Od 18 do 25 stycznia modlimy się w Kościele za jedność chrześcijan. Temat jedności jest dla żyjących tak ważny, że zachowanie jedności utożsamia się dla nas z trzymaniem się przy życiu. Jedność jest według teorii bytu św. Tomasza z Akwinu jedną z transcendentalii, czyli cechą pochodzącą z posiadania aktu istnienia, czyli, że dana rzecz po prostu jest. Wszystko to, co jest ma jedność – unum.

Zaczynamy od filozofii, a raczej od metafizyki. Tak, to prawda, że 'byt bytuje i bytując fascynuje’. Niesamowita to rzecz, że rzeczywistość nie jest wirtualna, nie żyjemy w świecie matriksa: pierwsza rzecz nie do udowodnienia to, że jesteśmy. Tajemnica bytu to tajemnica życia: wszystko to, co jest, nie ma w sobie racji bytu, wszystko to, co żyje odnosi się do Dawcy Życia.

Bóg w Trójcy jest tajemnicą jedności w pełni życia, poznania i miłości. Bóg w Trójcy jest rodziną  pełną, zjednoczoną, bijącą jednym aktem bytu. A Słowo stało się Ciałem i zamieszkało wśród nas. Bóg człowiek w rodzinie, w rodzinie z Nazaretu: trzy serca – Jezusa, Maryi i Józefa – bijące jak jedno serce. Jedność w Trójcy, jedność w rodzinie, jedność w Kościele.

Jest jedna wiara, jeden chrzest i jeden Zbawiciel dla całego świata: Jezus Chrystus. To prawda, że religii jest wiele, prawda jedna, a wszyscy jesteśmy braćmi. Ponad rok temu byłem w Taizé razem z księżmi i muszę przyznać, że czułem w sobie atmosferę modlitwy, ciszy i pokoju. W tych dniach czytam książkę 'Brat Roger, założyciel Taizé” napisaną przez Kathryn Spink. Dobra książka. Tam Brat Roger tak się wyraża: 'Jesteśmy tutaj z powodu Chrystusa i Ewangelii, a Chrystus w pewnym sensie powołał nas do tego, byśmy byli obrazem Kościoła pojednanego. Oto istota powołania wspólnoty Taizé. Chrystus jest poraniony, a my chcemy iść za Nim, trwając w tej jedynej komunii, jaką jest Jego Ciało, nie chcemy jej porzucić. Nie pragniemy być niczym innym, tylko małym odblaskiem Kościoła, w którym nieustannie dokonuje się pojednanie”.

Tak, Kościół ma potrójną misję: duszpasterską, ekumeniczną i misyjną. Kościół kieruje najpierw swoją troskę na katolików, ponieważ miłość jest uporządkowana i na pierwszym miejscu trzeba dbać o te osoby, które są wewnątrz Kościoła katolickiego. Potem Kościół kieruje swoje spojrzenie  wobec tych wszystkich, którzy uważają Chrystusa za Boga. Po trzeci: cały świat, misja Chrystusa nie ma granic, na sto dusz interesuje nas sto.

Jedność jak Trójca.  Fascynuje mnie liczba trzy. Wszystko ma charakter trojakości, jakby ślady Trójcy obejmowały każdą rzeczywistość. To tylko ciekawostka, ale podaję kilka przykładów na to, jak nasz świat – ludzki, naturalny i cywilizacyjny – ma  cechy trojakości.

Świat ludzi i religii: Bóg, inny, ja / ja, ty, on  / władza ustawodawcza, sądownicza, wykonawcza /  praca, rodzina, czas / biuro, dom, ulica / pieniądz, zdrowie, miłość / Sokrates, Platon, Arystoteles / ojciec, matka, dziecko / wiara, nadzieja, miłość / chrześcijan, żyd, muzułmanin /  mąż, Chrystus, żona / modlitwa, praca, apostolstwo / biskup, kapłan, diakon / katolik, prawosławny, protestant / prorok, kapłan, król / Kasper, Melchior, Balthasar / Jezus, Maryja, papież / Piotr, Jan, Jakub / continetur, offertur, sumitur.

Świat natury i przyrody: wczoraj, dziś, jutro / wysokość, długość, szerokość /  słońce, księżyc, gwiazda / góra, rzeka, dolina / rodzić, żyć, umierać / jeść, pić, spać / ziemia, woda, powietrze / zwierze, ryba, ptak / proton, neutron, elektron / rano, wieczór, noc / światłość, jasność, ciemność / widzieć, słyszeć, mówić / smak, dotyk, węch / głowa, ręce, nogi / ciało, dusza, duch / roślina, zwierzę, człowiek / natura, praeter-naturam, supra-naturam.

