„Karol Wojtyła – Jan Paweł II człowiek Soboru Watykańskiego II” – książka na 60. rocznicę inauguracji obrad

„Karol Wojtyła – Jan Paweł II człowiek Soboru Watykańskiego II – w 60. rocznicę inauguracji obrad” – to tytuł najnowszej książki napisanej pod redakcją cenionego badacza biografii polskiego papieża prof. Michała Białkowskiego, wydanej przez Jagielloński Instytut Wydawniczy. Jak podkreśla autor, obradujący w latach 1962–1965 Sobór Watykański II, był przełomowym i zwrotnym wydarzeniem w życiu Jana Pawła II, które miało wpływ na jego nauczanie w wielu aspektach. Publikacja obrazuje, że był on również pełnym zapału i inicjatywy ojcem soborowym, a reformy zapoczątkowane podczas tego gremium, stanowiły podstawę jego nauczania i działalności aż do śmierci.

Publikacja prof. Michała Białkowskiego zbiera artykuły na temat udziału i wkładu Papieża Polaka w soborowe obrady, a także jego recepcję. Warto podkreślić, że uczestniczył on we wszystkich czterech sesjach soborowych, podczas których 8 razy wystąpił publicznie oraz złożył 17 interwencji pisemnych. Miał więc realny wpływ na tworzenie dokumentów soborowych, co zostało potwierdzone w książce.

Publikacja ta jest zbiorem tekstów napisanych przez historyków Kościoła, teologów i publicystów, wygłoszonych podczas sympozjum naukowego o tym samym tytule. Wydarzenie miało miejsce w gmachu Urzędu Marszałkowskiego Województwa Kujawsko-Pomorskiego 20 października 2022 r. Honorowy patronat nad jego obradami objęli: abp Stanisław Gądecki, metropolita poznański, przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski; bp Wiesław Śmigiel, ordynariusz diecezji toruńskiej oraz Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego w Warszawie.

Badacze w swoich wykładach obrazują skalę zmian, jakie dokonały się ponad pół wieku temu w Kościele katolickim, oraz rolę, jaką w jego otwarciu na współczesność odegrał Jan Paweł II. Wśród referatów znajdują się m.in. „Kościół katolicki w dobie Vaticanum II. W jakim otoczeniu działał Karol Wojtyła jako ojciec soboru?” (prof. Paweł Skibiński), „Personalista na soborze. Karola Wojtyły klucz do odczytania i realizacji Vaticanum II” (ks. prof. Robert Skrzypczak), „Wkład Karola Wojtyły w soborową odnowę liturgii” (ks. dr Paweł Kummer), „Pamięć o Soborze Watykańskim II w nauczaniu Jana Pawła II” (dr Grzegorz Dobroczyński SJ), „Mazurska ostoja Karola Wojtyły. Recepcja reform Soboru Watykańskiego II w parafii Nawiedzenia NMP w Świętej Lipce” (dr Edgar Sukiennik), „Kościół katolicki w Polsce na progu Soboru Watykańskiego II. Perspektywa dziejów wewnętrznych” (prof. Michał Białkowski) i wiele innych.

– W skrócie można stwierdzić, że Karol Wojtyła miał znaczący wkład w prace i dokumenty Soboru Watykańskiego II, a jednocześnie sobór ukształtował dojrzałego pasterza Kościoła krakowskiego i późniejszego Biskupa Rzymu. Święty Jan Paweł II realizował swój pontyfikat, czyli przewodził, nauczał i uświęcał w duchu Soboru Watykańskiego II – ocenił bp Wiesław Śmigiel.

Zdaniem toruńskiego biskupa, Świętego Jana Pawła II można nazwać człowiekiem Soboru Watykańskiego II. Po pierwsze dlatego, że został solidnie przygotowany do tego wydarzenia, po drugie był aktywnym i twórczym ojcem soborowym, a po trzecie w okresie posoborowym konsekwentnie wprowadzał myśl soboru w życie Kościoła.

Teksty zawarte w publikacji pokazują kard. Karola Wojtyłę, a później Jana Pawła II, jako osobę, która wytrwale, w duchu tzw. hermeneutyki ciągłości, wprowadzał idee soborowe w życie Kościoła. Jego postawa miała bezpośredni wpływ na Kościół w Polsce, co jest widoczne chociażby w odnowie liturgicznej. – Jako przykład można wskazać adhortację apostolską Christifideles laici, która myśl soborową o powołaniu i misji świeckich w Kościele oraz świecie w znacznym stopniu poszerzyła – dodaje duchowny.

Redaktorem monografii jest dr hab. Michał Białkowski, prof. UMK, wybitny znawca historii Soboru Watykańskiego II oraz uczestnictwa w nim polskich biskupów. Podkreśla on, że Sobór Watykański II był – dla przyszłego Papieża – czasem spotkań, dialogu, nawiązywania relacji, a nawet budowania przyjaźni.

– Był także czasem mozolnego tworzenia, wbrew politycznej logice, narzuconej przez władze komunistyczne, zrębów pojednania międzynarodowego, w duchu porozumienia i przebaczenia. Dowodem są liczne kontakty z hierarchami całego świata, szczególnie zaś jednoznaczna, mądra i stanowcza obrona linii episkopatu na czele z kard. Stefanem Wyszyńskim i abp. Bolesławem Kominkiem w związku z „Orędziem biskupów polskich do ich niemieckich braci w Chrystusowym urzędzie pasterskim” – zaznacza we wstępie prof. Białkowski.

Książka obrazuje, że Sobór Watykański II był nieustannie przywoływany przez Karola Wojtyłę, stanowił dla niego inspirację do ostatnich chwil życia Karola Wojtyly, który odwołuje się do soborowego nauczania nawet we własnym testamencie. Publikacja pozwala zapoznać się z korespondencją Karola Wojtyły z kard. Stefanem Wyszyńskim z okresu Soboru Watykańskiego II i bezpośrednio po nim, z których pobrzmiewa „soborowy entuzjazm”.

Dodatkowym walorem książki są zdjęcia z kolekcji bp. Tadeusza Pieronka, w latach 1961–1965 studenta Papieskiego Uniwersytetu Laterańskiego, które to udostępnił ks.  Robert Skrzypczak. A także fotografie pochodzące z Archiwum Diecezjalnego we Włocławku, Archiwum Diecezjalnego w Zielonej Górze, Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie oraz Polskiego Papieskiego Instytutu Kościelnego w Rzymie.

Publikacji umożliwia obiektywne spojrzenie na uwarunkowania i pontyfikat Papieża Polaka, a także pozwala lepiej go zrozumieć. Jest adresowana do naukowców, teologów, katechetów, publicystów oraz wszystkim, których interesuje postać św. Jana Pawła II.

„Karol Wojtyła – Jan Paweł II człowiek Soboru Watykańskiego II – w 60. rocznicę inauguracji obrad”, red. prof. Michał Białkowski, Jagielloński Instytut Wydawniczy, Toruń 2023r.