Kard. Dziwisz: nie ma Kościoła i wiary bez rzetelnej teologii

Jeśli nowoczesny uniwersytet ma być prawdziwie uniwersalny w swoim poszukiwaniu prawdy, nie wolno z niego usuwać przestrzeni dla refleksji teologicznej – mówił kard. Stanisław Dziwisz podczas Mszy św. w 625. rocznicę powołania Wydziału Teologicznego UJ. Uroczystość odbyła się w Sanktuarium św. Jana Pawła II w Krakowie.

Mszy św. przewodniczył abp Marek Jędraszewski. Wielki Kanclerz UPJPII przeczytał list papieża Franciszka z okazji jubileuszu. „Wraz z wami dziękuję Bogu za tę ponad sześciowiekową tradycję z całym dorobkiem naukowym i dydaktycznym, jak też szczególną duchowością tworzoną przez świętych założycieli, profesorów i studentów” – zapewnił Ojciec Święty.

„Historia, na której budujecie teraźniejszość, jest niezwykła i doniosła, ale zarazem zobowiązująca. Dzisiejsze czasy bowiem wymagają od nas wszystkich, żeby nie zapominać o tradycji, ale równocześnie z nadzieją patrzeć w przyszłość i tworzyć przyszłość” – wskazywał papież.

Franciszek nawiązał do dewizy krakowskiego uniwersytetu „Idźcie i nauczajcie”. „Św. Jan Paweł II wskazywał na potrzebę takiej posługi myślenia, dzięki której środowiska uniwersyteckie włączają się w kościelną misję szerzenia Chrystusowego orędzia w świecie. Dlatego wierni wielowiekowej tradycji odczytujcie znaki czasu, podejmujcie z odwagą nowe wyzwania, aby skutecznie nieść współczesnemu człowiekowi i światu prawdę Ewangelii” – napisał.

„Niech wasz uniwersytet będzie miejscem formacji nowych pokoleń chrześcijan, nie tylko przez badania naukowe i dociekanie prawdy, ale także przez społeczne świadectwo życia wiarą. Niech będzie wspólnotą, w której zdobywanie wiedzy łączy się z promocją szacunku dla każdego człowieka ze względu na Boga, który go stworzył, i z troską o kształtowanie serc, o otwieranie ich na to, co najważniejsze, co trwałe i co nie przemija” – życzył społeczności akademickiej UPJPII w Krakowie.

„Młodzi ludzie mają swoje marzenia i swoje cele, a katolicki uniwersytet powinien im pomagać realizować je w oparciu o prawdę, dobro i piękno, które mają swoje źródło w Bogu. Wasza posługa myślenia i poszukiwania prawdy jest dzisiaj potrzebna Kościołowi w Polsce i w świecie. Pełnijcie ją w poczuciu odpowiedzialności za wierność waszej misji” – napisał Ojciec Święty na zakończenie swojego listu.

– Wydział Teologiczny w Krakowie to dzieło ludzi świętych – zauważył w homilii kard. Dziwisz, wymieniając św. Jadwigę i św. Jana Pawła II, a także świętych Jana z Kęt, Stanisława Kazimierczyka, Jana Sebastiana Pelczara. – Przedziwne jest owo promieniowanie wiary, która szuka zrozumienia i w tym poszukiwaniu nigdy nie ustaje, stając się twórczą siłą uświęcenia człowieka i przemiany świata – dodał.

– Nie ma Kościoła i wiary bez rzetelnej teologii – podkreślał krakowski metropolita senior. Według niego wiara musi żyć w ludzkim umyśle, a bez dobrej teologii byłaby „czystym uczuciem” i „wypełnionym lękiem zabobonem”. – Ten, kto wierzy, rozumie to dobrze: wiara budzi rozum z uśpienia, zadaje mu pytania, oferuje nowe światło, które niedostępne jest czystemu rozumowi samemu z siebie. Wiara pragnie zamieszkiwać w ludzkim rozumie, ten zaś został stworzony, aby móc wierzyć – mówił kard. Dzywisz.

