Kielce: nowe pomniki i bogate obchody 160. rocznicy wybuchu powstania styczniowego

Kielczanie i mieszkańcy regionu uczczą 22 stycznia powstańców styczniowych – Mszami św., marszami pamięci, odsłonięciem nowych pomników. Na kieleckim Białogonie w 160. rocznicę wybuchu zrywu niepodległościowego zostanie odsłonięty monument ku czci bohaterów, a na Karczówce – gdzie w klasztorze był punkt pomocy powstańcom – zrekonstruowany pomnik i jego otoczenie.

Ponadto zaplanowano marsze pamięci historycznymi szlakami powstańców, gry terenowe, quizy historyczne.
Mszy św. na Białogonie będzie przewodniczył biskup kielecki Jan Piotrowski.

W inicjatywę budowy białogońskiego pomnika zaangażowani byli: Stowarzyszenie „Kieleccy Patrioci”, Staropolskie Stowarzyszenie Osób Represjonowanych, Stowarzyszenie Rekonstrukcji Historycznej „Jodła”. Datki składali kielczanie w trakcie różnego rodzaju zbiórek. Wykonanie monumentu było możliwe dzięki wsparciu różnych firm i prywatnych przedsiębiorców. Pomnik to symbol uznania dla tych, którzy pamiętnego 22 stycznia 1863 r. włączyli się w powstańczy czyn i nie zawahali się oddać swojego życia za wolność, wśród nich byli robotnicy z zakładów w Białogonie, którzy włączyli się do walki.

Pomnik stanął przy parkingu, obok zabytkowego drewnianego kościoła Przemienienia Pańskiego.

W tym samym dniu, tzn. w niedzielę 22 stycznia, uczestnicy obchodów 160. rocznicy wybuchu powstania styczniowego na kieleckiej Karczówce, będą mogli zobaczyć odrestaurowany pomnik powstańców i przede wszystkim skorzystać z bezpiecznego dojścia do monumentu. Uroczystości rozpocznie Msza św. w kościele św. Karola Boromeusza na Karczówce, o godz. 12.

Stanisław Szrek ze Stowarzyszenia Ochrony Dziedzictwa Narodowego w Kielcach wyjaśnia, że na renowację pomnika z 1930 r. pozyskano dofinansowanie z Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.

– Pomnik był wykonany z lekkiego wapienia pińczowskiego, wielokrotnie zamalowywany i uszkodzony wskutek upływu czasu. Został wyczyszczony, a na wiosnę planujemy zabezpieczenie go tynkiem konserwatorskim. Usprawniliśmy zejście do monumentu – było ono niebezpieczne, po stromej, a zimą śliskiej skarpie, obecnie są tam barierki oraz schody – mówi Szrek.

Dodatkowo, wykonano tablicę poświęconą ojcu Kolumbinowi Tomaszewskimu, ostatniemu bernardynowi z klasztoru na Karczówce oraz tablicę zawierającą pięć nazwisk mieszkańców Karczówki, którzy zginęli w wojnie z bolszewikami w 1920 roku.

Podczas powstania styczniowego zakonnicy – bernardyni z klasztoru na Karczówce nie tylko karmili, opatrywali rany i leczyli powstańców, ale nawet włączali się bezpośrednio do walki, jak o. Antoni Majewski – kapelan w korpusie Mariana Langiewicza. Ojciec Majewski zginął na polu walki – w bitwie pod Grochowiskami 17 marca 1863 r. Bernardyni przyjmowali także do klasztoru kurierów powstańczych. 8 listopada 1864 r. klasztor na Karczówce zaliczono do grupy zamkniętych, za czynny udział w powstaniu. Zakonnicy ponieśli też rozmaite kary; o. Arseniego Krawczyńskiego zaaresztowano i osadzono w warszawskim więzieniu, o. Walenty Lisowski, znany z płomiennych kazań, został skazany na miesiąc twierdzy w Modlinie, a gwardian Sylwester Grzybowski został obciążony karą 50 rubli srebrnych. Jako rezydent na Karczówce pozostał 35-letni wówczas o. Kolumbin Tomaszewski, postać pamiętna w dziejach klasztoru. Swą posługę sprawował samotnie przez ponad 50 lat i uchronił klasztor przed rozbiórką. Zmarł w 1914 r. Jest pochowany na Cmentarzu Nowym w Kielcach.

Wydarzenia 160. rocznicy powstania organizowane są w licznych miejscach w regionie. Mieszkańcy świętokrzyskiego i Kielc, w tym duchowni z poświęceniem i oddaniem walczyli w powstańczym, zrywie za co płacili najwyższą cenę.

Jeden z marszów pamięci wyruszy spod Kieleckiej Fabryki Pomp na Białogonie oraz z miejsca zbiegu ulic Piekoszowskiej i Białogońskiej. Stamtąd uczestnicy przejdą do kościoła pw. św. Karola Boromeusza na Karczówce, aby wziąć udział w uroczystej Mszy św. w intencji Ojczyzny.

Niektóre z wydarzeń, dedykowane popularyzacji wiedzy o powstaniu wśród dzieci i młodzieży organizują samorządy, instytucje kulturalne, kuratorium oświaty, we współpracy ze szkołami. 25 stycznia w Zespole Szkół Informatycznych im. gen. Józefa Hauke- Bosaka odbędzie się konkurs o powstaniu styczniowym pt. „Gloria victis” dla uczniów klas siódmych i ósmych, przygotowany wspólnie przez Ośrodek Myśli Patriotycznej i Obywatelskiej, świętokrzyskie kuratorium oświaty oraz technikum.

Kielce i Kielecczyzna były ważnym miejscem walk powstańczych – stoczono tutaj 250 bitew i potyczek z wojskami rosyjskimi, m.in. pod Małogoszczem, Grochowiskami, Wąchockiem, na św. Krzyżu.