syn ożywia tych, których chce. 22 Ojciec bowiem nie sądzi nikogo, lecz cały sąd przekazał Synowi, 23 aby wszyscy oddawali cześć Synowi, tak jak oddają cześć Ojcu. Kto nie oddaje czci Synowi, nie oddaje czci Ojcu, który Go posłał. 24 Zaprawdę, zaprawdę, powiadam wam: Kto słucha słowa mego i wierzy w Tego, który Mnie posłał, ma życie wieczne i nie idzie na sąd, lecz ze śmierci przeszedł do życia. 25 Zaprawdę, zaprawdę, powiadam wam, że nadchodzi godzina, nawet już jest, kiedy to umarli usłyszą głos Syna Bożego, i ci, którzy usłyszą, żyć będą. 26 Podobnie jak Ojciec ma życie w sobie, tak również dał Synowi: mieć życie w sobie samym. 27 Przekazał Mu władzę wykonywania sądu, ponieważ jest Synem Człowieczym. 28 Nie dziwcie się temu! Nadchodzi bowiem godzina, w której wszyscy, którzy spoczywają w grobach, usłyszą głos Jego: 29 a ci, którzy pełnili dobre czyny, pójdą na zmartwychwstanie życia; ci, którzy pełnili złe czyny – na zmartwychwstanie potępienia. 30 Ja sam z siebie nic czynić nie mogę. Tak, jak słyszę, sądzę, a sąd mój jest sprawiedliwy; nie szukam bowiem własnej woli, lecz woli Tego, który Mnie posłał.
31 Gdybym Ja wydawał świadectwo o sobie samym, sąd mój nie byłby prawdziwy. 32 Jest przecież ktoś inny, kto wydaje sąd o Mnie; a wiem, że sąd, który o Mnie wydaje, jest prawdziwy. 33 Wysłaliście poselstwo do Jana i on dał świadectwo prawdzie. 34 Ja nie zważam na świadectwo człowieka, ale mówię to, abyście byli zbawieni. 35 On był lampą, co płonie i świeci, wy zaś chcieliście radować się krótki czas jego światłem.
36 Ja mam świadectwo większe od Janowego. Są to dzieła, które Ojciec dał Mi do wykonania; dzieła, które czynię, świadczą o Mnie, że Ojciec Mnie posłał. 37 Ojciec, który Mnie posłał, On dał o Mnie świadectwo. Nigdy nie słyszeliście ani Jego głosu, ani nie widzieliście Jego oblicza; 38 nie macie także słowa Jego, trwającego w was, bo wyście nie uwierzyli w Tego, którego On posłał. 39 Badacie Pisma, ponieważ sądzicie, że w nich zawarte jest życie wieczne: to one właśnie dają o Mnie świadectwo. 40 A przecież nie chcecie przyjść do Mnie, aby mieć życie. 41 Nie odbieram chwały od ludzi, 42 ale wiem o was, że nie macie w sobie miłości Boga. 43 Przyszedłem w imieniu Ojca mego, a nie przyjęliście Mnie. Gdyby jednak przybył kto inny we własnym imieniu, to byście go przyjęli. 44 Jak możecie uwierzyć, skoro od siebie wzajemnie odbieracie chwałę, a nie szukacie chwały, która pochodzi od samego Boga? 45 Nie mniemajcie jednak, że to Ja was oskarżę przed Ojcem. Waszym oskarżycielem jest Mojżesz, w którym wy pokładacie nadzieję. 46 Gdybyście jednak uwierzyli Mojżeszowi, to byście i Mnie uwierzyli. O Mnie bowiem on pisał. 47 Jeżeli jednak jego pismom nie wierzycie, jakżeż moim słowom będziecie wierzyli?»

