Jasna Góra – warsztaty prawne dla zgromadzeń i instytutów życia konsekrowanego

Na Jasnej Górze rozpoczęły się dwudniowe warsztaty pt. Aktualne problemy instytutów życia konsekrowanego w aspekcie prawa kanonicznego i świeckiego, zorganizowane przez Komisję Prawną przy Konferencji Wyższych Przełożonych Zakonów Męskich w Polsce. Tego typu warsztaty odbywają się po raz pierwszy, bierze w nich udział ponad 270 osób.

Celem działania Konferencji Wyższych Przełożonych Zakonów Męskich jest koordynacja współpracy i wymiana doświadczeń między wszystkimi katolickimi zakonami męskimi w Polsce oraz reprezentowanie ich wobec prawnie ustanowionych władz kościelnych i państwowych. W jej skład wchodzą z urzędu wszyscy wyżsi przełożeni zakonów mających swoje jednostki w Polsce, posiadający wobec członków poszczególnych zgromadzeń władzę kanoniczną ordynariusza (np. generał, prowincjał).

Ks. Marek Stokłosa, sercanin, prorektor ds. Nauki i Współpracy Międzynarodowej UKSW w Warszawie, a także członek Komisji Prawnej przy Konferencji Wyższych Przełożonych Zakonów Męskich w Polsce, zauważył, że Komisja, widząc aktualne problemy, postanowiła po raz pierwszy zorganizować warsztaty. – Jest rzeczą konieczną by istniała współpraca na gruncie prawa kanonicznego i prawa cywilnego – powiedział ks. Stokłosa.

Przyznał także, że wewnątrz hierarchii Kościoła, instytuty zakonne posiadają swoją niezależność i swoje prawa, ale muszą także znać i przestrzegać prawa cywilnego. – Chcemy poruszyć problemy zgromadzeń męskich i żeńskich dotyczące osób konsekrowanych, ale też i świeckich, choćby z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń – dodał członek Komisji Prawnej. Wspomniał też, że instytuty zakonne borykają się współcześnie z różnymi problemami, jak choćby odejścia z zakonów czy pozyskanie nowych powołań, a podczas warsztatów ukazana zostanie misja instytutów życia konsekrowanego we współczesnym świecie, a także wskazane zostaną sposoby rozwiązania wszelkich problemów, z którymi aktualnie borykają się te instytucje.

Ks. Arkadiusz Domaszk, salezjanin, profesor nadzwyczajny Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, którego wykład dotyczy dóbr materialnych w Kościele, wyraził swoją radość płynącą z faktu, iż spotkanie zostało zorganizowane. – Jest to okazja do dokształcenia się. W świecie, w którym żyjemy trzeba ciągle się dokształcać – zauważył koreferent. – Gdybyśmy poprzestali na prawie kanonicznym i normach, które dotyczą zakonników, nie byłoby to adekwatne do świata w którym żyjemy, bo np. kwestia posiadania jest też istotna z punktu widzenia prawa państwowego – wyjaśnił.

O. Przemysław Michowicz, franciszkanin konwentualny, profesor Uniwersytetu Jana Pawła II w Krakowie, który przedłożył temat wydalania zakonników z instytutów w świetle prawa kanonicznego, zaakcentował, że podczas dzisiejszego spotkania nacisk kładziony będzie nie na wiedzę teoretyczną, ale praktyczne wskazówki. – Dzielimy się ze słuchaczami, którzy zazwyczaj posiadają głos decydujący w miejscach, gdzie posługują, wiedzą praktyczną, jak w prawidłowy sposób wykorzystywać normy prawne, będące jednocześnie trudnymi, lecz niezbędnymi w zastosowaniu – powiedział ks. Michowicz.

Uczestnicy warsztatów podkreślają, że będąc w zakonie, nie można rozdzielić prawa kanonicznego od prawa cywilnego, a spotkania o charakterze warsztatowym dodają pewności w działaniu dla pełniących różne funkcje w zgromadzeniach.

S. Klara Markiewicz ze Zgromadzenia Sióstr Św. Katarzyny Dziewicy i Męczennicy, zauważyła, że wstąpienie do zgromadzenia zakonnego nie zwalnia nikogo z respektowania prawa cywilnego. – Dodatkowo, w wolności przyjmujemy też prawa i obowiązki prawa kanonicznego – podkreśliła zakonnica.

S. Klara przyznała, że warsztaty o tematyce prawnej będą dużym wsparciem w pracy i posłudze. Podniosła kwestię pełnionych funkcji: ekonomek, dyrektorek i przełożonych prowincjalnych, które zobligowane są do przestrzegania prawa. – A trzeba pamiętać, że prawo się nieustannie zmienia – zauważyła. – Korzystamy z pomocy specjalistów, ale same też musimy być pewne w swoich działaniach – zauważyła s. Markiewicz. Przyznała też, że głównym zadaniem sióstr zakonnych jest apostolstwo, ale muszą łączyć je z pełnieniem odpowiedzialnych funkcji w zgromadzeniach, a to z kolei wymaga konkretnej i specjalistycznej wiedzy i poszerzania kompetencji.

– Łączenie dwóch rzeczywistości, prawa kanonicznego i cywilnego, jest niezbędne – przyznała s. Jolanta Zielińska ze Zgromadzenia Misyjnego Służebnic Ducha Świętego. Wskazała także, że przynależność do zgromadzenia wymusza relację do prawa kanonicznego, a bycie obywatelem danego kraju, obliguje do znajomości, w koniecznym wymiarze, prawa cywilnego w nim obowiązującego. – Warsztaty takie jak dzisiejsze jak najbardziej są potrzebne. Jest to kumulacja wielu tematów w jednym miejscu. Z zaciekawieniem czekamy na kolejne części spotkania – przyznała s. Zielińska.

Prawo cywilne normuje stosunki między instytucjami i osobami prywatnymi np. pracownikami. Główny jego źródłem jest Kodeks cywilny. Prawo cywilne uznawane jest za podstawę prawa prywatnego i znajduje szerokie zastosowanie w życiu codziennym.

Prawo kanoniczne to system norm określających funkcjonowanie poszczególnych Kościołów. Uwzględnia prawa i obowiązki poszczególnych członków (duchownych i świeckich), sposób zarządzania Kościołem, jego strukturę, przestępstwa i kary za nie oraz elementarne przepisy liturgiczne.

Uczestnikami warsztatów o aktualnych problemach instytutów życia konsekrowanego w aspekcie prawa kanonicznego i świeckiego są m.in. przełożeni i zarządzający żeńskimi i męskimi zgromadzeniami zakonnymi. Prelekcje i dyskusje odbywać się będą dziś i jutro w Sali Papieskiej, a centralnym punktem każdego dnia będzie Msza św. odprawiana w południe.