Kielce: Dni Tischnerowskie zwieńczył katalog narodowych wad Polaków

Wykład prof. Tadeusza Gadacza pt. „Katalog narodowych wad Polaków według księdza Tischnera” był ostatnim wydarzeniem II Kieleckich Dni Tischnerowskich, które dobiegły końca 30 marca br. w Kielcach. Wzbudził on duże zainteresowanie wśród kielczan.

Prof. Tadeusz Gadacz, filozof i religioznawca, bliski współpracownik ks. prof. Józefa Tischnera przypomniał w siedzibie Instytutu Kultury Spotkania i Dialogu im. Jana Karskiego w kamienicy przy ul. Planty 7. głoszone przez niego przemyślenia na temat polskiego narodowego charakteru.

Prelegent cytując ks. Tischnera zwrócił uwagę na fragment, który mówi: „Tylko ten jest dobrym Polakiem kto jest dobrym człowiekiem. Polskość jest drogą do człowieczeństwa, a nie odwrotnie”.

Zdaniem prof. Gadacza, odpowiedzi na pytanie, co powiedziałby ks. J. Tischner w 86. urodziny na temat naszych sporów o polskość, o Polakach pierwszego i drugiego sortu, należałoby szukać w jego przenikliwych diagnozach, które nie tylko nic nie utraciły na aktualności, ale wręcz przeciwnie, zyskały.

– Ks. Józef Tischner sprzeciwiał się wszystkiemu, co stawało na drodze polskiej nadziei i uniemożliwiało myślenie o Polsce jutra. Patronował mu w tym Cyprian Kamil Norwid, którego uznał za najbardziej przenikliwego myśliciela spraw Polski i Polaków – mówił przyjaciel filozofa z Łopusznej.

Wśród wymienionych przez prelegenta 12 wad były: melancholia rodząca się z porażki, myślenie w kategorii etniczności przeistaczającej się w prymitywny nacjonalizm, rewolucja bez reformacji, niezdolność przyznania się do winy, podejrzliwość, odwet, resentymentalna zawiść, polski instynkt antypaństwowy, przedkładanie sprytu nad prawdy oczywiste, brak uspołecznienia, niecierpliwość „w rzeczach narodowych, która jest rozdarciem historii”.

Na koniec profesor wymienił wadę dwunastą, jego zdaniem, być może najcięższą, bo dotyczącą polskiej solidarności.

– Czytamy w „Etyce solidarności”: „Solidarność, ta zrodzona z kart i ducha Ewangelii, nie potrzebuje wroga lub przeciwnika, aby się umacniać i rozwijać. Ona się zwraca do wszystkich, a nie przeciwko komukolwiek – mówił prof. Gadacz.

Prof. Tadeusz Gadacz – uczeń ks. Józefa Tischnera, filozof i religioznawca jest m.in.: dyrektorem Instytutu Filozofii i Socjologii Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie, redaktorem Encyklopedii Religii Wydawnictwa Naukowego PWN oraz wielu wydawnictw filozoficznych.

Był bliskim współpracownikiem ks. prof. Józefa Tischnera. Od początku 2010 roku jest wiceprzewodniczącym Rady Fundacji Krakowskiego Hospicjum dla Dzieci im. księdza Józefa Tischnera.

Organizatorem II Kieleckich Dni Tischnerowskich było Stowarzyszenie im. Jana Karskiego.

Ks. prof. Józef Tischner był filozofem, teologiem, publicystą, duszpasterzem, jednym z najwybitniejszych współczesnych europejskich filozofów chrześcijańskich. Był też jedną z najciekawszych postaci polskiego życia intelektualnego w drugiej połowie XX wieku, komentatorem naszej rzeczywistości: bezlitosnym w polemikach, a jednocześnie otwartym na różnorodność opinii i przekonań.

Do najbardziej znanych, tłumaczonych na wiele języków, książek należą „Myślenie według wartości”, „Polski kształt dialogu”, „Etyka solidarności”.

Brał udział w słynnym zjeździe „Solidarności” w gdańskiej hali „Olivii”, gdzie – jako nieoficjalny kapelan związku – odprawiał Msze św. i głosił homilie.

W latach 90. był jednym z pierwszych katolickich autorów w Polsce, którzy zajęli się ideami liberalnej demokracji. Próbował pokazać, że jako podstawa porządku życia państwowego i gospodarczego nie musi kłócić się z chrześcijaństwem.

W 1999 roku otrzymał Order Orła Białego – najwyższe polskie odznaczenie.

Jako filozof interesował się przede wszystkim problemami istnienia i teorii wartości, ale nie stronił od publicystyki, starając się dotrzeć swoimi przemyśleniami o Polsce, chrześcijaństwie i Kościele do jak najszerszego grona odbiorców. Był postacią bardzo popularną, obecną w mediach. Przez lata publikował w „Tygodniku Powszechnym” i „Znaku”.

Zmarł w Krakowie 28 czerwca w 2000 r. w wieku 69 lat. Został pochowany w Łopusznej, skąd pochodził.

Od 2001 roku jest przyznawana przez miesięcznik i wydawnictwo „Znak” nagroda imienia ks. Józefa Tischnera. Wiedeński Instytut Nauk o Człowieku przyznaje od 2003 roku stypendia dla młodych polskich naukowców jego imienia. Jest patronem kilku szkół. Jego imię nosi Krakowskie Hospicjum dla Dzieci. W wielu miastach, m.in. w Krakowie i Kielcach odbywają się co roku Dni Tischnerowskie.