Kielce: adwentowe czuwanie przy ikonie Bożego Narodzenia

W Szkole Pisania Ikon przy kościele akademickim św. Jana Pawła II w Kielcach odbyło się dziś spotkanie poświęcone ikonie Bożego Narodzenia. Taka właśnie ikona wystawiona jest w kościele św. Jana Pawła II na czas Adwentu. Ikonę podarował środowisku kapucyn z Ukrainy, brat Siergiej Gubicki.

Przy wypełnionej po brzegi sali konferencyjnej w Centrum Duszpasterskim Wesoła 54, przy którym funkcjonuje Szkoła Pisania Ikon, specjalistyczny wykład na temat historii oraz niuansów artystycznych i teologicznych ikony Bożego Narodzenia, wygłosił Igor Wieremiejuk z Warszawy, absolwent szkoły ikonograficznej w Bielsku Podlaskim i filozofii na UW. Nie była to jego pierwsza wizyta w Kielcach, przed laty gościł w Oratorium Świętokrzyskim, w warsztacie pisania ikon.

Gość z Warszawy swój wykład rozpoczął od prezentacji wyobrażeń Bożego Narodzenia z pierwszych wieków chrześcijaństwa, na których nie ma jeszcze postaci Maryi i Józefa, jest za to żłób przypominający sarkofag, w towarzystwie wyłącznie osła i wołu. Stopniowo scena ulegała rozbudowaniu, ale artefakty, np. ampuły z Włoch na oliwę – tak jeszcze tę scenę wyobrażają. W VI w. na plakiecie z kości słoniowej (zabytek syryjski) pojawiają się już postaci Mędrców.

– Motywy łączyły się, ulegały rozwinięciu do ok. XI – XII wieku, gdy w pełni zaistniały sceny złożone narodzenia Chrystusa – tłumaczył Igor Wieremiejuk, ilustrując wykład bogatą w ikonografię prezentacją. Omówił m.in. specyficzną formę żłobu – murowanego, wygląd i symbolikę groty, układ Dzieciątka w żłobie, wskazując na analogię między narodzeniem a śmiercią, co szczególnie podkreśla ikonografia bizantyjska i teologia Wschodu. Mówił o szczególnej „paraleli miedzy narodzeniem Chrystusa, a Jego śmiercią, co jest mocno obecne w liturgii Cerkwii Prawosławnej, istnieniu pewnej jedności, wspólnoty – w początku wcielenia i jego wypełnieniu”. Zachęcał do rezygnacji „z chodzenia po powierzchni banału” w interpretacji ikony Bożego Narodzenia oraz w stosunku do uproszczonych interpretacji kolorystyki ikon w ogóle.

Omówił inne detale ikony, m.in.: zakratowane drzwi w tle, układ postaci Maryi i Józefa, symbolikę wołu, osła, kąpieli Dzieciątka.

– Ikony towarzyszą nam coraz częściej w kościołach w różnych okresach liturgicznych. Żeby zrozumieć ikonę, trzeba się nauczyć na nią patrzeć. Dla mnie i dla wszystkich, którzy mniej lub bardziej jesteśmy związani z Centrum na Wesołej, taką okazją do odkrycia wartości ikony Bożego Narodzenia jest właśnie dzisiejsze spotkanie – uważa Alicja Tuz, koordynatorka kieleckiej Szkoły Pisania Ikon.

Obecnie z zajęć proponowanych przez kielecką SPI korzysta ok. 60 osób. Ta popularność zaskoczyła samych pomysłodawców, którzy w 2015 r. zaczynali od kilku osób.

Uczestnicy i adepci szkoły to osoby w różnym wieku i różnych zawodów, stanowiące przekrój całego społeczeństwa, ale wszyscy oni to ludzie poszukujący wyciszenia i pogłębionej relacji z Bogiem, w czym pomaga pisanie ikon.

Szkoła i pracownie mieszczą się w Centrum Duszpasterskim Wesoła 54, przy kościele akademickim św. Jana Pawła II. Zajęcia odbywają się od października do czerwca. Dwa razy w miesiącu uczestnicy spotkają się na warsztatach, a w co drugą sobotę wysłuchają wykładów wprowadzających w teologię ikony. Raz w miesiącu studenci SPI uczestniczą we wspólnej modlitwie podczas Mszy św., dwa razy do roku organizowane są dla nich dni skupienia. Nauka pisania ikon trwa trzy lata. Przedmioty biblijne i teologiczne wykładają księża z Wyższego Seminarium Duchownego – te wykłady są otwarte, każdy może z nich skorzystać.

Z kolei zajęcia warsztatowe z zakresu pisania ikon prowadzą nauczyciele – instruktorzy: Alicja Tuz, Anetta Pędzisz, Zofia Grzesik, historię sztuki wykłada prof. Piotr Rosiński. Ze szkołą współpracują zaprzyjaźnieni uznani pisarze ikon Nad całością czuwa ks. Rafał Dudała, diecezjalny duszpasterz akademicki i prezes Zarządu Stowarzyszenia Wesoła 54.