Kard. Nycz: w Dniu Zadusznym Palmiry powinny być w centrum naszej modlitwy

W Dniu Zadusznym takie miejsca jak Palmiry powinny być w centrum naszej modlitwy – powiedział w rozmowie z KAI kard. Kazimierz Nycz 2 listopada, przed poświęceniem nowoczesnego muzeum przy cmentarzu w Puszczy Kampinowskiej. Na uroczystości obecny był także prymas – senior kard. Józef Glemp oraz rodziny pomordowanych.

Wśród wielu miejsc, na których ludzie się gromadzą 1 i 2 listopada, cmentarze związane z tragiczną historią Polski są niezwykle ważne – mówił kard. Nycz. – Jedna ze stacji modlitwy na cmentarzu dotyczy właśnie tych, co polegli w obronie ojczyzny i pochowani są często w anonimowych mogiłach. W Dniu Zadusznym Palmiry powinny być w centrum naszej modlitwy – podkreślił.

Przy cmentarzu w Puszczy Kampinowskiej, gdzie pochowano 2115 ofiar masowych, potajemnych egzekucji, przeprowadzanych przez Niemców w latach 1939-1943, 30 marca br. po gruntowanej renowacji i modernizacji otwarto ponownie muzeum upamiętniające pomordowanych. – Dawniej muzeum stało tu puste, obecnie robi oszałamiające wrażenie, na pewno przyciągnie też wycieczki uczniów, którzy powinni się zapoznać z „małym Katyniem”, jak nazywane jest to miejsce – powiedział metropolita warszawski. Jego zdaniem, modernizacja muzeum była konieczna właśnie po to, by osoby z różnych krańców naszego kraju zapamiętały to miejsce na całe życie.

– Pamiętam, jak przyjeżdżałem tu przed 30 laty, cieszę się, że dzięki pracy i życzliwości tylu osób, w tym także młodych, harcerzy, Palmiry są tak zadbanym miejscem, o którym warszawiacy i Polacy pamiętają – powiedział KAI prymas – senior kard. Glemp.

Muzeum od dnia otwarcia odwiedziło już ok. 20 tys. osób. – Tylko wczoraj, 1 listopada, choć wydawać by się mogło, że ludzie odwiedzać będą swoich bliskich na innych cmentarzach, przez muzeum przewinęło się 800 osób – mówi w rozmowie z KAI Joanna Bojarska, dyrektor Muzeum Historycznego, którego Palmiry są oddziałem. – Zależy nam na tym, by przybliżać historie życia pochowanych tu, pokazać, że mieli swoje pasje, osiągnięcia, by stali się dla nas nie tyle ofiarami, co żywymi osobami z własną historią – powiedziała.

Na nekropoli w Palmirach spoczywa ponad 2000 ofiar, w tym ponad 360 polskich intelektualistów, ludzi świata nauki, kultury i sportu, na których mord był częścią akcji AB, czyli eksterminacji polskiej inteligencji. W dniach egzekucji Niemcy stosowali zwiększone środki ostrożności, maskując później w różny sposób masowe groby np. sadzeniem młodników. Pomimo tego miejsce każdej zbrodni było podpatrywane przez miejscową ludność i oznaczane. Po wojnie w 24 miejscach wskazanych przez leśników rozpoczęto prace ekshumacyjne przez ekipy Polskiego Czerwonego Krzyża i do 2 czerwca 1946 r. wydobyto ponad 1700 zwłok, z czego 170 stanowiły kobiety, a rozpoznano jedynie 400. Na cmentarzu pochowany jest m.in. bł. ks. Zygmunt Sajna.

Po zakończeniu ekshumacji w Palmirach Polski Czerwony Krzyż przystąpił do badania kolejnych mogił ofiar zbiorowych mordów, m.in. z Młocin, Stefanowa, Szwedzkich Gór, Wólki Węglowej oraz Lasek. Z wyjątkiem nielicznych przypadków, gdzie rodziny same postanowiły pochować swoich bliskich, większość zwłok z tych ekshumacji złożono na utworzonym w 1948 r. cmentarzu – mauzoleum w Palmirach.

W 1973 r. w pobliżu cmentarza otwarto Muzeum Walki i Męczeństwa pokazujące eksponaty związane z wrześniem 1939 r., konspiracją i walkami partyzanckimi na terenie Puszczy Kampinoskiej oraz dokumenty i rzeczy znalezione w czasie ekshumacji. Od 1980 r. jest ono oddziałem Muzeum Historycznego m.st Warszawy. Ostatnio poddano je modernizacji i otwarto ponownie 30 marca br.