Jego zdaniem rozum oświecony wiarą i wiara przeniknięta rozumem to „jeden z największych wkładów chrześcijaństwa w dzieje ludzkości i świata”. – Nie tylko zatem wiara i Kościół, ale także szeroko rozumiana kultura i życie społeczne potrzebują teologii – argumentował. Powołując się na św. Jadwigę, kardynał stwierdził, że „jeśli nowoczesny uniwersytet ma być prawdziwie uniwersalny w swoim poszukiwaniu prawdy, nie wolno z niego usuwać przestrzeni dla refleksji teologicznej”. – Bez teologii ludzka wiedza nie jest pełna. Co więcej, kultura, która zamknęłaby się na myślenie i mówienie o Bogu, nie tylko ryzykuje pewnego rodzaju intelektualną bezpłodność, ale rzeczywiście jej doświadcza – dodał.

Jak podkreślał hierarcha, teologia jest „istotnie ważna dla naszego życia społecznego”. – Wiedzieli już o tym starożytni, którzy rozmyślając o polityce, ekonomii, życiu społecznym i prawdzie dochodzili do przekonania, iż w społeczeństwie nic nie jest tak ważne, jak dobrze, we właściwy sposób mówić o Bogu – zaznaczył.

Kard. Dziwisz zwrócił uwagę, że dzisiaj – bardziej niż wcześniej – świat potrzebuje dobrego słowa o Bogu i jest to zadanie teologii. – Teologia w swojej istocie jest słuchaniem Jezusa, wsłuchiwaniem się i próbą zrozumienia Jego boskich słów, które „dają życie wieczne”. To słuchanie, to zgłębianie, ta wierność Jezusowi i Jego słowom jest warunkiem świeżości, nowości teologii. Bez niej w ogóle nie ma mowy o teologii chrześcijańskiej – podkreślał. Jak dodał, przypomina o tym historia krakowskiego Wydziału Teologicznego, który jest owocem wiary ludzi świętych. – Nie ma teologii bez świętości, bez wiary, bez przyjaźni z Jezusem. Każde słowo teologii ma być w istocie rzeczy zaproszeniem do wejścia w relację, do słuchania Jezusa – dodał.

Kolejnym wyzwaniem teologii jest, zdaniem kaznodziei, zaangażowanie w dzieje świata i losy człowieka. – Teologia nie tylko ma strzec prawdy, ale i służyć człowiekowi, jego dobru, jego zbawieniu. Jezus, źródło teologii, nie tylko nauczał, ale i – jak przypomina nam św. Marek – uzdrawiał, leczył, uwalniał człowieka z panowania zła. Właściwie rozumiana teologia chce służyć temu uwolnieniu i uzdrowieniu również dzisiaj – mówił.

Podkreślił ponadto konieczność wejścia teologii w twórczy dialog z całą ludzką wiedzą. – Kto słucha Jezusa i Jego nauki z mocą, ten słucha również innych. Kto szuka przede wszystkim prawdy w Jezusie, będzie na nią wrażliwy skądkolwiek by ona nie pochodziła – nauczał, stwierdzając że dobra teologia jest zasłuchana nie tylko w Boga, ale i w świat, szczególnie ten wyznaczony przez ludzkie sprawy. – Zgłębiając nauczanie Pana, staje się w najwyższym stopniu użyteczna dla Kościoła i świata – podsumował.

Po Mszy św. odbyło się uroczyste wręczenie dyplomów doktorskich oraz doktora habilitowanego.

Wydział Teologiczny istniał na Uniwersytecie Jagiellońskim od początku jego działalności. Jego fundatorką była św. Jadwiga Królowa. Papież Bonifacy IX bullą „Eximiae devotionis affectus” potwierdzał i autoryzował istnienie i działanie wydziału w Krakowie.

W 1954 r. władze PRL usunęły Wydział Teologiczny z UJ. W 1959 r. Stolica Apostolska wydała dekret o jego reaktywacji, a w 1974 r., dzięki staraniom ówczesnego metropolity krakowskiego kard. Karola Wojtyły, uzyskał on miano Papieskiego Wydziału Teologicznego, który kilka lat później został przekształcony w akademię.

W czerwcu 2009 roku papież Benedykt XVI wydał dekret, na mocy którego Papieska Akademia Teologiczna została Uniwersytetem Papieskim Jana Pawła II. Obecnie na uczelni jest ponad 3 tys. studentów i doktorantów.