Kęty: barokowy splendor w kościele narodzin św. Jana Kantego

Dzięki pracom konserwatorskim przy barokowym wyposażeniu kościoła św. Jana Kantego w Kętach, świątynia – wzniesiona w miejscu domu narodzin świętego – nabiera barokowego splendoru. Konserwacja zabytkowych ołtarzy i wkomponowanych w nie obrazów stanowiła duże wyzwanie dla specjalistów.

Jak poinformował dyrektor Muzeum Diecezjalnego i konserwator architektury i sztuki sakralnej diecezji bielsko-żywieckiej ks. dr Szymon Tracz, dawny blask przywrócony został strukturze architektonicznej ołtarza głównego oraz prawego ołtarza bocznego dedykowanego św. Józefowi.

„Podczas przeprowadzonej konserwacji oczyszczono drewnianą strukturę obu retabulów, konserwując pokrywającą je tzw. szypolen (chipolin)” – zaznaczył i wyjaśnił, że chodzi o popularną technikę malarską stosowaną w XVIII wieku. Metoda polegała na wykonaniu warstwy kryjącej składającej się z wywaru z czosnku bądź cebuli, liści piołunu, soli i octu połączonego z klejem pergaminowym oraz kredą.

„Równocześnie odczyszczono i uzupełniono części złocone w obu ołtarzach, poddając konserwacji także obrazy ołtarzowe – w ołtarzu głównym Wizję św. Jana Kantego, a w bocznym wizerunek św. Józefa malowany na płótnie przyklejonym na wklęsłe drewniane podobrazie przez malarza Stolarskiego w 1836 r” – dodał i zaznaczył, że konserwacja tego ostatniego wizerunku była niemałym wyzwaniem dla konserwatorów.

W kolejnym etapie konserwacji zostaną poddane figury z głównego ołtarza oraz zakończona zostanie konserwacja drugiego, lewego ołtarza bocznego Niepokalanego Poczęcia NMP.

Monumentalny ołtarz główny w kęckim kościele narodzin św. Jana Kantego powstał ok. 1724 roku, natomiast ołtarze boczne i ambona krótko po 1730 roku. Ich autor Piotr Rojowski był jednym z wielu krakowskich snycerzy naśladujących styl genialnego włoskiego artysty działającego w Krakowie Baltazara Fontany.

Ks. Tracz wytłumaczył, że ołtarz kęcki św. Jana Kantego stanowi trawestację ołtarza głównego w kolegiacie św. Anny w Krakowie, gdzie spoczywają relikwie świętego patrona akademików, powstałego wg projektu Fontany.

Kościół św. Jana Kantego, usytuowany obok kościoła śś. Małgorzaty i Katarzyny w Kętach, powstał – według tradycji – w miejscu, w którym stał dom narodzin świętego. Pierwotnie była tu kaplica, wybudowana w latach 1644-1648. Jej fundatorem był wojski krakowski Sykstus Lubomirski. W 1781 r. kaplicę konsekrował bp Krzysztof Szembek. W ten sposób obiekt stał kościołem.

Jan Kanty urodził się w Kętach w 1390 r. Ukończył studia w Krakowie, następnie przyjął święcenia kapłańskie. Od 1421 przez osiem lat prowadził szkołę klasztorną u miechowskich bożogrobców. W 1429 zaczął wykładać na Akademii Krakowskiej, równocześnie studiując w niej teologię – magisterium otrzymał w 1443. W tym czasie został kanonikiem i kustoszem w Olkuszu. Kilkakrotnie pielgrzymował do Rzymu. Zmarł w opinii świętości w 1473 r., w wigilię Bożego Narodzenia. Został beatyfikowany 27 września 1680 przez bł. Innocentego XI, a kanonizowany 16 lipca 1767 przez Klemensa XIII.

Św. Jan z Kęt patronuje akademickiej młodzieży i ludziom nauki, licznym instytucjom charytatywnym oraz oświatowym.