Kielce: konferencja o biskupie Czesławie Kaczmarku (zapowiedź)

Naukowcy świeccy i duchowni podzielą się swoją wiedzą o więzionym i prześladowanym przez komunistów bp. Czesławie Kaczmarku podczas konferencji naukowej w Wyższym Seminarium Duchownym. Wydarzenie pt. „Biskup Czesław Kaczmarek – wierny syn Kościoła i Ojczyzny” odbędzie się w sobotę 28 października

– To sposób na przybliżanie postaci biskupa, wyjątkowego w historii Kościoła kieleckiego. Wydarzenie jest organizowane w Roku Biskupa Czesława Kaczmarka w diecezji kieleckiej, w 60. rocznicę jego śmierci – mówi rektor WSD w Kielcach, ks. dr Adam Perz.

Zaplanowano dwie sesje. Podczas pierwszej z nich ks. dr Tomasz Gocel, dyr. Archiwum Diecezjalnego w Kielcach, nakreśli sytuację polityczną i społeczną diecezji kieleckiej w czasach posługi bp. Kaczmarka. Z kolei wybrane problemy religijne i społeczne z tamtego okresu omówi ks. prof. dr hab. Grzegorz Bujak (KUL). Jako „więźnia i wygnańca” przedstawi biskupa prof. dr hab. Ryszard Gryz (Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach).

Podczas drugiej sesji zostaną scharakteryzowane uwarunkowania w diecezji kieleckiej po powrocie biskupa z więzienia oraz niektóre elementy jego nauczania. I tak dr Tomasz Domański (Delegatura IPN Kielce) poda przykłady kolejnych szykan i prześladowań bp. Kaczmarka z lat 1957 – 1963. Społeczne aspekty nauczania hierarchy omówi ks. prof. dr hab. Stanisław Dyk (KUL), a poglądy biskupa na religijne wychowanie dzieci i młodzieży w domu rodzinnym zaprezentuje ks. dr hab. Jarosław Czerkawski (KUL).

Biskup kielecki Czesław Kaczmarek podczas wojny i niemieckiej okupacji angażował się żywo w działalność charytatywną, prowadził konspiracyjne seminarium duchowne, opiekował się uciekinierami, wspierał materialnie ruch oporu. W czasie wojny przyjął do diecezji ponad 240 księży diecezjalnych i zakonnych, którym groziła zagłada na terenach północnej i zachodniej Polski włączonych do III Rzeszy.

Pomimo tego, iż gmach seminarium duchownego w Kielcach był w rękach okupantów (w budynku znajdował się szpital), przyjął pod dach seminarium w okresie okupacji 86 alumnów z zamkniętych seminariów diecezjalnych i zakonnych. Tysiące wysiedleńców i uciekinierów, szczególnie po upadku Powstania Warszawskiego ocaliły swoje życie w diecezji kieleckiej, a klimat do ich przyjęcia stworzył bp Kaczmarek.

Po Pogromie Kieleckim (4 lipca 1946 r.) powołał komisję do zbadania jego okoliczności. Ustalenia komisji stały się podstawą sporządzonego 1 września 1946 r. raportu, w którym odpowiedzialnością za wydarzenia zostały obarczone służby sowieckie. Biskup zdołał przekazać ten raport ambasadorowi Stanów Zjednoczonych.

W warunkach powojennych wspierał ubogich i angażował się w odbudowę zniszczeń. Zwracał również uwagę na intelektualną i duchową formację młodzieży, zwłaszcza przyszłych duchownych, erygował nowe parafie, przeprowadzał akcje trzeźwościowe.

20 stycznia 1951 r. został aresztowany przez Urząd Bezpieczeństwa, wkrótce po zakończeniu tzw. procesu wolbromskiego, podczas którego skazano duchownych podległych jego władzy kościelnej. Podstawą oskarżenia ordynariusza kieleckiego były listy pasterskie, które wydał w początkowym okresie okupacji. Przedstawiano je jako dowód współpracy z Niemcami.

Podczas dwuipółletniego aresztowania został poddany brutalnemu śledztwu i zmuszony do złożenia obciążających siebie i innych zeznań. Wokół procesu, przed Wojskowym Sądem Rejonowym w Warszawie, z września 1953 r. została rozpętana potężna kampania propagandowa, a sam biskup został skazany za próbę przewrotu, szpiegostwo i współpracę z Niemcami na 12 lat więzienia. Więziony, a następnie internowany, wolność odzyskał we wrześniu 1956 r. Do Kielc powrócił dopiero w kwietniu 1957 r. Do końca życia był szykanowany przez komunistów.

Zmarł w szpitalu w Lublinie w 1963 r.