Kielce: nagrobki pomnikowe o statusie zabytków mogą uzyskać wsparcie na renowację

Zmianie ulegnie pozyskiwanie funduszy zewnętrznych na renowację zabytkowych nagrobków Cmentarza Starego, odnawianych od 26. lat w Kielcach dzięki kweście podczas Wszystkich Świętych. Wskutek zmian przepisów mogą je uzyskać tylko pomniki mające status samodzielnych obiektów zabytkowych.

Ponad 400 obiektów na cmentarzach kieleckich udało się dotąd uratować dzięki społecznej kweście wolontariuszy.

– Teraz będzie trudniej, bo choć cały Cmentarz Stary jest od 1980 r. wpisany do rejestru zabytków, to samodzielnych pomników jest tam tylko 13. Najbliższe miesiące poświęcimy na zakładanie kart i zmianę statusu co najmniej 20. obiektów zabytkowych – mówi KAI Stanisław Szrek, organizator listopadowej kwesty na kieleckich cmentarzach z Ramienia Stowarzyszenia Ochrony Dziedzictwa Narodowego.

Uczestniczą w niej samorządowcy, politycy, ludzie nauki, kultury, mediów, uczniowie szkół, kombatanci, harcerze. W 2018 r. zebrano pond 67 tys. zł. Dzięki dodatkowemu wsparciu od samorządu Kielc przeprowadzono prace przy ponad 30 obiektach, w tym 13 pomnikach kamiennych. Żmudne prace, z wykorzystaniem podnośników, dotyczyły uszkodzonych i leżących luzem krzyży. – Jak krzyż leży na ziemi, to trzeba go podnieść, naprawić i zainstalować, konieczne było podnoszenie rakami – mówi Szrek.

W Kielcach, głównie w obrębie Cmentarza Starego (z 1804 r.) zachowało się blisko tysiąc nagrobków sprzed 1939 r., wiele z nich nie posiada prawnych właścicieli – wydarzenia historyczne, głównie wojny i migracje ludności spowodowały odpływ lub wymarcie wielu rodzin kielczan.

Do najstarszych nagrobków w Kielcach należą: pomniki Józefy Miernickiej, Marianny Pożarskiej, kaplice grobowe Łąckich i Lardellich. Do ciekawszych zalicza się także nagrobki żeliwne w formie tarcz z krzyżem, klasycystyczne postumenty z urną (grobowce rodziny Plewińskich, Marro), kapliczki neogotyckie, np. Zagłoby Smoleńskiego, czy secesyjny nagrobek rodziny Myzlów.