Kielce: konferencja nt. wsi kieleckiej po II wojnie światowej na podstawi źródeł kościelnych

Zagadnienia dotyczące kondycji materialnej i niematerialnej wsi kieleckiej w oparciu o nieznaną dotąd dokumentację pochodząca z archiwów diecezjalnych – taki był temat przewodni konferencji pt. „Wieś kielecka po II wojnie światowej w źródłach kościelnych”, która odbyła się dzisiaj w Centrum Edukacyjnym „Przystanek Historia IPN” w Kielcach.

– Warunki wojenno-okupacyjne z lat 1939-1945 przyczyniły się do zmian religijności ludności wiejskiej diecezji kieleckiej, ale bardziej w postawach i zachowaniach, w mniejszym zaś stopniu w zakresie uczestnictwa w nabożeństwach i przystępowaniu do sakramentów – powiedział ks. dr Tomasz Gocel, dyrektor Archiwum Diecezjalnego w Kielcach. Zauważył, iż „wojna przyczyniła się do upadku moralnego wielu mieszkańców diecezji kieleckiej”.

– Pokazujemy źródła wytworzone przez administrację kościelną, wgłębiamy się w nie i wyczytujemy co w nich jest, co szczególnie interesowało władzę diecezjalną oraz księży. Chodziło o los obiektów sakralnych, infrastruktury kościelnej i urządzeń liturgicznych. Pamiętajmy, że diecezja kielecka to miejsce obecności zabytków klasy światowej, które uległy zniszczeniu lub częściowej dewastacji – mówił dr Tomasz Domański z kieleckiej delegatury IPN. – Zbierano informacje i katalogowano je. Kurię i duchownych interesował również los zwykłych ludzi, ich funkcjonowanie i to, co się działo z ich domami, zagrodami i inwentarzem. Ankiety były zlecane w diecezji kieleckiej przez bp. Czesława Kaczmarka już w 1945 r. – zauważył dr Domański.

Historia wsi świętokrzyskiej od wielu lat stanowi przedmiot badań wielu naukowców. Coroczne konferencje prezentowały ważne aspekty życia mieszkańców wsi podczas II wojny światowej ich bohaterstwo i ofiarność.

– Tegoroczna konferencja podejmuje liczne wątki związane z sytuacją na wsi tuż po zakończeniu wojny. W wystąpieniach konferencyjnych są analizowane zagadnienia przemian religijności mieszkańców parafii wiejskich w czasie wojny, straty demograficzne oraz materialne wsi, konsekwencje represji dokonanych przez okupantów oraz problematyka organizacji wsparcia materialnego i duchowego ze strony władz kościelnych udzielanego mieszkańcom – informuje w imieniu organizatorów Joanna Urbanowska-Kwietniewska z IPN.

Referaty wygłosili m.in. prof. Jerzy Gapys, Ewa Kołomańska, ks. dr Marcin Rokita, dr Kamil Sasal, ks. dr Piotr Tylec.

Na osobną uwagę zasługują także tematy dotyczące zniszczeń katolickich obiektów sakralnych w diecezji kieleckiej.
Podczas II wojny światowej – 7 kościołów diecezji kieleckiej zostało całkowicie zniszczonych, 145 – częściowo uszkodzonych, podobnie degradacji uległy zasoby parafialne, np. biblioteczne i archiwalne. Wkrótce można się spodziewać wystawy i wydawnictwa na ten temat. Materiał jest opracowywany głównie na postawie dokumentacji Archiwum Diecezjalnego w Kielcach, ze szczególnym uwzględnieniem ankiet powstałych w 1945 i 1946 r. Dodatkowo wykorzystane zostały zasoby archiwów parafialnych oraz dokumenty kwerendy z Archiwum Państwowego w Kielcach oraz z kieleckiej Delegatury Instytutu Pamięci Narodowej w Kielcach.
Organizatorem konferencji byli: Delegatura Instytutu Pamięci Narodowej w Kielcach, Muzeum Wsi Kieleckiej, Archiwum Diecezjalne w Kielcach oraz Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach.
dziar/Kielce