Kontekst i struktura

Omawiany fragment (J 5,19-47) jest drugą częścią rozdziału piątego ewangelii Jana, który stanowi zwartą całość niełatwą do podzielenia. Wersety 5,1-9a opisują scenę uzdrowienia chromego nad sadzawką, która dla uważnego czytelnika nie kończy się zaskakująco, ponieważ poprzedzająca perykopa (4,46-54) zakończyła się niemniej spektakularnym uzdrowieniem na odległość umierającego syna dworzanina. Natomiast, werset 9b podaje detal, który zmienia wymowę zdarzenia i odwraca bieg zdarzeń: „tego dnia był szabat”. Ta informacja staje się przyczynkiem do dyskusji uzdrowionego, a później Jezusa z Żydami, która sprowadza na Niego śmiertelne niebezpieczeństwo. Żydzi chcą Go zabić, ponieważ uzdrowił w szabat i „czyni się równym Bogu” (5,18). Rozdział 5 można zatem podzielić na: opowiadanie o cudzie (1-9a), dialog (9b-18) i dyskurs Jezusa (19-47).

Wersety 5,19-47 zawierają długą mowę Jezusa, która jest odpowiedzą na zarzuty żydowskie i rozwinięciem wypowiedzi Jezusa z wersetu 17: „Ojciec mój działa aż do tej chwili i Ja działam”. Przemowa Jezusa jest z jednej strony odpowiedzią udzieloną przeciwnikom, ale z drugiej strony „traktatem” tłumaczącym relację Jezusa z Ojcem. Długa wypowiedź staje się jakby niezależna od wcześniejszej sceny i dlatego nie mamy nawet reakcji na nią oponentów Chrystusa. Z tego powodu wersety 19-47 są skierowane przede wszystkim do czytelnika. Dyskurs Jezusa można podzielić na dwie części: 19-30 oraz 31-47. Dwa wersety wydają się tworzyć inkluzję: 5,19 („Syn nie mógłby niczego czynić sam od siebie)” oraz 5,30 („Ja sam z siebie nic czynić nie mogę”). W drugiej części pojawia się temat świadectwa w 5,31, który przewija się do 5,40 i łączy się z motywem chwały (dawanej przez ludzi lub pochodzącej od Boga) w następnych wersetach, by znaleźć swoje zakończenie w opisie świadectwa, jakie daje Mojżesz o Jezusie (5,45-47).

Treść teologiczna

1. Mowa Jezusa w 5,19-47 jest jedną z najbardziej podniosłych w ewangelii Jana. Mistrz z Nazaretu przedstawia swoją Boską tożsamość. Ona właśnie była przedmiotem zgorszenie i agresji ze strony Żydów (5,18).
2. J 5,19-20 zawiera zasadę wedle której Syn nie czyni niczego sam z siebie, ale to, co widział u Ojca. Język porównania jest językiem rodzinnym, choć przypomina relacje, jakie panują w rzemiośle: syn rzemieślnika uczy się sztuki wytwarzania dzieła podpatrując pracującego ojca.
3. Wersety 21-30 obrazują dwie władze, którymi dysponuje Syn Człowieczy: dawanie życia oraz sądzenie. Jezus czyni się równym Bogu, ponieważ przypisuje sobie prawo do robienia rzeczy, które były Jemu tylko zarezerwowane. Dawanie życia jest charakterystyczne dla stwórcy w dziele stwarzania, a sądzenie odnosi się do zbawiania człowieka. Pierwsza władza Jezusa przejawia się w jego działalności cudotwórczej, a druga wymaga od człowieka posłuszeństwa Jego słowu i wiary.

Ponadto werset 23 przeświadcza o równości Syna i Ojca, skoro tę samą cześć winniśmy Im oddawać. Również werset 26 podkreśla tę jedność dwóch Osób Trójcy Świętej posługując się janowym językiem teologicznym: Ojciec, który ma życie w sobie, przekazał je Synowi.

