Jak zmieniały się Światowe Dni Młodzieży?

Wszystko zaczęło się od Jubileuszu Młodych w ramach Nadzwyczajnego Roku Świętego Odkupienia w 1984 r. Pamiętając o tym, jakie wrażenie zrobiła na nim procesja młodych Rzymian z palmami w Niedzielę Palmową w 1979 r., św. Jan Paweł II postanowił zaprosić młodzież – tym razem z całego świata – na jubileuszowe spotkanie właśnie na Niedzielę Palmową.

Odbyło się ono 15 kwietnia, a tydzień później papież przekazał młodym Krzyż Roku Jubileuszowego (ofiarowany przez rzymską młodzież) jako symbol powierzonej im misji dawania świadectwa swej wiary. „Ponieście go na cały świat jako znak miłości, którą Pan Jezus umiłował ludzkość, i głoście wszystkim, że tylko w Chrystusie umarłym i zmartwychwstałym jest ratunek i odkupienie” – wezwał Jan Paweł II.

Ponieważ następny rok ONZ ogłosiła Międzynarodowym Rokiem Młodzieży, papież zaprosił młodych katolików na kolejną Niedzielę Palmową do Watykanu. Tydzień po tym spotkaniu, poruszony ich entuzjazmem, wyznał w orędziu wielkanocnym, że pragnie, „aby to wspaniałe przeżycie mogło powtórzyć się w przyszłych latach i dać początek Światowemu Dniowi Młodzieży w Niedzielę Palmową”.

Miał on być obchodzony nie tylko w Rzymie, lecz także w całym Kościele katolickim, w każdej diecezji. Po raz pierwszy odbył się w 1986 r. – w Rzymie uczestniczyło w nim 300 tys. ludzi. Jan Paweł II wytłumaczył wówczas, że ŚDM oznacza „wyjście na spotkanie Boga, który wszedł w dzieje człowieka poprzez tajemnicę paschalną Jezusa Chrystusa”.

Dodatkowo co dwa lub trzy lata odbywają się obchody ŚDM na szczeblu światowym na jednym z kontynentów z udziałem papieża. Na te zgromadzenia wybierany jest okres wakacji, dlatego organizowane są zazwyczaj w lipcu lub sierpniu, choć dwa razy zdarzył się także termin styczniowy (w Manili 1995 r. i w Panamie w 2019 r.), a raz kwietniowy (w Buenos Aires w 1987 r.).

Każdy ŚDM ma swoje odrębne hasło, którego treść omawia papież w publikowanym z wyprzedzeniem orędziu. Hasło to zaczerpnięte jest z Pisma Świętego, najczęściej z Ewangelii. Od początku każde z tych spotkań ma też swój hymn, którego tekst tłumaczony jest na różne języki.

Po raz pierwszy światowe obchody ŚDM poza Rzymem odbyły się 11-12 kwietnia 1987 r. w Buenos Aires w Argentynie. Zgromadziły one 900 tys. uczestników, głównie z Ameryki Łacińskiej. Dwa lata później (15-20 sierpnia 1989 r.) do Santiago de Compostela w Hiszpanii przyjechało 400 tys. młodych katolików. W Częstochowie (10-15 sierpnia 1991 r.) było ich już 1,6 mln, a po raz pierwszy mogli wziąć udział w ŚDM młodzi pielgrzymi z ZSRR i innych państw Europy Środkowo-Wschodniej. Do Denver w USA (10-15 sierpnia 1993 r.) przybyło 700 tys. ludzi, a w Manili na Filipinach (10-15 stycznia 1995 r.) na Mszę św. kończącą spotkanie przyszło ich aż 4 mln (w tym po raz pierwszy także z Chin), co aż do 2015 r. było największym zgromadzeniem katolików w historii. Podczas ŚDM w Paryżu we Francji (19-24 sierpnia 1997 r.), wbrew przewidywaniom mówiącym o 400 tys. uczestników, na końcową Mszę św. przyszło ich 1,1 mln. Rzym we Włoszech (15-20 sierpnia 2000 r.) był gospodarzem ŚDM w ramach Jubileuszu Młodych w kolejnym Roku Świętym, na które przyjechało 2,2 mln młodych ludzi. Na ŚDM w Toronto w Kanadzie (23-28 lipca 2002 r.) zgromadziło się ich 800 tys. Wszystkie te obchody odbyły się za pontyfikatu św. Jana Pawła II – inicjatora ŚDM.

Za jego następcy Benedykta XVI światowe obchody ŚDM odbyły się trzykrotnie: najpierw w Kolonii w Niemczech (16-21 sierpnia 2005 r.) z udziałem 1,2 mln ludzi, potem w Sydney w Australii (15-20 lipca 2008 r.), na które przyjechało 400 tys. młodych katolików, i wreszcie w Madrycie w Hiszpanii (15-21 sierpnia 2011 r.), gdzie było ich 1,5 mln.

Za pontyfikatu Franciszka obchody ŚDM miały dotychczas miejsce trzykrotnie: najpierw w Rio de Janeiro w Brazylii (23-28 lipca 2013 r.), gdzie w końcowej Mszy św. uczestniczyło 3,7 mln wiernych; następnie w Krakowie (26-31 lipca 2016 r.) z udziałem 3 mln ludzi; a także w Panamie (22-27 stycznia 2019 r.), na których zgromadziło się 700 tys. uczestników.

Początkowo obchody ŚDM na szczeblu światowym trwały zaledwie kilkanaście godzin i obejmowały wieczorne czuwanie modlitewne z papieżem w sobotę oraz Mszę św. pod jego przewodnictwem w niedzielny poranek. Młodzież gromadziła się przy krzyżu ofiarowanym przez Jana Pawła II, któremu od 2003 r. – z woli papieża – towarzyszy kopia ikony Matki Bożej Salus Populi Romani (Ocalenie Ludu Rzymskiego) z bazyliki Matki Bożej Większej w Rzymie.

Jednak już w 1989 r. organizatorzy dodali trzy dni katechez poprzedzających sobotnio-niedzielne spotkanie z papieżem, w 1991 r. powitanie Ojca Świętego przez młodzież, zaś w 1993 r. – piątkowe nabożeństwo Drogi Krzyżowej (aż do 2011 r. bez udziału papieża, a jedynie – choć nie zawsze – z jego przesłaniem). Z kolei w 1995 r. pojawił się festiwal młodych o charakterze kulturalnym, a także możliwość spędzenia wcześniej kilku dni w jednej z diecezji, by poznać życie lokalnego Kościoła. W 2000 r. dodano strefę sakramentu pojednania (od 2011 r. kilkoro młodych spowiada osobiście papież), a w 2005 r. podczas sobotniego czuwania po raz pierwszy odbyła się adoracja eucharystyczna. W 2008 r. wprowadzono jeszcze targi powołaniowe, na których różne zgromadzenia zakonne, ruchy i wspólnoty przedstawiają swoje charyzmaty. Zrezygnowano natomiast z organizowania Międzynarodowych Forów Młodych, które od 1987 do 2000 r. poprzedzały sobotnio-niedzielne spotkanie młodzieży z papieżem. Przygotowywała je ówczesna Papieska Rada ds. Świeckich (poprzedniczka dzisiejszej Dykasterii ds. Świeckich, Rodziny i Życia).

Tak ukształtował się schemat światowych obchodów ŚDM, który zachowano przy organizacji spotkania w Lizbonie.