Katedra polowa: obchody 90. rocznicy śmierci bp. Władysława Bandurskiego, kapelana Legionów Polskich

Mszą św. w katedrze polowej Wojska Polskiego zainaugurowano obchody 90. rocznicy śmierci bp. Władysława Bandurskiego (1863–1932), biskupa pomocniczego archidiecezji lwowskiej, kapelana Legionów Polskich, jednej wiodących postaci życia społecznego i religijnego odradzającej się w ostatnich latach zaborów Rzeczypospolitej. Eucharystii przewodniczył bp Wiesław Lechowicz, biskup polowy WP. Po zakończeniu Mszy św. w Sali Konferencyjnej Ordynariatu Polowego odbyło się konwersatorium poświęcone bp. Władysławowi Bandurskiemu.

W kazaniu ks. płk SG Zbigniew Kępa, notariusz Kurii Biskupiej Ordynariatu Polowego podkreślił, że bp Władysław Bandurski należał do grona niezwykłych ludzi, okresu odzyskania niepodległości. Przypomniał, że jego prochy zostały sprowadzone z katedry wileńskiej i 15 sierpnia 1996 r. uroczyście złożone w katedrze polowej WP. Przytoczył fragmenty pośmiertnego artykułu pióra Władysława Ludwika Everta, który ukazał się w 1932 r. na łamach „Polski Zbrojnej”: „Był kapłanem bojownikiem, kapłanem żołnierzem, kapłanem rodzących się sił zbrojnych, kapłanem powstającej Polski. Hetmanił duchem…”, przypomniał kapelan.

Kapelan podkreślił, że w Muzeum Ordynariatu Polowego eksponowany jest zbiór kazań i okolicznościowych przemówień bp. Bandurskiego pod znamiennym tytułem „Krwi ofiarnej, cześć”, wydanym w 1928 r. w związku z 40. rocznicą święceń kapłańskich bp. Władysława Bandurskiego. – Jakże wymowny to tytuł w świetle tego, co dzieje się na Ukrainie. Krew ofiarna – to symbol tych wszystkich, którzy chwycili za broń w obronie Ojczyzny. Tak stało się w 1914 r., kiedy powstały Legiony Polskie i rozpoczęły swój szlak bojowy, znaczony żołnierską, polską krwią. To symbol także tych wszystkich, którzy ze względy na Ojczyznę, zabiegając o jej wolność i niepodległość, znaleźli się w więzieniach, zostali wywiezieni na Syberię i do innych miejsc zsyłki. To symbol tych wszystkich, którzy utracili majątki i musieli emigrować z ojczystego kraju – powiedział ks. Kępa.

Notariusz Kurii Biskupiej Ordynariatu Polowego przywołał fragment kazania bp. Bandurskiego, wygłoszonego 19 listopada 1916 r. podczas uroczystości poświęcenia pomnika upamiętniającego żołnierzy Legionów Polskich poległych w bitwie pod Krzywopłotami: „Kto kocha i umiera, ten nie ginie. Kto kocha nie tylko swą rodzinę, swój dom, swą wieś i swe miasto rodzinne, lecz wszystkich rodaków, całą Ojczyznę, ten – nie ginie, choć umiera! Kto zrozumiał rozkazanie kaznodziei narodowego Skargi, że miłość ku bliźnim im szersza, tem jest lepsza, że dobrze miłować sąsiada, lepiej wszystkich, którzy w mieście jednem są, a pogotowiu jeszcze lepiej wszystkie obywatele królestwa tego, gdy im dobrego co czynim, albo dla nich co cierpim. I te słowa w czyn i trud krwawy zamieniła – ten nie zginie. Kto tak ukochał swój naród i wolność, iż nie zawahał się z życia swego złożyć ofiarę i umrzeć za swoich, za wolność i chwałę narodu – ten nie ginie!”.

Na zakończenie ks. płk SG Zbigniew Kępa zaapelował, aby pamiętać o przeszłości, o naszych bohaterskich duchownych, takich jak bp Władysław Bandurski. W modlitwie powszechnej wierni modlili się w intencji pokoju na Ukrainie.