Świat cywilizacji i nauki: salon, jadalnia, sypialnia / samolot, pociąg, bus / samochód, motor, rower / telewizja, radio, telefon / komputer, tablet, smartfon / Apple, Mikrosoft, google / gramatyka, logika, retoryka / sport, gra, zabawa / pokój, ściana, okno / dom, mieszkanie, kawalerka / podmiot, czasownik, orzeczenie /  męski, żeński, nijaki / wysoki, niski, średni / Rzym, Konstantynopol, Moskwa / kultura greka, rzymska, chrześcijańska / matematyka, fizyka, chemia / Labor, ordo, gaudium.

Papież Franciszek wspaniale komunikuje, często lubi powtarzać trzy słowa jako podsumowanie każdej swojej nauki.  Hasło tego Roku Miłosierdzia również jest trójwymiarowe: misericordes sicut Pater!  Myślę także o św. Josemaríi, bł. Alvaro, bp. Javier – Pastores dabo vobis – Deo Omnis Gloria!

Oremus pro unitate apostolatus. Ut omnes unum sint, sicut tu Pater in me et ego in te: ut sint unum, sicut et nos unum sumus.

Ks. Ignacy Soler

Ks. dr Ignacy Soler, urodzony w Alcañiz, w Hiszpanii (1955). Na Uniwersytecie Complutense w Madrycie ukończył studia matematyczne (1977). Stopień naukowy doktora nauk teologicznych uzyskał w 1983 na Uniwersytecie Navarry w Pamplonie. W 1981 został wyświęcony na kapłana prałatury personalnej Opus Dei. Od 1994 mieszka w Polsce.

Wiara w Trójjedynego Boga jest podstawą naszej jedności, a ta najwyższa jedność nie jest samotnością monady, ale jednością przez miłość. Przypomniał o tym Benedykt XVI w kazaniu podczas nabożeństwa ekumenicznego w byłym klasztorze augustiańskim w Erfurcie.

Przeczytaj pełny tekst przemówienia papieskiego »

W erfurckim kościele byłego klasztoru augustianów Benedykt XVI modlił się z niemieckimi ewangelikami.

W nabożeństwie wzięło udział 300 osób. Wśród nich m. in. prezydent Niemiec Chrystian Wulff i kanclerz Angela Merkel. Psalm 146 w tłumaczeniu Marcina Lutra odczytał bp Friedrich Weber, modlitwę kapłańską Jezusa odmówił kard. Kurt Koch, przewodniczący Papieskiej Rady ds. Popierania Jedności Chrześcijan a modlitwę wiernych czytali m. in. kard. Walter Kasper i bp Ludwig Müller.

W kazaniu prezes Synodu Kościołów Ewangelickich w Niemczech, Katrin Göring-Eckardt powiedziała: „Chociaż niejedno nas dzieli to najważniejsze nas łączy: tęsknota za Bogiem“. Przypomniała przy tym, że chrześcijan w byłym NRD najbardziej umacniało słowo Lutra. „Chrześcijanie dawali się prowadzić sumieniu, wiedzieli, że Bóg jest większy niż drobnomieszczańskie SED, większy niż materialistyczne Stasi. I większy niż cały obłudny, system ucisku, który chciał uczynić człowieka małym a wiarę czymś niewidocznym“ – powiedziała prezes Synodu Kościołów Ewangelickich i wyraziła nadzieję na dalsze ekumeniczne zbliżenie. „Mamy wspólny fundament, Słowo Boga i mamy wspólną podstawę, święty chrzest” – powiedziała.

W kazaniu papież zaznaczył, że Chrystusowa modlitwa o jedność w Wieczerniku „nie jest jedynie przeszłością”, ale zachowuje nieustanną aktualność. W modlitwie tej znajduje się „wewnętrzne miejsce naszej jedności”, a osiągniemy ją dopiero wówczas, gdy „pozwolimy się wciągnąć w tę modlitwę”, a im bardziej damy się w to wciągać, tym bardziej będzie się spełniać owa jedność.

