Kęty: konferencja naukowa o św. Janie Kantym w jego rodzinnym mieście

O tym jak przesłanie św. Jana Kantego o życiu w prawdzie podjął na nowo papież Jan Paweł II – mówił podczas konferencji naukowej ks. prof. Tadeusz Borutka – jeden z pięciorga prelegentów, którzy z okazji 250. rocznicy kanonizacji patrona profesorów, młodzieży, studentów spotkali się w rodzinnym mieście świętego. Teolog, pedagog, historyk sztuki i muzealnicy przybliżali w kęckim Domu Kultury postać jednego z głównych patronów Polski oraz dzieje jego kultu.

Ks. prof. Borutka z bielskiego Instytutu Teologicznego wyjaśnił, jak koncepcja Jana z Kęt dotycząca życia w prawdzie, która wiedzie do całkowitej wolności i perspektywy życia wiecznego, została podjęta przez papieża Polaka. Prelegent zauważył, że dla średniowiecznego uczonego „osiągnięcie prawdy wewnętrznej umożliwia rozwój człowieka i wiedzie bezpośrednio do samego Boga”.

Duchowny przypomniał, że Karol Wojtyła otaczał wielką czcią św. Jana Kantego, a jego rodzinne miasto często odwiedzał jako arcybiskup Krakowa. „Od św. Jana nauczył się cenić nade wszystko prawdę i starał się jako człowiek być zawsze w służbie prawdy” – dodał. Duchowny zauważył, że jako papież Jan Paweł II zwracał uwagę na to, że nawet wtedy, „gdy człowiek ucieka od prawdy, ona i tak wywiera na niego wpływ”, a prowadzenie młodych ludzi ku prawdzie papież uznawał za akt miłości.

Dyrektor kęckiego muzeum dr Marta Tylza-Janosz analizując umieszczone w herbie miasta Kęt symbole, opowiedziała barwnie o Kętach w okresie kanonizacji św. Jana z Kęt i obchodów jej 100-lecia. „To opowieść o Kętach – gnieździe św. Jana Kantego, o tym, że stało się ono meandrującą rzeką, o duchu i ciele miasta sprzed 150 lat” – wyjaśniła podczas prezentacji.

Z kolei dr Andrzej Małysa przybliżył historię uroczystości ku czci patrona miasta, wychodząc od definicji i historii pojęcia „jubileuszu”. Prelegent przedstawił historię czterech jubileuszy poświęconych Janowi z Kęt w XIX i XX wieku. „Wszystkie były wielkim wydarzeniem dla miasta i mieszkańców. Największym z nich był jubileusz urodzin patrona, obchodzony w 1890 roku, gdy pojawili się tu ówczesny metropolita krakowski i prezydent Krakowa” – podsumował.

„Czy św. Jan Kanty może być inspiracją dla współczesnych wychowawców?” – pytał wikariusz generalny bielsko-żywieckiej diecezji ks. dr Marek Studenski w swych rozważaniach i odpowiadał twierdząco.

„Kiedy patrzymy na postać św. Jana Kantego, na jego drobiazgowość, z którą przepisywał przez 40 lat z taką samą systematycznością książki najwybitniejszych umysłów tego świata, jak dostrzegał prostego człowieka, to widzimy, że mamy się od kogo uczyć” – konkludował, życząc, by owocami sympozjum było osobiste odkrycie inspiracji płynących od Jana z Kęt oraz modlitwa.

Ks. dr Szymon Tracz, konserwator architektury i sztuki sakralnej diecezji bielsko-żywieckiej, opowiedział, jak św. Jan Kanty został utrwalony w sztuce okresu staropolskiego. Szczegółowo analizował miedzioryt Giuseppe Vasiego, przedstawiający moment, gdy Klemens XIII 16 lipca 1767 uroczyście kanonizował trzech świętych, w tym Jana z Kęt.

Prelegent zaznaczył, że w przedstawieniach staropolskich święty ukazywany jest w postawie klęczącej przed ołtarzem lub krzyżem. „Czasami św. Jan był ukazywany w kontekście wizji Matki Boskiej z Dzieciątkiem” – wskazując na obraz Franciszka Lekszyckiego z ok. 1660 roku z kolegiaty św. Anny w Krakowie. Historyk mówił o przykładach prezentacji świętego ukazanego w todze akademickiej z białym kołnierzem, niekiedy w birecie na głowie lub w ręce, z rozbitym dzbanem, otwartą księgą.

„Mieszkańcy Podbeskidzia byli bardzo świadomi wielkości swojego syna. Cieszył się on ogromnym kultem, co owocowało w tych wspaniałych wizerunkach tworzonych przez Polaków, co z kolei inspirowało głównych artystów europejskich XVIII wieku” – wytłumaczył duchowny.

Moderatorem podczas konferencji i dyskusji, jaka po niej nastąpiła, był ks. prof. Piotr Kroczek z Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II.

Uroczystości odpustowe ku czci św. Jana Kantego odbędą się 15 października w kościele św. św. Małgorzaty i Katarzyny w Kętach – z udziałem bp. Tadeusza Rakoczego. W tym samym miejscu 21 października odbędzie się pielgrzymka nauczycieli i wychowawców diecezji bielsko-żywieckiej. Eucharystia przewodniczyć będzie bp. Roman Pindel.

Jan Kanty urodził się w Kętach w 1390 r. Ukończył studia w Krakowie, następnie przyjął święcenia kapłańskie. Od 1421 przez osiem lat prowadził szkołę klasztorną u miechowskich bożogrobców. W 1429 zaczął wykładać na Akademii Krakowskiej, równocześnie studiując w niej teologię – magisterium otrzymał w 1443. W tym czasie został kanonikiem i kustoszem w Olkuszu. Kilkakrotnie pielgrzymował do Rzymu. Zmarł w opinii świętości w 1473 roku, w wigilię Bożego Narodzenia. Został beatyfikowany 27 września 1680 przez bł. Innocentego XI, a kanonizowany 16 lipca 1767 przez Klemensa XIII.

Św. Jan z Kęt patronuje akademickiej młodzieży i ludziom nauki, licznym instytucjom charytatywnym oraz oświatowym.