Jaka powinna być teologia? Międzynarodowa konferencja w Opolu

„Teologia nie powinna być tylko teorią daleką od życia, reflektującą nad problemami społecznie obcymi, ale bardziej żywa, bliska życiu, wnosząca coś w rozwój samej teologii” – powiedział ks. prof. Konrad Glombik podczas międzynarodowej konferencji naukowej „Teologia w przestrzeni publicznej” na Uniwersytecie Opolskim. Sympozjum pod patronatem Komitetu Nauk Teologicznych Polskiej Akademii Nauk odbywa się w dniach 21-23 marca w Opolu.

Celem konferencji jest wyjaśnienie, jakie jest miejsce dla teologii w różnych przestrzeniach publicznych, ale także jakie są zadania, wyzwania i problemy, wynikające z tej obecności. „W samej naturze teologii jest zakorzeniony pewien wymiar nie tylko subiektywny, ale też obiektywny. Teologia sama w sobie jest refleksją Kościoła nad wiarą, a więc już w tym zawiera się element wymiaru publicznego” – podkreślił ks. prof. Glombik.

Wielkim wyzwaniem dla teologii jest to, aby w sposób przekonujący wnosić coś w życie społeczne, polityczne, ekonomiczne, w kwestie medyczne czy sferę medialną. „Chcemy zastanowić się, jak konstruktywnie wpływać i szukać rozwiązań w problemach społecznych. Zagrożeniem takiej obecności w przestrzeni publicznej może być to, że teologia przestanie być teologią, czyli nauką bazującą na Objawieniu, a stanie się jedną z nauk społecznych. Teolog stanie się naukowcem zajmującym się polityką i innymi sprawami, nie uwzględniając wymiaru nadprzyrodzonego” – dodał.

Zdaniem prelegenta, w Polsce teologia głównie jest obecna w takich przestrzeniach jak polityka, uniwersytety, kultura i media. „W polityce generalnie akceptuje się świecki charakter państwa, z jednoczesną bardzo przyjazną koegzystencją z Kościołem. Zdarza się, że zarzuca się teologom nadmierne mieszanie się w politykę. A pozytywny wpływ teologii na politykę to m.in. popieranie czy pokazywanie wartości demokratycznych, prawa do życia czy do migracji” – zaznaczył.

Jeśli chodzi o uniwersytety, to według ks. prof. Glombika, interesującym projektem jest teologia nauki, realizowana przez ks. prof. Michała Hellera na Uniwersytecie Papieskim Jana Pawła II w Krakowie. „Nie do końca jest ten projekt jeszcze rozwinięty i nie dokonała się dokładna jego recepcja” – zaznaczył.

Kolejnym przykładem pozytywnego wpływu teologii na inne nauki jest bioetyka. „W strukturach nasza teologia jest mocna, ale problemem jest to, że jest mało praktyczna, a czasem wręcz obca życiu. Na pewno jest wierna Magisterium Kościoła. Wyzwania to pluralizm, wzajemny respekt, jeśli ktoś ma inne rozumienie, dialog z kulturą i mediami” – wymienił.

Perspektywę niemiecką postrzegania teologii w przestrzeni publicznej przedstawił prof. Benedikt Kranemann z Erfurtu. „Pojawia się nowa potrzeba, by teologia była publicznie rozpowszechniana, aby wciągnąć teologiczne tematy i tezy w odpowiednie dyskusje” – przyznał naukowiec.

Profesor zauważył również, że Kościół nieszczególnie interesuje się teologią akademicką, literaturą teologiczną i dyskusją naukową. „Problemem jest przepracowanie duchowieństwa oraz brak teologicznej komunikacji naukowej” – wskazał.

„Teologia potrzebuje odzewu Kościoła, ponieważ zajmuje się Kościołem i wiarą, a także istnieje po to, aby służyć Kościołowi. Zaś wydziały teologiczne powinny być ośrodkiem analitycznym dla Kościoła, w którym omawiane są aktualne kwestie” – mówił niemiecki teolog.

Zdaniem prelegenta, teologia odzwierciedla życie społeczne i nie powinna być oderwana zupełnie od przestrzeni publicznej. „Szansą teologii z punktu widzenia dzisiejszych możliwości w nauce i społeczeństwie, jest wykorzystanie jej wewnętrznej różnorodności jako siły” – zaznaczył prof. Kranemann.

Międzynarodowa konferencja naukowa „Teologia w przestrzeni publicznej” potrwa do 23 marca na wydziale teologicznym Uniwersytetu Opolskiego. Sympozjum odbywa się pod patronatem Komitetu Nauk Teologicznych Polskiej Akademii Nauk.