Jakie zadania stoją przed Kościołem w Polsce, aby ocalić katolicyzm dla przyszłych pokoleń?

Otwarta rozmowa na temat przyszłości Kościoła, jego roli i znaczenia w Polsce w dobie zewnętrznych wyzwań i wewnętrznych przemian, zorganizowana 11 czerwca w drugim dniu Sacroxpo, z udziałem dziennikarzy, historyków, teologów, zgromadziła wielu słuchaczy (zabrakło miejsc siedzących).

Na wydarzenie pod tytułem „Katolicyzm jutra. Dyskusja świeckich o polskim Kościele”, zaprosiło Centrum Duszpasterskie Wesoła54 i jego prezes ks. dr hab. Rafał Dudała – prowadzący dyskusję. Jej uczestnikami byli: dr Monika Białkowska, teolożka i dziennikarka, Aneta Liberacka, redaktor naczelna portalu Stacja7.pl i Wydawnictwa Stacja7, Paweł Milcarek, historyk i filozof oraz Zbigniew Nosowski, teolog i socjolog.

Zasadnicze tezy, dominujące w dyskusji, oscylowały wokół pytania: jakie zadania stoją przed Kościołem w Polsce, aby ocalić katolicyzm dla przyszłych pokoleń?

– Aby zrozumieć katolicyzm dzisiaj w wymiarze Kościoła w Polsce, trzeba przede wszystkim dobrej diagnozy – zauważył Milcarek. Postulował zbadanie, jak to nazwał – „wszelkich podatności na zło”, mogących dotyczyć Kościoła w Polsce, „dysfunkcji trwałych” inteligencji w polskim Kościele oraz nie zatrzymywanie się na doraźnych kryzysach.

Dyskutanci cytowali różnego rodzaju badania sondażowe, wysnuwając z nich niejednoznaczne wnioski.

I tak Aneta Liberacka, opierając się na danych CBOS zauważyła, że 88 procent badanych w ostatnich latach deklaruje przynależność do Kościoła katolickiego. Wskazała zarazem odchodzenie młodzieży od Kościoła. – W środowiskach młodych w dużych miastach praktycznie nie ma wierzących – zauważyła. Jako przyczyny wskazała zanik rodzin wielopokoleniowych, ostracyzm wobec kwestii wiary w mediach społecznościowych i „wymianę autorytetów”. – Autorytetem dla młodych ludzi może być ksiądz, ale ten, który pokaże im żywego Boga – mówiła.

Z kolei Monika Białkowska odwołała się do ostatniego spisu powszechnego, z którego wynika znaczący wzrost ilościowy grupy, która nie chce udzielać odpowiedzi na pytania o swoją przynależność religijną. Jest ich 20 %, jak wynika z badań GUS, co zdaniem teolożki oznacza „żółtą kartkę dla Kościoła i hierarchii”.

– Najpierw Kościół powinien odbudować swoją wiarygodność. Ludzie powinni wiedzieć, ze Kościół jest Chrystusowy, że głosi Ewangelię, że nikt nie jest w nim krzywdzony – mówiła. Była także mowa o kondycji intelektualnej Kościoła z postulowaniem „odzyskiwania jego wartości intelektualnej”, aby był partnerem dyskusji w wielu dziedzinach.

Zbigniew Nosowski zaznaczył, za papieżem Franciszkiem, że żyjemy w „między epoce”, następuje „zmiana epoki, a nie epoka zmian”, nie wiemy zatem, jakie będzie jutro; trwa proces samosekularyzacji i trudno wyrokować, czy katolicyzm może być religią jutra. – Przyszłość Kościoła rozstrzyga się dzisiaj – mówił. – Kluczowa jest jakość relacji pomiędzy nami w Kościele, bo Kościół to relacja z Bogiem i relacje ludzi jako wspólnoty. Na pewno skończył się czas katolicyzmu kulturowego – zauważył.

Monika Białkowska zaznaczyła także, że Kościół „nie może być relikwią, musi iść do przodu”, ale podkreślała, że nie wyklucza Tradycji (nie lubię tylko tych małych tradycji, przez małe „t”, mówiła teolożka). – Apeluję o Kościół mówiący własnym językiem, o znajdowanie nowych dróg pobożności, czego przykładem mogą być ekstremalne Drogi Krzyżowe – zaznaczyła.

Znaczenie przekazu internetowego w Kościele jako wspólnocie podkreślała Liberacka, Milcarek krytykował „produkty chrześcijańsko podobne”, a Nosowski patrzył na kryzys w perspektywie duchowej, dostrzegając w „nocy ciemnej” nadzieję i szansę na oczyszczenie.

Spotkanie było szóstą edycją z cyklu „Rozmowy o religii”, proponowaną przez Centrum Duszpasterskie Wesoła54. Debaty wysłuchali członkowie różnych ruchów i wspólnot związanych z Centrum, z Klubem Inteligencji Katolickiej, licznie reprezentowani byli studenci, ale i emeryci.