Katowice: międzynarodowa konferencja „Organy na Śląsku”

We wtorek i środę (17 i 18 kwietnia) na Akademii Muzycznej w Katowicach została zorganizowana VI Międzynarodowa Konferencja Naukowa „Organy na Śląsku”. Kierownikiem naukowym konferencji był prof. Julian Gembalski, wizytator organów i organistów w archidiecezji katowickiej.

Profesor Gembalski stwierdził, że muzyka nad którą przez dwa dni debatowano „służyła zawsze budowaniu ludzkiego ducha”. – Po to organy powstały. To jest też wielkie wyzwanie, żeby to dziedzictwo uchronić – mówił prof. Julian Gembalski.

– Dobrze, że podejmujemy taką problematykę właśnie tutaj, na tej uczelni. Bo tutaj szczególnie obcujemy z pięknem – dodał. – Piękno to nie tylko dźwięk, ale także architektura. To chociażby piękne organowe prospekty – kontynuował.

– Świerk, jabłoń, pergamin, cyna i ołów tworzą „klarowny dźwięk pozytywu, który może posłużyć jako instrument zarówno koncertowy, jak i dydaktyczny” – stwierdza Stanisław Pielczyk, pracownik Akademii Muzycznej i Muzeum Organów zajmujący się m.in. budownictwem małych instrumentów organowych tzw. pozytywów. Jeden z takich instrumentów akompaniował podczas nagrywania przez siostry Służebniczki NMP w Katowic-Panewnik oficjum Liturgii Godzin.

W ciągu ostatnich dwóch dni na Akademii Muzycznej padło także wiele nazwisk związanych ze śląskim budownictwem organowym. Schlag, Skrabl, Rieger, Haas, Spiegel, Volkmann czy Klimosz to tylko część, która była wymieniana przez prelegentów podczas wystąpień.

Podczas konferencji panowała atmosfera sprzyjająca dzieleniu się swoimi doświadczeniami związanymi z omawianymi zagadnieniami. – Był taki moment, że ten instrument nawet leżał spakowany w kotłowni. Ja się tylko modliłem, żeby nikt nie wpadł na pomysł palenia tymi drewnianymi piszczałkami w piecu – mówił organmistrz Maciej Tomaszewski wspominając przedziwną historię dziejów organów kaplicy zamkowej w Raciborzu.

Jedną z ciekawostek zaprezentowanych podczas konferencji była także instrukcja kalikowania, czyli obsługi urządzenia zasilającego organy w powietrze. Sama instrukcja znajduje się przy instrumencie w ewangelickim kościele w Pszczynie, gdzie została odnowiona i zabezpieczona przez dr hab. Marka Urbańczyka, prowadzącego tam prace konserwatorskie. – Dzwonek daje znak, aby albo rozpocząć naciskanie, albo kończyć – czytamy w instrukcji.

Uczestnicy konferencji mogli także zobaczyć jedyne w Europie Środkowej Muzeum Organów oraz spróbować zagrać na zbudowanych w Katowicach trzygłosowych pozytywach, które służą zarówno celom dydaktycznym, jak i koncertowym.

Międzynarodowa Konferencja Organoznawcza „Organy na Śląsku” została zorganizowana już po raz szósty. Głównym organizatorem jest Katedra Organów i Muzyki Kościelnej Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego w Katowicach we współpracy z Muzeum Organów działającym przy katowickiej uczelni. Zaangażowani w nią są także członkowie Archidiecezjalnej Komisji Muzyki Sakralnej. Jej owocem każdorazowo jest publikacja podejmująca konkretne zagadnienia m.in. dokumentacji, budownictwa czy konserwacji śląskich instrumentów.