Katowice: sympozjum z okazji 25-lecia metropolii górnośląskiej

Dr hab. Hanna Dudała, dyrektor Archiwum Archidiecezjalnego w Katowicach wraz z dr Andrzejem Grajewskim, redaktorem Gościa Niedzielnego poprowadzili panel dyskusyjny z okazji 25 rocznicy powstania kościelnej metropolii pt. „Metropolia katowicka – szansa czy ryzyko duszpasterskiej i społecznej integracji?”.

Prof. Wojciech Świątkiewicz, socjolog z Uniwersytetu Śląskiego, ks. prof. Helmut Sobeczko, były Dziekan Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, ks. dr Piotr Górecki, patrolog i historyk z Uniwersytetu Opolskiego, ks. dr hab. Henryk Olszar, patrolog i historyk z Uniwersytetu Śląskiego, ks. prof. dr hab. Józef Budniak z Uniwersytetu Śląskiego wzięli udział w panelu dyskusyjnym zorganizowanym w ramach sympozjum. Do tematyki dyskusji wprowadził zebranych ks. Roman Chromy, Dyrektor Wydziału Duszpasterstwa Ogólnego Kurii Metropolitalnej w Katowicach. Głos zabrał także metropolita katowicki abp Wiktor Skworc.

– U podstaw przeprowadzonych 25 lat temu zmian administracyjnych w Polskim kościele leżały przede wszystkim względy duszpasterskie – powiedział ks. Roman Chromy na wstępie sympozjum cytując Ojca świętego Jana Pawła II. – Papież pragnął, aby biskupi mogli skutecznie i owocnie pełnić swoje pasterskie obowiązki dla zbawienia ludu Bożego – dodał nakreślając tematykę dyskusji panelowej.

Metropolita katowicki stanął przed zebranymi w auli jako świadek historii. – Najważniejsza była treść bulli, która była przygotowywana przez ówczesnego nuncjusza apostolskiego w Polsce ks. Józefa Kowalczyka. My byliśmy przy tym. My w Katowicach przykładaliśmy rękę do powstania trzech diecezji – mówił metropolita katowicki abp Wiktor Skworc na wstępie sympozjum wymieniając, że chodzi o diecezję gliwicką, bielsko-żywiecką i diecezją sosnowiecką. – Pamiętam rozmowy z ówczesnym biskupem częstochowskim Stefanem Barełą, który także postulował, że w Zagłębiu powinna powstać osobna diecezja – tłumaczył hierarcha. – Te struktury nie były tworzone dla samych struktur. One powinny być w służbie ewangelizacji – dodał.

Myślę, że pięknym prezentem Bożej Opatrzności na 25 lecie metropolii kościelnej jest ta ustawa o metropolii samorządowej i tu posłom bardzo serdecznie dziękujemy – mówił metropolita katowicki.
Podstawowe zatem pytanie, które chcielibyśmy zadać uczestnikom dzisiejszej dyskusji brzmi: „Co dla Państwa oznacza fakt bycia od roku 1992 w metropolii katowickiej, bądź też znalezienia się poza jej granicami – mówiła p. dr hab Halina Dudała otwierając dyskusję.

Odnosząc się do tak postawionego pytania ks. dr Piotr Górecki zauważył, że „granice nie mogą nas ograniczać”. – Łączy nas wspólne dziedzictwo – zauważył. – Należeliśmy od wielu set lat do jednej diecezji wrocławskiej (…). Cechowało nas na początku jedno seminarium duchowne, jedna tradycja duszpasterska przez przynajmniej 200 lat – powiedział. Dodał także, że metropolia dała szansę na to, żeby „na nowo się zjednoczyć, na nowo integrować”. – Mamy też jedną wspólną nazwę „metropolia górnośląska”. Jako historyk patrzę na to jako na piękne działanie Bożej Opatrzności – dodał.

Ks. Henryk Olszar zauważył, że metropolia katowicka zajmuje 4% powierzchni Polski i na jej terenie mieszka ok 2,8 mln katolików. – Mamy 91 dekanatów, 876 parafii, 3025 księży diecezjalnych, mamy 412 kapłanów zakonnych, powyżej 1000 sióstr, 248 alumnów – wyliczał ks. Olszar.

Ks. prof. Henryk Budniak zauważył, że na skutek podziału na śląsku cieszyńskim „spotykają się dwie kultury”. – Kultura krakowska i kultura śląska. To jest pewne wyzwanie zarówno dla księży, którzy pochodzą z Krakowa, jak i dla nas – powiedział.

Krytyczny głos zabrał ks. prof. Helmut Sobeczko – Opole na metropolii nic nie zyskało, a raczej straciło. 90 parafii poszło do innej diecezji. Ale nie płaczemy z tego powodu – mówił. Zauważył, że metropolia górnośląska w swoich korzeniach stanowi pewną całość. – Patrząc z tej perspektywy 25 lat z tej integracji, mam na myśli duszpasterską integracją, nic nie wyszło (…). Ostatnie lata: pięć, sześć – zaczęło się coś dziać i za to chwała obecnym Pasterzom – dodał.

Prof. Świątkiewicz zauważył, że należy tworzyć relacje. – Jeśli nie zbudujesz relacji to będziesz miał urząd, a nie metropolię. A więc o relacje chodzi, o budowanie więzi społecznych – mówił. Wymienił także trzy zasady, które opisują wg niego specyfikę śląskiej religijności. Są to: zasada bliskiej obecności, zasada bezpośredniego uczestnictwa oraz zasada zaangażowania społecznego.

Bp Kopiec zauważył, że trudność, przed którą stanęła diecezja gliwicka polegał na tym, że „musieliśmy wszystko tworzyć od nowa”. – Kuria, sąd – trzeba to było wszystko stworzyć. Kończymy ten pierwszy etap I Synodem Diecezji Gliwickiej – mówił hierarcha.

Dyskusję podsumował abp Wiktor Skworc. – Obowiązkiem metropolity jest budowanie metropolii i próbujemy to robić. Próbujemy się zastanawiać co jest pierwszą powinnością Kościoła, a jest nią ewangelizacja. Wiemy na jakie napotykamy trudności. Problemy wszędzie są podobne, chociaż mają inne konteksty. O tym rozmawiamy i chcemy wspólnie działać i współdziałać. Mamy wspólną historię i wydobywamy z niej to co nas łączy – mówił.

Hierarcha zauważył także, że na górnym śląsku „mamy świadomość, że ewangelizujemy i jesteśmy oparciem dla mieszkańców”. – Stąd duch współpracy z samorządami, który jest modelowy w archidiecezji katowickiej – powiedział metropolita katowicki. Zauważył także, że metropolia górnośląska z perspektywy kościoła w Polsce jest widziana pozytywnie. – Jesteśmy spostrzegani jako ziemia dość wyjątkowa pod względem intensywności praktyk, powołań. I muszę powiedzieć, że Kościół w Polsce od nas pewnych inspiracji oczekuje – przestrzeni duszpasterskiej – zaznaczył. Wskazał tutaj m.in. na powrót Komisji Duszpasterskiej KEP do Katowic.

Na auli Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego obecni byli licznie zebrani przedstawiciele samorządowców z przewodniczącą zarządu Górnośląskiego Związku Metropolitalnego Prezydent Zabrza p. Małgorzatą Mańką-Szulik na czele. Parlament reprezentowała p. minister Krystyna Szumilas.

Po zakończonym sympozjum jego uczestnicy przeszli do Archikatedry Chrystusa Króla na Eucharystię z okazji ćwierćwiecza powstania metropolii górnośląskiej.