4. J 5,31-40: w tym fragmencie mowy, Jezus jakby odpowiadał na niewypowiedziane zarzuty ze strony przeciwników o brak „świadków” (8,13: „Rzekli do Niego faryzeusze: «Ty sam o sobie wydajesz świadectwo. Świadectwo Twoje nie jest prawdziwe»). Świadectwo o Jezusie wydaje przede wszystkim Ojciec (31-32) ale także Jan Chrzciciel, którego posłannictwo nie zostało właściwie zrozumiane (33-35). Także same dzieła Jezusa świadczą o Nim samym (36). Również Słowo Ojca, które jest zawarte w Piśmie (37-39). Tak, jak było z Janem, tak samo teraz Żydzi nie rozumieją wszystkich tych znaków właściwie (40).
5. J 5,41-47 można by podzielić na dwie części: pierwsza podejmuje temat chwały (41-44), druga rolę Mojżesza (45-47). Jezus nie jest zainteresowany osobistą chwałą pochodzącą od ludzi, ale Bożą chwałą. W ten sposób rysuje się kontrast między postawą Jezusa, a Jego przeciwnikami, którzy nie mogą Go zrozumieć, ponieważ nie mają miłości Bożej, a pielęgnują tylko własną. Ostatnie wersety są najcięższym oskarżeniem wobec Żydów, którzy podważyli autorytet Jezusa odwołując się do autorytet Mojżesza (por. 9,29). Natomiast, okazuje się, że to sam Mojżesz będzie ich „oskarżycielem”, ponieważ on również jest świadkiem Jezusa. Podważanie godności Mistrza z Nazaretu oznacza zarazem podważanie autorytetu Mojżesza i Pisma.

Komentarz Ojców Kościoła

Święty Augustyn: De verbis Domini, Sermones 64

Odnośnie 5,24:

„Jeśli ludzie zadają sobie tyle trudu i wysiłku, aby żyć tutaj trochę dłużej, czy nie powinni starać się o wiele bardziej, aby żyć wiecznie?”

Święty Jan Chryzostom: Kazania do Ewangelii Jana, 39,3

Odnośnie 5,25-30

„Czy dostrzegasz, jak ukazana jest ich równość i że różnią się tylko pod jednym względem, a mianowicie, że jeden jest Ojcem, a drugi Synem? Wyrażenie „dał” sugeruje tylko to rozróżnienie i pokazuje, że wszystkie inne przymioty są równe i niezmienne. Z tego jasno wynika, że ​​On wszystko czyni z takim samym autorytetem i mocą jak Ojciec i nie jest obdarzony mocą z jakiegoś zewnętrznego źródła, gdyż ma życie jak Ojciec”

J 5,19-47 w nauczaniu Kościoła

Katechizm Kościoła Katolickiego

• Sąd ostateczny

1038 Zmartwychwstanie wszystkich zmarłych, „sprawiedliwych i niesprawiedliwych” (Dz 24, 15), poprzedzi Sąd Ostateczny. Będzie to „godzina, w której wszyscy, którzy spoczywają w grobach, usłyszą głos Jego: a ci, którzy pełnili dobre czyny, pójdą na zmartwychwstanie życia; ci, którzy pełnili złe czyny – na zmartwychwstanie potępienia” (J 5, 28-29). Wówczas Chrystus „przyjdzie w swej chwale i wszyscy aniołowie z Nim… Zgromadzą się przed Nim wszystkie narody, a On oddzieli jednych ludzi od drugich, jak pasterz oddziela owce od kozłów. Owce postawi po prawej, a kozły po swojej lewej stronie… I pójdą ci na mękę wieczną, sprawiedliwi zaś do życia wiecznego” (Mt 25, 31. 32. 46).

• Zstąpienie do piekieł

635 Chrystus zstąpił więc do otchłani śmierci (Por. Mt 12, 40; Rz 10, 7; Ef 4, 9). aby umarli usłyszeli „głos Syna Bożego, i ci, którzy usłyszą”, żyli (J 5, 25). Jezus, „Dawca życia” (Dz 3, 15), przez śmierć pokonał tego, „który dzierżył władzę nad śmiercią, to jest diabła”, i wyzwolił „tych wszystkich, którzy całe życie przez bojaźń śmierci podlegli byli niewoli” (Hbr 2,14-15). Od tej chwili Chrystus Zmartwychwstały ma „klucze śmierci i Otchłani” (Ap 1, 18), a na imię Jezusa zgina się „każde kolano istot niebieskich i ziemskich, i podziemnych” (Flp 2,10)

Pytania do modlitwy i refleksji

Czy interpretuje Stary Testament jako świadectwo przygotowujące na przyjście Jezusa?

Czy zdaje sobie sprawę jak ważna jest prawda o Trójcy Świętej w rozumieniu kim jest Bóg?

Czy mam świadomość, jak bardzo wiara w Jezusa będzie istotna na Sądzie Ostatecznym?

Hieronim Bosch „Wóz z sianem”, fot. Wikipedia