Czy fakt, że nie tworzymy jej jeszcze, oznacza, że modlitwa Jezusa nie została wysłuchana – zastanawiał się Ojciec Święty. Zwrócił uwagę, że historia chrześcijaństwa jest „widzialną stroną tego dramatu, w którym Chrystus zmaga się i cierpi wraz z nami, ludźmi. Ciągle na nowo musi znosić przeciwieństwo jedności, a mimo to dokonuje się nieustannie na nowo jedność z Nim, a tym samym z Trójjedynym Bogiem”.

Przeczytaj pełny tekst przemówienia papieskiego »

Trzeba dostrzegać nie tylko grzech i słabości ludzkie, ale także zwycięstwo Boga, który nieustannie wspiera swój Kościół, mimo jego słabości, pociągając coraz to nowych ludzi i prowadząc ich ku sobie nawzajem – zauważył papież. Dodał, że podczas nabożeństwa ekumenicznego należy nie tylko ubolewać z powodu podziałów i rozłamów, ale także dziękować Bogu za to, co nas jeszcze łączy.

W tym kontekście mówca zaznaczył, że podstawowym przejawem jedności jest wspólna wiara w Trójjedynego Boga – Ojca, Syna i Ducha Świętego. Ta najwyższa jedność nie jest samotnością monady, ale jednością przez miłość – dodał papież. Zwrócił uwagę, że chrześcijanie wierzą w jednego, konkretnego Boga, który przemówił do nas i stał się jednym z nas. „Naszym wspólnym zadaniem jest obecnie dawanie świadectwa o tym żyjącym Bogu” – podkreślił.

Benedykt XVI zaznaczył, że wbrew niektórym poglądom, jakoby człowiek mógł się obyć bez Boga, w rzeczywistości im bardziej świat oddala się od Niego, tym wyraźniej widać, jak wiele traci na tym człowiek, w pustce serca oraz żądaniach spełnienia się i szczęścia. Nie da się bowiem wykorzenić z człowieka pragnienia nieskończoności, gdyż został on stworzony do utrzymywania więzi z Bogiem i stale Go potrzebuje. Dlatego naszą pierwszą posługą ekumeniczną musi być obecnie wspólne świadczenie o obecności żywego Boga, bo na taką naszą odpowiedź czeka świat – stwierdził kaznodzieja. Dodał, że najważniejsze miejsce zajmuje w tym świadectwo o Jezusie Chrystusie – prawdziwym Człowieku i prawdziwym Bogu, który żył, cierpiał i umarł za nas, a swym zmartwychwstaniem zerwał bramę śmierci.

Ojciec Święty zaapelował do wspólnej obrony człowieka, stworzonego na obraz i podobieństwo Boga. Chodzi o obronę jego nienaruszalnej godności – od narodzin po naturalną śmierć – zagrożonej m.in. przez diagnostykę preimplantacyjną i eutanazję. Jeśli człowiek nie zna Boga, łatwo nim manipulować, ale wiara w Niego winna się ukonkretniać we wspólnych działaniach w imię człowieka, z których najważniejsza jest miłość, o której mówi nam Jezus w przypowieści o Sądzie Ostatecznym. Papież zaznaczył, że obejmuje to zarówno życie osobiste jednostek, jak i naród i państwo, gdzie wszyscy winni się poczuwać do wzajemnej solidarności. Miłość chrześcijańska przekracza zresztą granice kontynentów i wymaga solidarności ogólnoświatowej. Niemcy jako naród i państwo robią wiele, aby pomagać innym – powiedział z uznaniem Ojciec Święty.

Na zakończenie odniósł się do związanych z jego obecną wizytą oczekiwań i nadziei. Podkreślił, że takie oczekiwania świadczą o niewłaściwym rozumieniu wiary i ekumenizmu. O ile stosunkach między państwami można i należy dążyć do osiągnięcia jakichś porozumień, uwzględniających przy tym rachunek zysków i strat, o tyle w wypadku wiary nie można w ten sposób do tego podchodzić. Nie opiera się ona bowiem na tego rodzaju rachunkach, ale jest fundamentem naszego życia.

Jedność wzrasta nie na zasadzie rozważania zysków i strat, ale dzięki coraz głębszemu rozważaniu i przeżywaniu wiary – podkreślił papież. Przypomniał, że w ciągu ostatniego półwiecza, a zwłaszcza pierwszej wizyty w Niemczech Jana Pawła II przed 30 laty, przybyło wielu elementów wspólnych, za co należy dziękować Bogu. Podziękował wszystkim, którzy wnieśli swój wkład w zbliżenie między katolikami a luteranami.