Kielce: debata o ks. Siarkowskim – etnografie, archeologu, historyku

Hołd współpracownikowi Oskara Kolberga, ks. Władysławowi Siarkowskiemu – badaczowi folkloru, archeologowi, historykowi i proboszczowi diecezji kieleckiej – złożyli uczestnicy konferencji naukowej, która odbyła się dzisiaj w Muzeum Dialogu Kultur w Kielcach.

Podczas ośmiu zaprezentowanych referatów naukowcy różnych dyscyplin nauki wskazywali na wszechstronność niestrudzonego badacza ziemi kieleckiej, który poprzez uprawiane dziedziny był nie tylko teologiem, ale historykiem Kościoła i sztuki, etnografem, językoznawcą – stąd każdy „patrzy na jego dorobek inaczej” – mówiła dr hab. prof. UJK Marzena Marczewska. W swoim wystąpieniu koncentrowała się na wkładzie badań ks. Siarkowskiego w medycynę ludową.

Dr Justyna Dziadek – szefowa Muzeum Regionalnego w Pińczowie – zaprezentowała folklor maryjny z okolic Pińczowa w pismach ks. Siarkowskiego. – W okresie, gdy był proboszczem w Kijach k. Pińczowa, zgromadził mnóstwo materiału – podkreślała, omawiając jego badania folklorystyczne dotyczące szczególnie obchodów trzech świąt: Matki Boskiej Gromnicznej, Zielnej, Siewnej, które „najbardziej otoczone były wianuszkiem tradycji”.

Na temat ks. Siarkowskiego referowali m.in.: dr hab. prof. Elżbieta Radziszewska, prof. dr hab. Krzysztof Bracha (UJK Kielce), ks. dr Andrzej Kwaśniewski (WSD Kielce), dr Jan Główka i Leszek Dziedzic (Muzeum Historii Kielc) dr Andrzej Stachowiak (Muzeum Wsi Kieleckiej) dr hab. prof. UJK Stanisław Cygan (UJK Kielce). Była mowa o magii w chłopskich zagrodach, przeprowadzono analizę nowożytnych dokumentów z procesów o czary w pismach ks. Siarkowskiego, mówiono o jego wkładzie w historiografię diecezji kieleckiej, a także o tradycji pogrzebowej na Kielecczyźnie w świetle jego prac oraz słowniczkach gwarowych jako źródła do badań dialektologicznych.

Władysław Czesław Siarkowski urodził się w Imielnie k. Jędrzejowa 28 lutego 1840 roku. W Krakowie ukończył Szkołę Wydziałową św. Barbary oraz Gimnazjum św. Anny, następnie podjął studia w kieleckim Seminarium Duchownym (1860-64).

Przyjęcie święceń kapłańskich 3 lipca 1864 r. zapoczątkowało kolejny etap w jego życiu – pracy duszpasterskiej. Najpierw w roli wikarego w Proszowicach, a od 1866 r. – w kolegiacie Najświętszej Maryi Panny w Kielcach. W 1877 r. ks. Siarkowski otrzymał probostwo we wsi Kije k. Pińczowa. Tamten teren stał się szczególnie obszarem jego działań badawczych. Jednocześnie od 1873 r. sprawował obowiązki sekretarza konsystorza, a wkrótce – regensa konsystorza i notariusza sądu biskupiego. Dzięki staraniom Oskara Kolberga został członkiem „przybranym”, czyli współpracownikiem Komisji Antropologicznej Akademii Umiejętności w Krakowie, a dwa lata później członkiem Lwowskiego Towarzystwa Archeologicznego. Zmarł 23 marca 1902 r. w Grodźcu.

Opublikował kilkadziesiąt prac naukowych i popularnonaukowych, m.in. w „Gazecie Kieleckiej”, „Wiśle”, „Ognisku Domowym”, „Tygodniku Ilustrowanym”, „Pamiętniku Kieleckim” i innych. Do dzieł odgrywających fundamentalną rolę w poznaniu przeszłości regionu należy trzyczęściowe opracowanie „Materiały do etnografii ludu polskiego z okolic Kielc”, opublikowane po raz pierwszy w „Zbiorze wiadomości do antropologii krajowej”, serii wydawniczej Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie, w latach 1878-80. Z tego imponującego dzieła korzystał sam Oskar Kolberg, o czym świadczą jego listy do ks. Siarkowskiego.
Nadal znaczna część jego dorobku pozostaje w rozproszeniu.

Organizatorami konferencji byli: Kieleckie Towarzystwo Naukowe, Uniwersytet Jana Kochanowskiego, Muzeum Historii Kielc oraz Muzeum Dialogu Kultur.