Kielce: obchody 77. rocznicy powstania Armii Krajowej

Msza św. w intencji żołnierzy podziemia niepodległościowego, uroczystości pod pomnikiem Armii Krajowej, prelekcje historyków i wręczenie odznaczeń – tak wyglądały w Kielcach obchody 77. rocznicy przemianowania Związku Walki Zbrojnej na Armię Krajową.

Uroczystości rozpoczęła Msza św. w intencji Ojczyzny i walczących o nią żołnierzy, sprawowana w bazylice kieleckiej, której przewodniczył ks. kan. Adam Kędzierski, proboszcz bazyliki katedralnej. Duchowny przypomniał, że ta Eucharystia to modlitwa kielczan za tych, którzy ofiarę miłości za Polskę nie wahali się posunąć do ofiary z życia. Była to zarazem ofiara wynikająca z wiary w Boże przykazania.

– Chcemy pamiętać o naszej przeszłości, bo bez odniesienia do niej nie zbuduje się przyszłości. Pamiętaj Polsko o żołnierzach Armii Krajowej, którzy pod sztandarem z napisem: „Bóg, honor, Ojczyzna” przeżyli piekło niemieckiej okupacji i sowieckich łagrów – mówił kaznodzieja. Przestrzegał przed tendencjami usuwania słowa „Bóg” z polskich sztandarów, przypomniał także, że Armia Krajowa była fenomenem na światową skalę.

We Mszy św. uczestniczyła Kompania Honorowa Wojska Polskiego i bardzo licznie przybyłe delegacje formacji kombatanckich, policji, służb mundurowych oraz kilku kieleckich szkół, a także poczty szkolne z m.in. Kajetanowa, Łopuszna, Radoszyc oraz Skarżyska-Kamiennej.

Po Eucharystii odbył się przemarsz pod pomnik Armii Krajowej znajdujący się na skwerze Stefana Żeromskiego, gdzie odśpiewano hymn i podniesiono flagę państwową. Wśród zaproszonych gości obecni byli m.in. najstarsi weterani Armii Krajowej, senator Krzysztof Słoń, członek zarządu województwa świętokrzyskiego Mariusz Gosek, reprezentanci wojewody i prezydenta Kielc.

Dr Tomasz Domański z kieleckiej Delegatury IPN przypomniał genezę powstania AK i jej wkład w przebieg historii II wojny światowej, szczególnie na ziemi kieleckiej. – Działalność bojowa Armii Krajowej charakteryzowała się przechodzeniem od działań sabotażowych i dywersyjnych przez partyzanckie do walk w ramach akcji „Burza”. W okręgu radomsko-kieleckim dokonywano sabotażu kolejowego i gospodarczego. Likwidowano też przedstawicieli władz okupacyjnych oraz kolaborantów. Namacalnym tego symbolem jest choćby zamach na szefa siatki wywiadowczej kieleckiego gestapo Franza Witka – przypominał historyk.

Po wręczeniu odznaczeń miała miejsce modlitwa w intencji poległych żołnierzy Armii Krajowej, następnie Apel Pamięci, złożenie kwiatów i zapalenie zniczy.

Organizatorami uroczystości byli: Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej – Okręg Kielce i Urząd Miasta Kielce. W przebieg wydarzenia zaangażowała się także Delegatura IPN w Kielcach, a partnerzy to: 10 Świętokrzyska Brygada Wojsk Obrony Terytorialnej, Centrum Przygotowań do Misji Zagranicznych w Kielcach, Kielecki Ochotniczy Szwadron Kawalerii im. 13. Pułku Ułanów Wileńskich.

Armia Krajowa była konspiracyjną organizacją wojskową działającą podczas II wojny światowej. Powstała w wyniku przekształcenia powołanej w 1939 r. Służby Zwycięstwu Polsce w Związek Walki Zbrojnej, przemianowany na Armię Krajową, rozkazem gen. Władysława Sikorskiego z dnia 14 lutego 1942 r. Była to największa podziemna armia w okupowanej Europie. W szczytowym okresie liczyła ok. 380 tys. żołnierzy.

Okręg Radomsko-Kielecki AK należał do największych i podejmujących najliczniejsze akcje bojowe. W szczytowym momencie, czyli w 1944 r., w Okręgu Radomsko-Kieleckim do AK należało ok. 60 tys. osób, w tym cywile.

Kulminacją wysiłku zbrojnego AK było powstanie warszawskie, które wybuchło 1 sierpnia 1944 r. Po upadku powstania jednostki będące na terenach zajętych przez Armię Czerwoną zostały zdemobilizowane. Gen. Leopold Okulicki wydał rozkaz o rozwiązaniu Armii Krajowej z dniem 19 stycznia 1945 r.