Jasna Góra: dziś patronalne święto paulinów

Kościół wspomina dziś św. Pawła Pierwszego Pustelnika. To szczególny opiekun paulinów. Zakon powstał w XIII wieku z pustelników żyjących na ziemi węgierskiej, którzy właśnie wybrali styl życia tego eremity z pierwszych wieków chrześcijaństwa. Pięciuset „białych mnichów” znanych jest głównie z posługi na Jasnej Górze, ale choć to najważniejszy klasztor, to jeden z ponad 70. istniejących w różnych częściach świata.

– Paweł Pierwszy Pustelnik wciąż uczy wszystkich całkowitej ufności Bogu, pozostawienia świata materialnego i wytrwałej modlitwy – powiedział Generał Zakonu Paulinów. O. Arnold Chrapkowski zauważył, że „paulińskie wezwanie „Solus cum Deo solo” jest też wezwaniem dla wiernych, aby pokazać człowiekowi współczesnemu, że w tym zamęcie, pośpiechu życia, trzeba mieć moment oddechu duchowego, czas na to, aby zatrzymać się, spojrzeć w ciszy, w spokoju na Boga i na drugiego człowieka”.

– Paweł uczy nas także wytrwałej modlitwy. Jego obraz z rękami podniesionymi do Boga to z jednej strony wyraz ludzkiej bezsilności, a z drugiej pokazanie, że nie jesteśmy sami i jesteśmy otwarci na Boga – zauważył o. Generał.

Przełożony generalny Zakonu Świętego Pawła Pierwszego Pustelnika podkreślił, że „pawłowy” styl życia, a także duchowość krzyża i pobożność maryjna to podstawowy charyzmat paulinów.

Generał paulinów przypomina, że o szczególnych zadaniach zakonników mówił także Jan Paweł II podkreślając, że mają być sługami dźwigania się człowieka z niewoli grzechu do wolności dzieci Bożych. W kontekście setnej rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości, to właśnie przypominanie o wolności wewnętrznej, ważniejszej od zewnętrznej niewoli, paulini uważają za priorytet swej posługi, zwłaszcza na Jasnej Górze.

O. Chrapkowski zauważył, że jubileusz niepodległości „skłania nas do głębokiej refleksji nad wolnością” i przypomniał, że geniusz częstochowskiego sanktuarium znajduje swoje wyjaśnienie w obecności Maryi w Cudownym Wizerunku, o którym jeden z teologów mówił, że „to Ikona Wolności i Wyzwolenia”. – Ten maryjny wymiar wolności jest dla nas, Polaków, bardzo ważny. Przypominali nam o tym dwaj wielcy Polacy: Jan Paweł II i kard. Stefan Wyszyński – powiedział pauliński generał.

Przeżywane dziś przez paulinów święto ma wymiar wewnętrzny. Tzw. zewnętrzne obchody ku czci Pierwszego Pustelnika odbędą się na Jasnej Górze w najbliższą niedzielę, 21 stycznia i połączone będą z uroczystym błogosławieństwem dzieci, bowiem św. Paweł z Teb uznawany jest za ich opiekuna. Przygotowanie do uroczystości stanowi trwająca nowenna zwana „Pawełkami”.

O. Chrapkowski podkreślił, że czas tej nowenny jest czasem wewnętrznego rachunku sumienia z jakości paulińskiego powołania, tego czy „do końca jesteśmy naprawdę duchowymi spadkobiercami św. Pawła Pustelnika, czy tak jak on potrafimy żyć poza granicami świata, poza granicami sposobu myślenia i działania współczesnego człowieka”.

– Paweł z Teb miał przede wszystkim ogromne zaufanie do Boga, nie pokładał ufności w sobie, we własnych siłach i zdolnościach, ale był zapatrzony w Boga. Tego, który jest dawcą powołania i który zabezpiecza nasze życie – powiedział zakonnik. Paulin zauważył, że właśnie dlatego Paweł potrafił zrezygnować z wielu rzeczy materialnych i pozostał wierny Bożemu głosowi.

– Każde czasy są trudne i stanowią wyzwanie. Tak było również wtedy, kiedy żył św. Paweł. On jednak swoją postawą potrafił przekonać innych do pójścia za Chrystusem. Mówimy nawet o „pawłowym” sposobie życia, dotarcia do Boga i o jego specyficznej służbie – stwierdził o. Generał. Przypomniał, że „zewnętrzna ucieczka Pawła od świata nie była ucieczką od ludzi. To była konkretna jego służba wobec tych, którzy w tym zewnętrznym świecie pozostali”.

Na całym świecie, głównie w sanktuariach maryjnych posługuje pół tysiąca zakonników. Najwięcej placówek paulini mają w Polsce, kilkadziesiąt w innych krajach Europy m.in. na Węgrzech, Chorwacji, Słowacji, w Niemczech i we Włoszech. Są obecni w Australii i Stanach Zjednoczonych, na misjach w RPA i Kamerunie.

– To rozczłonkowanie jest wielkim wyzwaniem, byśmy w tych różnych regionach geograficznych, tam gdzie posługujemy, starali się naprawdę ukazać właściwy rys paulińskiego charyzmatu – powiedział Generał paulinów.

Według najstarszego przekazu, pochodzącego od św. Hieronima z IV wieku, św. Paweł urodził się w Tebach (Egipt) ok. 228 roku w zamożnej rodzinie. Od dzieciństwa wychowywany w duchu chrześcijańskim, mając 20 lat uciekł na pustynię, aby uniknąć prześladowania, które wybuchło za czasów cesarza Decjusza (249-251).

Po dwóch latach, gdy chciał powrócić do domu, szwagier pragnący odziedziczyć cały majątek zagroził mu oskarżeniem. Obawiając się uwięzienia, Paweł ponownie udał się na pustynię, tym razem już na zawsze. Spędził w samotności 90 lat, prowadząc życie wypełnione modlitwą i surowymi pokutami. Św. Paweł zmarł mając 113 lat. Legenda głosi, że gdy jego przyjaciel Antoni martwił się, jak poradzi sobie z wykopaniem grobu, miały przybiec dwa lwy, które to uczyniły.

Kiedy w połowie XIII w. na Węgrzech powstawał nowy zakon, do którego w początkach wstępowali różni pustelnicy, jako patriarchę obrano właśnie św. Pawła Pustelnika. Stąd powstała nazwa Zakonu Braci Św. Pawła I Pustelnika.

Relikwie pustelnika odnaleziono w XII wieku i przeniesiono do Konstantynopola. Podczas wojen krzyżowych o odzyskanie Ziemi Świętej zostały zabrane i przewiezione do Wenecji, a następnie do Budapesztu. Spłonęły one doszczętnie w czasie najazdu tureckiego w 1526 r.