Katedra polowa – odsłonięto tablicę upamiętniającą Rosę Bailly, poetkę, polonofilkę i filantropkę

W katedrze polowej odsłonięto tablicę upamiętniającą Rosę Bailly i Francuzów z towarzystwa Les Amis de la Pologne, którzy nieśli pomoc Polakom w czasie I i II wojny światowej. Eucharystii w ich intencji przewodniczył biskup polowy Wiesław Lechowicz.

Przed rozpoczęciem Mszy św. w Kaplicy Pamięci odbyła się ceremonia odsłonięcia tablicy. Aktu odsłonięcia dokonał Adam Siwek, dyrektor Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa Instytutu Pamięci Narodowej. Biskup polowy pobłogosławił tablicę, pod którą złożone zostały kwiaty i zapalony znicz przez delegację instytutu, przedstawicieli wojska, m.in. oficerów związanych z organizacją pielgrzymki wojskowej do Lourdes i Konfraternię św. Jakuba Apostoła Starszego.

Witając zebranych biskup podkreślił, że w listopadzie często mówimy o ojcach niepodległości, znanych z imienia i nazwiska. Jak zauważył mało kto zna postać Rosy Bailly, która pomagała Polakom we Francji i była zafascynowana naszą historią, kulturą i religią. –  Dlatego też chcę tę Eucharystię sprawować za śp. Rosę Bailly, za wszystkich członków Towarzystwa Les Amis de la Pologne, którego była założycielką i wszystkich Polaków, którzy żyli poza granicami naszego kraju, zwłaszcza na terenie Francji, a którzy w sposób anonimowy, ale bardzo konkretny i skuteczny przyczynili się do tego, że możemy żyć dzisiaj w wolnej i niepodległej Ojczyźnie – powiedział.

Homilię wygłosił ks. płk SG Zbigniew Kępa, który przypomniał biografię Rosy Bailly. Podkreślił, że była ona „zafascynowana historią naszego narodu, jego kulturą i zabytkami”. – Nauczyła się języka polskiego. W okresie międzywojennym odbyła podróż po Polsce. Była zachwycona kościołami i sanktuariami, polską religijnością – mówił ks. Kępa.

Kapelan zwrócił uwagę, że swoją działalnością Rosa Bailly wlewała nadzieję w serca Polaków, przywołał fragmenty jednego z listów, którego adresatem byli polscy żołnierze znajdujący się w obozach internowania na terenie Francji. „Rany Wasze, kalectwo, wygnanie i wszystkie bóle czynią Was panami pokoleń przyszłości. Daliście Waszym dzieciom życie, dajcie im również Wasz przykład. To, co teraz przechodzicie, zamieni się później dla nich na cnoty i dobrobyt. Wasze obecne nieszczęście zapewnia Wam już wielkie jutro. Wasza Przyjaciółka, Rosa Bailly”.

Ks. płk SG Zbigniew Kępa przypomniał, że postać Rosy Bailly uratowało od zapomnienia grono francuskiej Polonii i członkowie Konfraterni św. Jakuba Apostoła Starszego, działającej przy katedrze polowej, którzy zadbali o miejsce pochówku poetki. – Jako Ordynariat Polowy w zbiorowej pamięci zachowajmy wspomnienie o kobiecie, która z wiary w Boga, z umiłowania Matki Bożej, czerpała siłę i inspirację do dzieł chrześcijańskiego miłosierdzia. Upamiętnienie w katedrze polowej, niech inspiruje do modlitwy za Rosę „Różyczkę”, tak bardzo oddaną sprawie polskiej – zachęcał kapelan.

We Mszy św. uczestniczyli członkowie Fundacji Rosy Bailly, Konfraterni św. Jakuba Apostoła, oficerowie i żołnierze organizujący pielgrzymkę wojskową do Lourdes, wierni i sympatycy katedry polowej.

Przed błogosławieństwem Łukasz Stefaniak, prezes fundacji Rosy Bailly, dziękując biskupowi polowemu za sprawowaną Eucharystię ofiarował wraz z członkami Konfraterni replikę krzyża z kapliczki w Idron, przy której co roku spotykają się uczestnicy pielgrzymki wojskowej do Lourdes i miejscowa Polonia. –  Historia tego krzyża jest ciekawa, gdyż w latach sześćdziesiątych Francuzi zdjęli go z kapliczki i wydawało się, że bezpowrotnie zaginął. W 2016 r. , kiedy porządkowano teren pod pobliski market, krzyż został odnaleziony w zaroślach i przekazany ks. Mateuszowi Korpakowi, który przywiózł go do Polski, wracając z pielgrzymki w Lourdes. Od 2017 r. replikę tego krzyża wręczamy osobom szczególnie zasłużonym właśnie dla Fundacji, Konfraterni św. Jakuba i Stowarzyszenia Pamięć Kapelanów Katyńskich, dziełami związanymi z Ordynariatem Polowym – powiedział.

