Kard. Müller zaprezentował „Opera omnia” Ratzingera

Z udziałem kard. Gerharda Müllera odbyła się w Domu Arcybiskupów Warszawskich prezentacja pierwszego tomu „Opera omnia” Josepha Ratzingera pt. „Lud i Dom Boży w nauce św. Augustyna o Kościele”.

Prefekt watykańskiej Kongregacji Nauki Wiary wygłosił po polsku wykład na temat „Myśl Augustyna w teologii Josepha Ratzingera”.

Kard. Müller przypomniał, że dzieło „Lud i Dom Boży w nauce św. Augustyna o Kościele” papieża seniora jest jego pracą doktorską z 1953 r. Wskazał na chrystologiczny wymiar rozumienia przez Ratzingera ludu Bożego, co ma m. in. swoje odzwierciedlenie w dokumentach Soboru Watykańskiego II a przede wszystkim w Konstytucji dogmatycznej o Kościele „Lumen gentium”. Zaznaczył, że Kościół jest ludem Bożym przez ciało Chrystusa, a nie przez kontekst instytucjonalny, polityczny czy społeczny, ma wymiar eucharystyczny, jest komunią, miejscem komunikowania się Pana ze swoim ludem i ludzi między sobą.

Kardynał nawiązał do wystąpień papieża Benedykta XVI podczas jego podróży apostolskiej do Niemiec w 2011 r., a szczególnie do przemówienia wygłoszonego we Fryburgu Bryzgowijskim i podjętego w nim problemu „odświecczenia” (Entweltlichung) Kościoła. Wywołało ono wiele nieporozumień, wynikających z niezrozumienia intencji papieża, który nie miał na myśli odcięcia się Kościoła od świata ani też potępienia udanej współpracy między Kościołem a światem, ani też likwidacji jego społecznej działalności, która jest konieczna w obszarze charytatywnym czy wychowawczym. „Lud Boży jako powołane przez Chrystusa ciało powinien być na całym świecie świadkiem wiary, jako zbawczej obietnicy i misji” – zacytował słowa Ratzingera.

Zwrócił uwagę, że św. Augustyn jest tym biskupem i świętym, z którym po dzień dzisiejszy badawczy intelekt papieża seniora cały czas szuka bliskiej wymiany myśli.

Kardynał przypomniał, że wydawane przez Instytut Benedykta XVI w Ratyzbonie dzieła dokumentujące teologiczną myśl Ratzingera mają przede wszystkim służyć debacie naukowej. Ostatnio wydano tom VI pt. „Jezus z Nazaretu. Przyczynki do chrystologii”.

Abp Stanisław Budzik w wykładzie „Civitas terrena a civitas Dei” zwrócił uwagę, że dzieło św. Augustyna, a szczególnie „Państwo Boże” jest ważne i nic nie straciło na swej aktualności dla każdego pokolenia oraz przekracza granice kultur i czasów. Abp Budzik zwrócił uwagę, że wskazując na różnice między civitas terrena – państwem ziemskim i civitas Dei – państwem Bożym, św. Augustyn widzi możliwość współpracy i wzajemnej pomocy państwa i Kościoła, zachęcając chrześcijan do aktywnego uczestnictwa w kształtowanie państwa ziemskiego, szczególnie tych, którzy zajmują ważne urzędy w administracji państwowej.

– Mimo teoretycznego przeciwieństwa między civitas terrena a civitas Dei praktyczny sąd Augustyna o relacji Kościoła do państwa może być streszczony w zdaniu jednego z badaczy dorobku biskupa z Hippony: „Najwyższy rozkwit Kościoła i najwyższe dobro państwa są najefektywniej zabezpieczone wtedy, gdy obie instytucje uznawszy nawzajem właściwy porządek realizowanych celów zgodnie ze sobą współpracują i wspierają się wzajemnie” – powiedział metropolita lubelski.

Ks. prof. Krzysztof Góźdź, redaktor polskiej wersji „Opera omnia” wyjaśnił trzy zasadnicze pojęcia myśli Ratzingera, kształtowanej w duchu św. Augustyna: „Lud Boży, Dom Boży i Eucharystia – ciało Chrystusa”. Wskazał, że dla autora dzieła „Lud i Dom Boży w nauce św. Augustyna o Kościele” Kościół jest ludem Bożym tylko w ciele Chrystusa i tylko przez to ciało”. „Rozumienie Kościoła jako ciała Chrystusa stanowi trzon prezentowanego tomu dzieł Ratzingera” – zaznaczył ks. prof. Góźdź.

„To przepiękne dzieło, które odnosi się do wielkiego Ojca Kościoła – św. Augustyna, który jak sam stwierdza papież senior był dla niego przyjacielem, ale również mistrzem i nauczycielem. Jak mówi sam tytuł «Lud i Dom Boży w nauce Augustyna o Kościele» chodzi o to, jak Augustyn rozumie Kościół. Kościół będzie Ludem Bożym, ale nie w znaczeniu ludu Izraela, lecz w znaczeniu zgromadzenia nas wierzących przez Chrystusa i Ducha Świętego. To jest to novum Augustyna, które odkrył Ratzinger” – powiedział redaktor polskiej wersji „Opera omnia”.

Zachęcił, aby wszystkie tomy Ratzingera czytać od końca, gdyż wszystkie zamieszczone tam zazwyczaj eseje, czy kazania najlepiej rozjaśniają i wprowadzają w zasadnicze jego dzieło.

Obok prezentowanego tomu pt. „Lud i Dom Boży w nauce św. Augustyna o Kościele” wydano już: „Teologię liturgii” (tom 11), „Głosiciele Słowa i słudzy waszej radości” (tom 12), „Kościół – znak wśród narodów” (tom 8), „Zmartwychwstanie i życie wieczne”.

Dzieła wszystkie kard. Josepha Ratzingera są wydawane przez Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II w serii „Opera omnia” („Dzieła wszystkie”). Całość obejmie 16 tomów. Nad ich wydawaniem czuwa Instytut Teologii Dogmatycznej i ks. prof. Krzysztof Góźdź oraz Instytut Filologii Germańskiej i prof. Marzena Górecka.

Współinicjatorem przedsięwzięcia jest były rektor KUL ks. prof. Stanisław Wilk. Projekt „Opera omnia” dotyczy uniwersalnej myśli i wszechstronnego dorobku filozoficzno-teologicznego Josepha Ratzingera – Benedykta XVI, który oddaje doskonale istotę dwutysiącletniego dziedzictwa spotkania trzech kultur: żydowskiej, grecko-rzymskiej i chrześcijańskiej. Udostępnienie przez projekt całego dzieła myśli Ratzingera jest, jak mówią redaktorzy serii, zarazem pogłębieniem myśli poprzednika, Jana Pawła II, papieża Polaka, a przez to i idei chrześcijańskiej Europy, w której Polska odgrywa decydujące znaczenie jako wyznacznik humanizmu i kultury naszego narodu.

„Opera omnia” Josepha Ratzingera pod redakcją ks. prof. Krzysztofa Góździa i prof. Marzeny Góreckiej otrzymały w roku 2013 nagrodę Stowarzyszenia Wydawców Katolickich w kategorii „seria wydawnicza” za tomy 11 i 12 oraz w roku 2014 w kategorii „nauki kościelne” za tomy 8/1 i 8/2.