Jezuita Christian Troll: trwa reforma islamu

Niemiecki islamoznawca, jezuita Christian Troll dostrzega wśród muzułmanów silne bodźce na rzecz reform. Trwa tam duchowa przemiana, którą zagrzewa Internet i globalna łatwość komunikowania się, powiedział w rozmowie z agencją katolicką KNA. „Kryzys społeczny, polityczny i gospodarczy w krajach islamskich jest nie tylko dla intelektualistów i religioznawców mocnym impulsem do podważania tradycji religijnych i problemowych drugorzędnych zasad, takich jak szariat” – uważa o. Troll.

Na Zachodzie islam jest często postrzegany jako sztywna całość z płynnymi przejściami do ekstremizmu. W dobie migracji coraz więcej muzułmanów czuje, że musi się dostosować do nowych warunków, a dialog z ludźmi innych wyznań wzbogaca ich wiarę. Dla większości z nich cel islamistów, jakim jest przekształcenie całego świata we wczesnoislamskie państwo Boże, nie jest ani realistyczny, ani wart starań. Na pierwszy plan wysuwa się raczej ich wiara w miłosiernego Boga i obowiązek prowadzenia etycznego życia. „We wszystkich głębszych rozmowach z muzułmanami chodziło im przede wszystkim o te wartości wiary” – powiedział 85-letni zakonnik, który wiele lat mieszkał i wykładał w krajach islamskich.

Ważne impulsy dla reformy islamu dostrzega on w rozbudowywaniu teologii islamskiej na uniwersytetach europejskich i niemieckich: „Panuje tam klimat wolności opinii i debaty a uczeni muzułmańscy nie mogą tu unikać otwartych dyskusji i muszą w nich wytrwać”. Te instytucje dydaktyczne stanowiły również przeciwwagę dla niektórych konserwatywnych stowarzyszeń meczetów w Niemczech, które promują raczej społeczeństwa równoległe niż intelektualne otwarcie islamu.

Zdaniem niemieckiego islamoznawcy intensyfikacja dialogu międzyreligijnego z islamem jest jednym z historycznych osiągnięć papieża Franciszka. Wraz z wielkim imamem kairskiego Uniwersytetu Al-Azhar – Ahmedem al-Tayyebem nadał on nową dynamikę wymianie między chrześcijanami a muzułmanami. Wspólne podpisanie przez nich dokumentu o braterstwie wszystkich ludzi w Abu Zabi w 2019 roku o. Troll określił jako „oszałamiający moment”. „To wielki i, według mnie, szczery znak, zwłaszcza ze strony muzułmańskiej” – dodał. Jednocześnie ubolewał, że niestety politycy zdają się nie dostrzegać tego dokumentu, a jego moc dla dialogu między Zachodem a światem islamskim jest mało wykorzystywana.

W swojej działalności naukowej ks. Ch. Troll był wykładowcą na uczelniach w Delhi, Ankarze i w Papieskim Instytucie Wschodnim. Przez 12 lat był członkiem papieskiej Komisji ds. stosunków z muzułmanami, doradzał też w kwestiach dialogu międzyreligijnego w Niemieckiej Konferencji Biskupów.