Po zakończeniu Eucharystii przy grobie bp. Władysława Bandurskiego, w krypcie biskupów polowych bp Wiesław Lechowicz wraz z kapelanami złożył wiązankę kwiatów i zapalone znicze. Kwiaty złożyła także delegacja działającej przy katedrze Konfraterni Świętego Jakuba Apostoła.

Następnie w sali konferencyjnej odbyło się konwersatorium z udziałem prof. Janusza Odziemkowskiego, prof. dr hab. Jerzego Prochwicza, dr. Urszuli Kraśnickiej-Zajdler, dr. Jacka Macyszyna i mgr. Wiktora Cygana, poświęcone życiu i działalności bp. Władysława Bandurskiego.

***

Władysław Bandurski urodził się w Sokalu, w archidiecezji lwowskiej 25 maja 1863 r. Po święceniach kapłańskich (1887 r.) został wysłany na studia do Rzymu. Po powrocie (1889 r.) podjął pracę duszpasterską w parafiach archidiecezji lwowskiej (Kamionka Strumiłowa, Stanisławów, Lwów). Następnie przeniesiony został do Krakowa, gdzie został sekretarzem kard. Jana Puzyny. W 1901 r. ks. kan. Władysław Bandurski poświęcił krzyż znajdujący się na Giewoncie w Tatrach. Kard. Jan Puzyna poparł jego kandydaturę na biskupa pomocniczego we Lwowie. Sakrę otrzymał w 1906 r. z rąk tamtejszego metropolity abp. Józefa Bilczewskiego.

Należał do Komitetu Grunwaldzkiego, a podczas obchodów 500. rocznicy bitwy pod Grunwaldem wygłosił płomienne kazania 29 czerwca 1910 we Lwowie oraz w trakcie obchodów 14–16 lipca 1910 r. przy odsłonięciu pomnika Grunwaldzkiego w Krakowie, występując przeciw trzem cesarzom państw zaborczych oraz przepowiadając bliskie odrodzenie Polski.

W latach 1911– 1912 był uczestnikiem akcji narodowej i religijnej obrony Chełmszczyzny, a po jej oderwaniu od Królestwa (w 1912 r.) został rzecznikiem finansowania działalności narodowo-oświatowej i wspierania polskich organizacji tworzonych poza zaborem rosyjskim.

Został kapelanem powstałej w 1912 r. Konfederacji Polskiej, tajnej organizacji niepodległościowej, patronującej Drużynom Bartoszowym oraz Strzelcowi i Sokołowi.

Podczas I wojny światowej przebywał w Wiedniu, opiekował się uchodźcami i jeńcami polskimi, współpracował z Naczelnym Komitetem Narodowym. Był honorowym kapelanem I Brygady Legionów Polskich. Jako ich kapelan odbył dwie wyprawy na Wołyń, w miejsca, gdzie krwawe walki toczyły trzy brygady legionowe, pierwszą w okresie Bożego Narodzenia 1915 r. , kolejną wiosną roku następnego.

Zwolniony z obowiązków biskupa pomocniczego w 1918 r., od 1920 r. mieszkał w Wilnie, gdzie do 1922 r. był kapelanem sił zbrojnych Litwy Środkowej. W okresie tworzenia się Biskupstwa Polowego w Polsce był jednym z kandydatów (popierał go Naczelnik Józef Piłsudski) do objęcia funkcji biskupa polowego.

Pisał kazania i broszury o tematyce patriotycznej, m.in. „Ducha nie gaście. Mowy i przemowy patriotyczne” (1909), „Praca i cierpienie” (1921), „Krwi ofiarnej cześć” (1928). Został odznaczony m.in. Krzyżem Walecznych, Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski.

Gdy zmarł w 1932 r., pochowano go w podziemiach katedry w Wilnie. W 1996 r. dzięki staraniom ówczesnego biskupa polowego Sławoja Leszka Głódzia prochy bp. Władysława Bandurskiego udało się sprowadzić z Wilna do Polski. Złożono je w katedrze polowej Wojska Polskiego w Warszawie 15 sierpnia 1996 r.