Biskup podziękował za dar i udzielił nim błogosławieństwa zebranym.

Kim była Rosa Bailly?

Rosa Dufour Bailly urodziła się 14 marca 1890 r. we francuskim Saint-Florent-sur-Cher w centralnej Francji. Od 1916 r. była nieformalnym ambasadorem Polski i spraw naszej ojczyzny we Francji. Jako nauczycielka literatury francuskiej w żeńskim gimnazjum w Cahors zainicjowała akcję „Grosik Polski” (sou polonais), celem której była zbiórka datków dla polskich sierot. W 1919 r. założyła towarzystwo Les Amis de la Pologne (Przyjaciele Polski), którego została sekretarzem generalnym. W okresie plebiscytów w 1921 r. agitowała za przyłączeniem Górnego Śląska do Polski. W okresie międzywojennym stowarzyszenie zorganizowało w 246 miastach Francji ok. 1400 manifestacji propagujących polskie sprawy. W tym okresie stowarzyszenie wydało 56 broszur i książek w nakładzie ok. 400 tys. egzemplarzy na temat Polski.

Wybuch II wojny światowej zmienił działania kulturalno-informacyjne stowarzyszenia i Rosy Bailly, na pomoc humanitarną udzielaną polskim żołnierzom oraz cywilnym uchodźcom: kobietom i dzieciom, żyjącym w dramatycznych warunkach w schroniskach i obozach. Internowanym w strefie Vichy, wysyłała paczki, szukała dla nich pracy, aby mogli legalnie opuścić obozy, lobbowała wśród Francuzów, by pomagali polskim jeńcom.

Jako osoba głęboko wierząca Rosa w swych „Listach do Polaków” wielokrotnie wskazywała wiarę w Boga, jako niewyczerpane źródło siły. W jednym z nich zwróciła się do Polaków z prośbą o budowę kapliczek obozowych, które miały pomóc odnaleźć żołnierzom sens życia w Bogu i być stacjami „Kalwarii Narodu Polskiego”. Jednocześnie miały stanowić symbol chrześcijańskiego przebaczenia Francuzom, których zaniedbania i zaniechania, w opinii Rosy, doprowadziły do wybuchu wojny. Do dziś na ziemi francuskiej stoją dwie takie kalwaryjskie stacje. Pierwsza to kapliczka lotników w Septfonds, przed którą co roku 8 maja gromadzą się Francuzi oraz Polacy mieszkający we Francji oraz druga, w Idron, gdzie, co roku, w maju modlą się polscy żołnierze uczestniczący w Międzynarodowej Pielgrzymce Żołnierzy do Lourdes.

Po zakończeniu II wojny światowej, ze względu na sytuację geopolityczną, Rosa Bailly nie mogła już w pełni realizować swojej polonofilskiej misji. Starała się jednak nadal działać na rzecz Polski. Jako sprzeciw wobec odebrania Polsce Lwowa wydała książkę „Lwów se libère”, która w języku angielskim ukazała się w Londynie w 1956 r. pt.: „A city fights for freedom: the rising of Lwów in 1918–1919”. (W Polsce jej wydanie nastąpiło w 2011 r., pt.: „Miasto walczy o wolność. Obrona Lwowa w latach 1918-1919”) W latach 60. Rosa odwiedzała Polskę. Przekazała kilkaset eksponatów do Muzeum Narodowego w Warszawie, biblioteki w Kurniku i Muzeum Okręgowego w Bydgoszczy.

Rosa Bailly była autorką książek o Polsce, m. in. Au coeur de la Pologne (1937) oraz zbiorków poezji Portes du Paradis (1957). Przekładała również na język francuski polską poezję (m.in. Kazimierza Przerwy-Tetmajera, Juliana Tuwima). Została uhonorowana licznymi polskimi odznaczeniami, m.in. w r. 1969 otrzymała nagrodę polskiego Pen Clubu. Zmarła w podpirenejskim Pau 14 czerwca 1976 r. W dniu pogrzebu jej trumna była przykryta biało-czerwoną flagą. Rosa Bailly w 1936 r. – otrzymała Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski. Jej imieniem nazwano uliczkę na warszawskim Bemowie, przedszkole oraz jeden ze skwerów w Krakowie.

W 2013 r.  grób Rosy Bailly w Pau miał zostać zlikwidowany z powodu nieopłacania kwatery. Cały majątek przekazany przez nią został oddany najpierw klasztorowi w Pau, a po jego likwidacji miejscowemu muzeum, który także zostało zamknięte. Dzięki Polakom mieszkającym we Francji miejsce spoczynku Rosy Bailly zostało uratowane. W 2015 r. na jej grobie, z inicjatywy Zygmunta Szczepaniaka, Polaka, żołnierza gen. Władysława Andersa, mieszkającego niedaleko Pau oraz wiernych Ordynariatu Polowego, pojawiła się nowa, dwujęzyczna tablica przywieziona tam przez polskich pielgrzymów.