Jak się rozwijał skandal finansowy w Watykanie?

W związku z zapowiedzianym na 27 lipca rozpoczęciem procesu karnego osób oskarżonych w aferze związanej z inwestycjami finansowymi Sekretariatu Stanu w Londynie. Publikujemy kalendarium ważnych wydarzeń związanych z tym skandalem finansowym. Oto ono:

2013/2014: Wobec zastoju na rynku kapitałowym Sekretariat Stanu zainwestował 200 milionów funtów (około 220 mln euro) w fundusz Athena Capital włoskiego maklera finansowego Raffaele Mincione. Kontakt nawiązał wieloletni partner finansowy Sekretariatu Stanu, rzymski broker Enrico Crasso. Pieniądze pożyczył Sekretariat Stanu w Credit Suisse, w którym wcześniej pracował Crasso. Połowę pieniędzy przeznaczono na zakup nieruchomości przy Sloane Avenue w Londynie, resztę na inne inwestycje.

2018: Fundusz Mincionego stracił 18 milionów euro z inwestycji watykańskich. Sekretariat Stanu stara się zdobyć wszystkie udziały w londyńskiej nieruchomości, aby lepiej nią zarządzać i chce rozstać się z Mincione. Crasso poleca do tego celu pracującego w Londynie włoskiego brokera finansowego Gianluigiego Torzi.

28 czerwca 2018: Papież nadaje godność kardynała arcybiskupowi Angelo Becciu i następnego dnia przyjmuje jego rezygnację z funkcji substytuta ds. ogólnych w Sekretariacie Stanu Stolicy Apostolskiej. 1 września 2018 kard. Becciu zostaje prefektem Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych.

Listopad 2018: Podczas spotkania w Sekretariacie Stanu w Watykanie Gianluigi Torzi proponuje ulokowanie pieniędzy w jego luksemburskim funduszu Gutt SA, przez który chce również kupić od Mincione pozostałe udziały w nieruchomości.

22 listopada 2018: Kierownik Biura Administracyjnego Sekcji Pierwszej (ds. Ogólnych) Sekretariatu Stanu prał. Alberto Perlasca podpisuje umowę z Torzim – jak twierdzi, na polecenie zwierzchników. Miał go do tego upoważnić nowy substytut ds. ogólnych w Sekretariacie Stanu abp Edgar Peña Parra. Zamiast jednak przyznać Watykanowi pełne prawo głosu, Torzi zapewnia je sobie.

26 grudnia 2018: Torziemu udaje się otrzymać termin spotkania z papieżem. Jak twierdzi, Franciszek miał powiedzieć, że Torzi powinien być „odpowiednio” wynagrodzony za swoje wysiłki.

Wiosna 2019: Na podejrzane transakcje po raz pierwszy zwraca uwagę watykański nadzór finansowy AIF. Torzi zażądał od Watykanu dalszych płatności za przekazanie praw do głosowania w funduszu Gutt SA. W maju zawarto ugodę w kwestii spłacenia 15 mln euro za prawa głosu w funduszu nieruchomości w Londynie.

4 marca 2019: Sekretarz Stanu Stoicy Apostolskiej kardynał Pietro Parolin listownie wzywa Instytut Dzieł Religijnych (IOR), nazywany „bankiem watykańskim”, do zatwierdzenia 150 milionów euro pożyczki na spłatę ostatniej hipoteki na przynoszącej straty nieruchomości w Londynie. Ta kwota budzi podejrzenia IOR, który zawiadamia watykańskiego audytora generalnego, a ten wszczyna dochodzenie.

4 czerwca 2019: dyrektor generalny IOR Gian Franco Mammì blokuje pożyczkę w wysokości 150 mln.

1 października 2019: W bezprecedensowej operacji policja watykańska wkracza do Sekretariat Stanu i AIF. Pięciu pracowników zostało zawieszonych.

18 listopada 2019: Przewodniczący rady dyrektorów i wieloletni szef AIF, szwajcarski prawnik René Brülhart podaje się do dymisji. Decyzję uzasadniono faktem, że oficjalna rewizja przeprowadzona przez nadzór finansowy zaszkodziła jego międzynarodowej wiarygodności.

Luty 2020: Śledczy watykańscy przeszukują prywatne mieszkanie prał. Perlaski, który w międzyczasie został przeniesiony do pracy w Najwyższym Trybunale Sygnatury Apostolskiej, konfiskują dokumenty oraz komputery.

5 czerwca 2020: Torzi zaproszony na przesłuchanie przez prokuratora watykańskiego Gian Piero Milano i aresztowany na 10 dni.

24 września 2020: Papież Franciszek nakłania kard. Becciu do ustąpienia z funkcji prefekta Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych i odbiera mu wszystkie prawa jako kardynała, włącznie z prawem udziału w konklawe. Powodów decyzji papież nie podał.

5 listopada 2020: Papież wycofał wszystkie środki finansowe z Sekretariatu Stanu i przekazał je Administracji Dóbr Stolicy Apostolskiej (APSA). Od września kardynał sekretarz stanu nie zasiada już w zarządzie IOR.

Marzec 2021: Brytyjski sędzia znosi tymczasową blokadę kont Torziego, której domagał się Watykan.

Kwiecień 2021: Rzymski prokurator wnosi o więzienie dla Torziego.

30 kwietnia 2021: Franciszek modyfikuje prawo karne Państwa Watykańskiego tak, by kardynałowie mogli być teraz sądzeni przez osoby świeckie, a nie tylko przez innych kardynałów i papieża.

3 czerwca 2021: Watykan ogłasza rozpoczęcie procesu zaplanowanego na 27 lipca, publikuje nazwiska oskarżonych oraz zarzuty.