Jędrzejów: Marsz i Księga Pamięci na zakończenie Tygodnia Tolerancji i Dialogu Kulturowego
17 września 2018 | 08:23 | dziar | Jędrzejów Ⓒ Ⓟ
Pokojowy Marsz Pamięci ulicami dawnego getta, prezentacja Księgi Pamięci jędrzejowskich Żydów, wspomnienia i koncerty w Muzeum im. Przypkowskich zakończyły trwający od 10 września Tydzień Tolerancji i Dialogu Kulturowego, dedykowany dawnej społeczności żydowskiej. Mieszkańcy Jędrzejowa licznie stawili się na obchodach – dzisiaj przypada 76. rocznica likwidacji getta w Jędrzejowie.
Uczestnicy marszu pamięci z białymi goździkami w dłoniach przeszli ulicami dawnego getta, podczas postojów słuchając fragmentów listu Janiny Bassat – urodzonej w 1939 r. obecnie mieszkanki Australii, której rodzina mieszkała od pokoleń w Jędrzejowie.
Podczas spotkania w Muzeum im. Przypkowskich dyrektor Jan Przypkowski przypomniał kontakty miejscowych Żydów z jego dziadem – Feliksem, założycielem słynnego muzeum, który m.in. przechowywał pamiątki żydowskich sąsiadów zamkniętych w getcie.
– Diaspora żydowska w Polsce odcisnęła swoje piętno w naszym kraju w sposób gigantyczny – mówił burmistrz Jędrzejowa Marcin Piszczek, dziękując judaistce Klaudii Kwiecińskiej za inicjatywę zorganizowania Tygodnia Tolerancji i przypominanie tego tematu w Jędrzejowie oraz włączanie w te działania wielu środowisk.
Za szczególnie cenne burmistrz i zebrani goście uznali będące w toku tłumaczenie z języka hebrajskiego i opracowanie Księgi Pamięci jędrzejowskich Żydów, czego podjęła się Klaudia Kwiecińska. Dokonała ona także prezentacji i specyfiki Księgi, będącej bezcennym źródłem wiedzy o jędrzejowskim sztetlu.
Uczestnicy wydarzenia obejrzeli także film „Nasi sąsiedzi” przygotowany przez uczniów pod kierunkiem prof. Jana Giemzy oraz wysłuchali Koncertu Pamięci.
W poprzednich dniach w ramach Tygodnia studenci judaistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego prowadzili warsztaty dla młodzieży w I LO im. M. Reja, w czwartek 14 września odbyło się porządkowanie cmentarza żydowskiego i czyszczenie niektórych macew, w co m.in. zaangażowała się, jak informuje Klaudia Kwiecińska – siostra Natana.
Organizatorem wydarzenia były jędrzejowskie instytucje: Urząd Miejski, Państwowe Muzeum im. Przypkowskich, I LO im. Mikołaja Reja oraz Zespół Szkół w Jędrzejowie.
16 września to rocznica deportacji jędrzejowskich Żydów z getta.
Początki osadnictwa żydowskiego w Jędrzejowie były skromne. W połowie XIX wieku Żydzi stanowili 2,6 proc. mieszkańców. Jednakże liczba starozakonnych w mieście sukcesywnie rosła. Wraz z reorganizacją administracyjną (od 1866 Jędrzejów był powiatem) – w mieście nastąpił intensywny rozwój gospodarczy i ekonomiczny. Gmina żydowska ostatecznie ukonstytuowała się w 1875 r. Tym samym Jędrzejów stał się trzecim okręgiem bożniczym w okolicy, obok wodzisławskiego i sobkowskiego. Dom modlitwy, zwany także bożniczką Wygnańskiego, został utworzony na posesji rodziny Wygnańskiego.
W 1881 r. Żydzi stanowili ok. 15 proc. społeczności miasteczka. W 1934 r. w Jędrzejowie gmina liczyła 5440 osób – swym zasięgiem obejmowała Sobków, Przesław, Mierzwin, Brzegi. W 1939 r. mieszkało na terenie powiatu 9513 Żydów – w tym na terenie Jędrzejowa mieszkało około 3-4 tys. osób. Liczby te ulegały ciągłym rotacjom w zależności od wysiedleń Żydów z okolicznych miast lub ich zagłady w obozach koncentracyjnych. Liczba Żydów wzrosła ponownie w 1942 r. – z 3520 w marcu do 6 tys. we wrześniu, wskutek przymusowych przesiedleń.
Niemcy utworzyli getto w 1942 r. Jego likwidacja nastąpiła 16 września 1942 r., w 1943 zlikwidowano tzw. małe getto. Z ponad 4 tys. członków żydowskiej społeczności miasta, wojnę przeżyło tylko 80 osób.
cieszymy się, że odwiedzasz nasz portal. Jesteśmy tu dla Ciebie!
Każdego dnia publikujemy najważniejsze informacje z życia Kościoła w Polsce i na świecie. Jednak bez Twojej pomocy sprostanie temu zadaniu będzie coraz trudniejsze.
Dlatego prosimy Cię o wsparcie portalu eKAI.pl za pośrednictwem serwisu Patronite.
Dzięki Tobie będziemy mogli realizować naszą misję. Więcej informacji znajdziesz tutaj.