Kard. Koch gościem ekumenicznej fundacji Pro Oriente

Przewodniczący Papieskiej Rady ds. Popierania Jedności Chrześcijan, kard. Kurt Koch przebywa z wizytą w Austrii na zaproszenie ekumenicznej fundacji Pro Oriente. W pierwszym dniu wizyty swoją wizytę rozpoczął od spotkania w sekretariacie generalnym fundacji w Wiedniu 7 października. Uczestniczyli w nim członkowie zarządu z przewodniczącym Alfonsem Klossem i wiceprzewodniczącym Rudolfem Prokschi.

Duże znaczenie przywiązuje kard. Koch do “edukacji ekumenicznej”. Na podstawie rozwiązań uwarunkowanych historycznie konfliktów międzykościelnych można bowiem wyciągnąć wnioski dla rozwiązywania aktualnych konfliktów we własnym Kościele.

W rozmowie z kierownictwem Pro Oriente gość z Watykanu nawiązał też do różnych procesów dialogu z Kościołami Wschodnimi. Podkreśli dobrą, „rodzinną” atmosferę w założonej w 2004 roku Komisji Dialogu z tradycyjnymi Kościołami Wschodu. Wyraził też uznanie dla ważnej roli Pro Oriente w przygotowaniu „wiedeńskiej formuły chrystologicznej” wypracowanej na konferencji teologów w 1971 r., która wyjaśnia wiele nieporozumień teologicznych. Postępy odnotowano również w dialogu z Kościołem Apostolskim Wschodu, zwanym dzisiaj „Kościołem asyryjskim”.

Przewodniczący Papieskiej Rady ds. Jedności Chrześcijan omówił też różne fazy oficjalnego dialogu teologicznego z Kościołem prawosławnym rozpoczętego w 1980 roku. Podkreślił, że „przełom” w tym dialogu stanowiło posiedzenie komisji dialogu w Rawennie w 2007 roku. Po raz pierwszy bowiem katolicy i prawosławni wspólnie uznali potrzebę prymatu na wszystkich poziomach życia kościelnego, od sfery lokalnej, przez regionalną do uniwersalnej. W spotkaniu w Rawennie uczestniczył też arcybiskup Wiednia, kard. Christoph Schönborn. W Komisji Dialogu, której nie ominęły aktualne napięcia w prawosławiu, trwa obecnie praca nad dokumentem na temat doświadczeń z synodalnością i prymatem w drugim tysiącleciu.

Po spotkaniu w Pro Oriente kard. Koch był gościem arcybiskupa Wiednia, kard. Schönborna. W kolejnych dniach wizyty w Austrii w dniach 7 i 8 października odwiedzi oddziały Pro Oriente w Salzburgu i Linzu. W Salzburgu wygłosi wykład na temat „Ekumeniczna wymiana darów między Wschodem i Zachodem. Wyzwania – trudności – perspektywy”.

Ekumeniczną fundację Pro Oriente założył 4 listopada 1964 roku, ówczesny arcybiskup Wiednia, kard. Franz König, w celu rozwijania stosunków ekumenicznych między Kościołem katolickim a Kościołami tradycji wschodniej. Ma ona przyczyniać się do likwidowania granic między Wschodem i Zachodem, zwłaszcza między Kościołami. – Wiedeń jest znakomitym miejscem dla tego rodzaju działań ze względu na swoje położenie geograficzne, a także na historyczne powiązania w Europie wschodniej i południowo-wschodniej – tłumaczył w rozmowie z KAI wieloletni prezes Johann Marte.

„Historia i teologia w sercach, a w myśli przyszłość Kościołów tradycji wschodniej”, tak „w pigułce” przedstawił KAI główne kierunki prac fundacji jej rzecznik, prof. Erich Leitenberger. Dzięki licznym kontaktom, konsultacjom i inicjatywom fundacji udało się pozyskać zaufanie tradycyjnych Kościołów wschodnich i przygotować drogę dla spotkań i umów na płaszczyźnie oficjalnej.

Fundacja prowadzi pionierską działalność zarówno na rzecz zbliżenia między Kościołami katolickim a prawosławnym, jak i w nawiązaniu po ponad 1500 latach dialogu teologicznego z tzw. Kościołami niechalcedońskimi, które oddzieliły się od Kościoła powszechnego po Soborze w Chalcedonie w 451 r. – Drogę Pro Oriente początku istnienia charakteryzuje pięć filarów, powiedział prof. Leitenberger. Są to: dialog z Kościołem prawosławnym w ramach „kolokwiów Koinonia”, rozmowy z tradycyjnymi Kościołami wschodnimi, co w 1971 roku znalazło wyraz w „wiedeńskiej formule chrystologicznej” wyjaśniającej wiele nieporozumień teologicznych, liczne inicjatywy pokojowe po zmianach politycznych 1989 roku, prace komisji historycznych i teologicznych, które opracowują problemy między Kościołami oraz dialog z Kościołami tradycji syryjskiej.

Fundacją kieruje 70-osobowe kuratorium, na czele którego stoi zawsze arcybiskup Wiednia, obecnie kard. Christoph Schönborn. Przewodniczącym zarządu jest zawsze osoba świecka. Pierwszym przewodniczącym fundacji (w latach 1964-69) był ówczesny minister oświaty w rządzie Austrii – Heinrich Drimmel. W latach 1993-2000 pracami Pro Oriente kierował Alfred Stirnemann, w latach 2000- 2018 Hans Marte, a obecnym jej szefem jest Alfons M. Kloss, ostatnio ambasador Austrii przy Stolicy Apostolskiej.