Kielce: konferencja o ewangelikach kieleckich

Historia parafii ewangelickiej, uzupełniona o nowe źródła, wkład ewangelików w historię miasta i osadnictwo kolonistów niemieckich na Kielecczyźnie były m.in. tematem konferencji „Z dziejów i tradycji ewangelików kieleckich”, która odbyła się w Muzeum Historii Kielc.

„Celem konferencji było przypomnienie lokalnej historii ewangelików i pokazanie, że Kielce wbrew obiegowym opiniom – nie były miastem jednowyznaniowym, a ewangelicy mieli znaczący wkład w jego rozwój” – mówi w rozmowie z KAI dr Jan Główka, dyrektor Muzeum Historii Kielc.

Inspiratorem konferencji była przede wszystkim parafia ewangelicka. Ks. Wojciech Rudkowski z Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego (Kielce – Radom) przedstawił dzieje parafii ewangelickiej w Kielcach i Radomiu, wzbogacone o nowe źródła z archiwów warszawskich.

„Dotyczyły one spraw gospodarczych miasta, statystycznych, wewnątrz parafialnych itp. Choć może nie są to fakty rewolucyjne, ale bardzo ważne, bo dotąd uważano, że więcej źródeł już na ten temat nie ma” – dodaje dr Główka.

Podczas konferencji dr Urszula Oettingen z Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach mówiła o cmentarzu ewangelickim w Kielcach, Hubert Mazur – o zasobach archiwalnych dotyczących parafii ewangelickiej. Izabela Bożyk scharakteryzowała dzieje kolonistów ewangelickich na kieleckiej wsi w pierwszej połowie XIX w. Bardziej globalne ujęcie tematu było w wykładzie prof. dr. hab. Tadeusza Stegnera z Uniwersytetu Gdańskiego, który mówił o ewangelikach kieleckich w strukturach Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Królestwie Polskim.

Konferencję zorganizowali: Muzeum Historii Kielc, parafia Ewangelicko-Augsburska w Kielcach i Radomiu, Instytut Historii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, Kieleckie Towarzystwo Naukowe. Uczestniczyło w niej ok. 50 osób ze środowisk uniwersyteckich oraz z parafii ewangelickiej.

Parafia ewangelicka w Kielcach powstała w początkach XIX wieku. Kielce wraz z pojawieniem się obcokrajowców – Niemców z Saksonii stały się miastem ważnym z punktu widzenia rozwoju przemysłu w Zagłębiu Staropolskim w I poł. XIX w. Zatrudnienie przybyszy w podkieleckiej Hucie Białogon oraz ich obecność jako wykładowców w Akademii Górniczej w Kielcach wpłynęło na wzrost zainteresowania miastem, jako ośrodkiem przemysłu rozwijanego przez Stanisława Staszica. Z tymi XIX-wiecznymi źródłami nierozerwalnie związana była geneza parafii ewangelickiej. Ślady niemieckiego osadnictwa oraz tradycje kieleckich ewangelików są obecne w świadomości historycznej kielczan.

Świątynię dla ewangelików wzniósł w stylu klasycystycznym w 1837 r. Kajetan Hołdakowski, przedsiębiorca budowlany pochodzący z Pińczowa. Autorem projektu był inżynier wojewódzki ówczesnego województwa krakowskiego Karol Meyzer.

W 2001 r. świątynia przeszła generalny remont finansowany ze środków przyznanych przez wojewodę świętokrzyskiego i otrzymała miano Ekumenicznej Świątyni Pokoju. Była pierwszym tego typu obiektem w kraju, w którym różne Kościoły o uznanym statucie prawnym w Polsce mogły odprawiać swoje obrządki religijne.