Katedra polowa – w niedzielę Msza św. i sesja popoularnonaukowa poświęcona abp. Józefowi Gawlinie (zapowiedź)

W najbliższą niedzielę o godz. 10.00 w katedrze polowej odprawiona zostanie Msza św. w intencji abp. Józefa Gawliny. Po zakończonej Eucharystii w Sali konferencyjnej odbędzie się zorganizowana przez Ordynariat Polowy sesja popularnonaukowa poświęcona biskupowi Wojsk Polskich z lat 1933–1947. We wrześniu minęła 60. rocznica śmierci arcybiskupa.

W czasie sesji wygłoszone zostaną dwa referaty. Prof. Janusz Odziemkowski przybliży działalność abp. Józefa Gawliny po zakończeniu II wojny światowej oraz opowie o ostatnich tygodniach życia, śmierci i okoliczności dwóch pogrzebów abp. Józefa Gawliny. Natomiast dr Robert Zadura opowie o relacjach abp. Józefa Gawliny z o. Józefem Marią Bocheńskim. Zaprezentowany zostanie także film dokumentalny Zofii i Andrzeja Kunertów „Biskup największej diecezji Józef Gawlina”. Sesji towarzyszyć będzie program artystyczny w wykonaniu Reprezentacyjnego Zespołu Artystycznego WP.

Kim był Józef Gawlina?

Józef Gawlina urodził się 18 listopada 1892 r. w Strzybniku koło Raciborza. Filozofię i teologię ukończył w seminarium we Wrocławiu. Tuż przed święceniami wcielony został do armii pruskiej i wysłany na front palestyński, gdzie został ranny. Po powrocie na Śląsk otrzymał 19 czerwca 1921 r. święcenia kapłańskie. Pracę duszpasterską rozpoczął w parafii Dębieńsko i w Tychach, a następnie przeniósł się do Katowic, gdzie został sekretarzem generalnym nowo powstałej Kurii Biskupiej w Katowicach.

Gdy w 1926 r. Episkopat Polski założył Katolicką Agencję Prasową, a jej organizację powierzył ks. Gawlinie. 15 lutego 1933 r. został mianowany biskupem polowym Wojska Polskiego. Sakrę biskupią otrzymał z rąk prymasa Augusta Hlonda 19 marca 1933 r. Oprócz pracy w Kurii Polowej biskup często wizytował garnizony, wydał „Modlitewnik żołnierski”, wybudował także wiele kościołów.

Czas II wojny światowej

Po wybuchu II wojny światowej na prośbę marszałka Edwarda Rydza Śmigłego ewakuował się z Warszawy i 17 września 1939 r. przekroczył granicę rumuńską, gdzie został internowany. Poszukiwany przez gestapo, zbiegł z internowania i przedostał się do Rzymu. Papież odnowił jego jurysdykcję dla wszystkich żołnierzy polskich. Po pakcie Sikorski – Majski w 1941 r. bp Gawlina udał się do ZSRR, by objąć opiekę nad żołnierzami polskimi i deportowaną z Polski ludnością. Wraz z ewakuowanymi z ZSRR udał się do Persji, Mezopotamii i Palestyny, a w 1943 r. – do Stanów Zjednoczonych, aby organizować pomoc dla uchodźców z Rosji. W 1942 r. założył na Bliskim Wschodzie drukarnię i wydawnictwo biskupa polowego (przekształcone po wojnie w Katolicki Ośrodek Wydawniczy Veritas w Londynie).

W marcu 1944 r. bp Gawlina udał się na front włoski, gdzie z 2. Korpusem Polskim pod dowództwem gen. dyw. Władysława Andersa uczestniczył w kampanii włoskiej, m.in. pod Monte Cassino. W bitwie wziął udział jako kapelan liniowy, służąc w Sanitarnym Ośrodku Ewakuacyjnym (po bitwie w 1944 r. odznaczony Krzyżem Virtuti Militari). Był jednym z inicjatorów budowy cmentarzy na Monte Cassino i w Loreto.

Pasterz Polaków poza Krajem

Po zakończeniu wojny został ordynariuszem Polaków w Niemczech, a w 1949 r. papież Pius XII mianował go protektorem polskich uchodźców w świecie. W listopadzie 1952 r. został arcybiskupem. Przeprowadzał wizytacje polskich parafii w Anglii, Niemczech, Francji, Belgii, Holandii, Szwajcarii, Turcji, Ameryce i Australii. Ostatnią wizytę odbył w sierpniu 1964 r. Podczas Soboru Watykańskiego II pełnił funkcję sekretarza komisji dla biskupów i diecezji.

Abp Gawlina powołał i przewodniczył Światowemu Komitetowi Obchodów Tysiąclecia Chrztu w Polsce. Wziął udział w tworzeniu polskich misji katolickich w Argentynie, Brazylii, Chile, Australii, Tanzanii, RPA, Danii, Hiszpanii, Luksemburgu, Szwajcarii, Holandii i Szwecji. Został uhonorowany m.in. Krzyżem Virtuti Militari, Krzyżem Walecznych, Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami, Wielkim Krzyżem Magistralnym Kawalerów Maltańskich.

Abp Józef Gawlina zmarł na zawał serca w nocy z 21 na 22 września 1964 r. w kościele pw. św. Stanisława w Rzymie, którego był rektorem. Pierwszy jego pogrzeb odbył się w Rzymie. Pochowany został na cmentarzu Campo Verano. Trumnę złożono w grobowcu sióstr felicjanek. Powtórny pogrzeb hierarchy odbył się 8 kwietnia 1965 r., kiedy to zgodnie z wolą zmarłego zwłoki przeniesiono na Polski Cmentarz Wojenny na Monte Cassino.