Jędrzejów, Kielce: obchody rocznicy I masowego transportu więźniów do KL Auschwitz

W jędrzejowskim archiopactwie cystersów oraz w ielcach odbyły się uroczystości uczczenia pamięci ofiar oraz osób doświadczonych pobytem w niemieckich obozach koncentracyjnych, zorganizowane przez Delegaturę Instytutu Pamięci Narodowej w Kielcach.

Na miejsce centralnych uroczystości wybrano Jędrzejów, gdzie znajduje się m.in. grób Wacława Józefa Lutyńskiego, który znalazł się w I masowym transporcie do KL Auschwitz. Gościem honorowym obchodów był o. Przemysław Michał Lutyński ‒ duchowny, obecnie proboszcz i kustosz sanktuarium parafii Zesłania Ducha św. w Bęczkowicach, prywatnie syn Wacława Lutyńskiego.

Uczestnicy upamiętnienia wzięli udział we Mszy św. w archiopactwie ojców cystersów w Jędrzejowie, sprawowanej w intencji więźniów niemieckich obozów koncentracyjnych i obozów zagłady. – Dzisiaj upamiętniamy przy grobie Wacława wszystkich tych, którzy doświadczyli obozów zagłady oraz tych, którzy zostali w różnych miejscach Europy zamordowani w trakcie pobytu w obozach. Ludzie w tych miejscach ginęli na skalę masową – mówił w homilii o. Rafał Ścibiorowski. Zapewniał o modlitwie za nich wszystkich. – To dzięki nim dziś możemy się posługiwać naszą flagą, naszym godłem, naszym hymnem i naszym językiem – dodał opat.

Na terenie nieodległego cmentarza klasztornego uczestnicy uroczystości złożyli kwiaty i znicze, a na 22 mogiłach, w których spoczywają byli więźniowie, uczniowie jędrzejowskich szkół zapalili znicze.

Z kolei mieszkańcy Kielc wzięli udział w uroczystości złożenia kwiatów przed pomnikiem pomordowanych i zmarłych w niemieckich obozach koncentracyjnych, który znajduje się na Cmentarzu Partyzanckim w Kielcach.

W uroczystościach uczestniczyli przedstawiciele województwa, miasta, powiatu kieleckiego, rodzin katyńskich oraz wojsko.

Patrycja Zatorska-Milewska, zastępca naczelnika Delegatury Instytutu Pamięci Narodowej w Kielcach przypomniała, że z więzienia w Tarnowie zabranych zostało wówczas 728 Polaków.

– Byli to młodzi mężczyźni. Ci więźniowie zostali skierowani tam głównie do wykonywania prac budowalnych, przy powstającym obozie koncentracyjnym – mówiła Patrycja Zatorska-Milewska.

14 czerwca 1940 r. z więzienia w Tarnowie zabranych zostało 728 Polaków. Przewieziono ich do KL Auschwitz. Był to pierwszy masowy transport do tego największego w dziejach ludzkości miejsca kaźni. Składał się z osób, które w I połowie 1940 r. podjęły nieudane próby przekroczenia południowej granicy okupowanej Polski. Ich celem było kontynuowanie walki o odzyskanie niepodległości w szeregach Wojska Polskiego tworzonego wówczas we Francji. Zatrzymani i przewiezieni w transporcie tarnowskim w zdecydowanej większości byli ludźmi młodymi, w pełni sił. Warunki panujące w niemieckich, nazistowskich obozach przyczyniły się do śmierci nie mniej niż 500 uczestników I transportu.

Wśród przewiezionych wówczas do Auschwitz byli również mieszkańcy Kielecczyzny i osoby związane z tym regionem: Bogdan Wnętrzewski ‒ architekt urodzony w Kielcach, Wacław Lutyński ‒ urzędnik i ziemianin urodzony w Ożarowie, Zygmunt Benikas ‒ ekonomista z Pińczowa, Zbigniew Tryczyński ‒ inżynier urodzony w Opatowie i Zygmunt Turzański z Sandomierza.

W hołdzie uczestnikom I transportu, ale także wszystkim ofiarom i osobom doświadczonym pobytem w niemieckich obozach koncentracyjnych i zagłady, Sejm Rzeczypospolitej Polskiej w 2006 r. ustanowił dzień 14 czerwca Narodowym Dniem Pamięci Ofiar Nazistowskich Obozów Koncentracyjnych. Od 2015 r. obchodzimy go jako Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Niemieckich Nazistowskich Obozów Koncentracyjnych i Obozów Zagłady.