„Jak dziś przekonywać do wiary?” – warsztaty duszpasterskie w Gnieźnie

Przekonywać, dyskutować, a może milczeć? W Centrum Edukacyjno-Formacyjnym w Gnieźnie odbyły się 3 lutego archidiecezjalne warsztaty duszpasterskie, które poprowadził dominikanin o. Tomasz Grabowski, biorąc tytułowe „przekonywać” w cudzysłów. Do wiary bowiem – jak tłumaczył – mamy nie tyle przekonywać, co potrafić uzasadnić dlaczego i w Kogo wierzymy.

Warsztaty duszpasterskie są kontynuacją październikowego forum duszpasterskiego, którego gościem był m.in. ks. dr hab. Andrzej Draguła podejmując aktualny temat odchodzenia od Kościoła i wiary. Jak rozmawiać z tymi, którzy odchodzą, którzy tracą wiarę lub mówią wprost, że nie wierzą? Przekonywać? Dyskutować? Tłumaczyć? Czy nie wystarczy zachęcić? I co jeśli zachęta zniechęca? Oddając głos prowadzącemu organizator warsztatów ks. dr Przemysław Kwiatkowski cytował kolejne pytania, które stawia sobie dziś wielu wierzących. Czy słowa mają jeszcze jakąkolwiek moc i czy przekonywanie do wiary nie już naciskaniem i wchodzeniem w czyjąś wolność?

Rozpoczynając część wykładową o. Grabowski scharakteryzował krótko proces, który nazywany jest odejściem od wiary. Kilkunastolatki – mówił – porzucają praktykę, czyli sakramenty i modlitwę. Młodzież porzuca moralność, a więc rezygnuje z fundamentalnych zasad, często w buncie przeciwko rodzicom, z wygody lub pod wpływem mody i mediów. Młodzi dorośli porzucają światopogląd chrześcijański co oznacza, że rezygnują z wizji świata, jaką wnioskujemy z Objawienia i jakiej uczymy się dzięki wierze i dalej, w życiu dorosłym tworzą kulturę pozbawioną wartości chrześcijańskich. W takiej kulturze – stwierdził dominikanin – dziś funkcjonujemy.

„Kultura przestaje być naturalnym nośnikiem światopoglądu chrześcijańskiego i moralności chrześcijańskiej i tym samym nie wspiera praktyki. Zatem mogłoby się wydawać, że celem tytułowego przekonywania do wiary jest to, żeby ludzie na powrót praktykowali, żebyśmy mieli wspólny światopogląd i tworzyli kulturę, która jest chrześcijańska. I to znamy najlepiej. Czy jednak faktycznie o to chodzi?” – pytał szef Wydawnictwa „W drodze” i odpowiadając podkreślił, że cel ten i jemu podobne czynią wszelakie rozmowy o wierze bezskutecznymi i frustrującymi.

„Bo nie praktykę, nie moralność, nie kulturę i światopogląd mamy głosić, ale Jezusa Chrystusa i Boga Ojca, który Go posłał. To jest fundament i dopiero na tym fundamencie buduje się wszystko inne” – tłumaczył.

Drugą rzeczą po świadomości celu – wskazał duchowny – jest przygotowanie się na odrzucenie, które jest tym dotkliwsze, im bliższe więzy łączą nas z tymi, którzy nie podzielają naszej wiary i przekonań.

„Odrzucenie to doświadczenie wszystkich wierzących” – przyznał o. Grabowski wskazując dalej, że pomocny może być tu obraz młodego Dawida, który jako ósmy syn Jessego również był na marginesie, czego wyrazem było mało zaszczytne zajęcie, jakie mu przeznaczono – wypasał owce. Ale to właśnie Dawid został wybrany przez Boga na króla Izraela i to on, najmłodszy, pokonał Goliata, a zrobił to, bo poznał Boga, był przygotowany i pozostał sobą. To są trzy rzeczy, które możemy od Dawida zaczerpnąć – modlić się, umacniać poprzez wewnętrzną walkę i cierpienie i pozostać sobą, bez wstydu, ale i bez przypodobywania się i przeglądania w oczach innych.

W podejmowaniu rozmów o wierze – tłumaczył o. Grabowski – ważna jest również umiejętność stawiania się w miejscu drugiego człowieka, „wejście w jego buty”, zrozumienie jego sytuacji i doświadczeń. A często jest tak, że stawiamy się wobec niego w pozycji kogoś mocniejszego, kto wytłumaczy, pokaże, doradzi, powie co i jak należy zrobić.

„Mamy być po stronie tego człowieka, a nie przeciwko niemu” – tłumaczył o. Grabowski przekonując, że kluczowe w rozmowach o wierze są argumenty, a nie emocje, a jeśli argumentów wykorzystać nie można, bo po drugiej stronie jest ogromny ból, złość, frustracja, rozczarowanie, zawiedzione nadzieje, wtedy trzeba zachować milczenie i dać przestrzeń, by te wszystkie emocje i uczucia mogły wybrzmieć. Bo dopiero kiedy człowiek sobie z nimi poradzi, ma przestrzeń i siłę na rozmowę o wierze.

Po przewie uczestnicy pracowali w grupach rozmawiając m.in. o tym czym jest wiara i co wnosi do ich życia? To jedno z podstawowych pytań jakie musi postawić sobie ktoś, kto chce innych „przekonywać do wiary”. Świadomość czym jest wiara i co wnosi do mojego życia – tłumaczył o. Grabowski – pozwala nie tylko umacniać własną relację z Bogiem, ale także zauważyć, z jakiego powodu ktoś przeżywa kryzys lub w jakim miejscu doświadcza braku wiary. Inaczej będziemy rozmawiać z kimś, kto ma błędne przekonania, inaczej z kimś, kto potrzebuje argumentów, a jeszcze inaczej z kimś, kto jest „na Pana Boga obrażony”. Z tym wiąże się kolejne pytanie, o obraz Boga, jaki w sobie nosimy i jaki mają inni. Czy nie jest to obraz fałszywy, zbudowany z naszych oczekiwań i potrzeb, którego niekiedy bez złej woli i nieświadomie uparcie bronimy.

W warsztatach uczestniczyło blisko dwieście osób, przede wszystkim świeckich, zaangażowanych w różne formy apostolatu i duszpasterstwa w swoich parafiach. Obecni byli także księża, siostry zakonne oraz gnieźnieńscy biskupi: bp Radosław Orchowicz i abp Wojciech Polak, który na zakończenie części warsztatowej zachęcał do uczestnictwa w kolejnych spotkaniach, ale także do dzielenia się opiniami.

Część modlitewna odbyła w kaplicy Centrum Edukacyjno-Formacyjnego, gdzie po obiedzie uczestnicy spotkali się na adoracji Najświętszego Sakramentu.

Forum Duszpasterskie to nowa inicjatywa w archidiecezji gnieźnieńskiej, nawiązująca do ducha i formuły lokalnych spotkań synodalnych. Już w marcu zaplanowano kolejne spotkanie, którego tematem będzie Kościół żyjący w parafiach. W dniach 1-3 maja odbędzie się natomiast kongres o sakramencie małżeństwa, a w jego ramach konferencje, świadectwa i modlitwa. Powyższe spotkania będą otwarte dla wszystkich, szczególnie jednak zaproszone do udziału są osoby zaangażowane w życie parafii, wspólnot, ruchów i stowarzyszeń.