Kielce: obchody 82 rocznicy likwidacji getta

Stowarzyszenie im. Jana Karskiego – organizator obchodów 82 rocznicy likwidacji getta w Kielcach – od kilku dni konsekwentnie zaprasza kielczan i gości na upamiętniające wydarzenia, m.in. wczoraj 20 sierpnia, przy pomniku Menora.

Do jej wizerunku wykreowanego przez światowej sławy artystę Marka Cecułę – potomka kieleckich Żydów, nawiązał Andrzej Białek ze Stowarzyszenia im. Jana Karskiego. Mówił m.in. o tym, jak różnie można interpretować świecznik – symbol Świątyni Jerozolimskiej, który na pomniku zapada się w ziemię lub z niej wynurza.

– Jak powiedział kiedyś naczelny rabin Polski, Michael Schudrich: jeśli ktoś patrzy na ten pomnik i myśli, że Menora się zapada, to zapominamy o żydowskiej historii miasta. Ale jeśli ktoś pomyśli, że ona wyłania się z ziemi, to taka uroczystość jak dziś świadczy o tym, że pamiętamy o ponad 20 tys. mieszkańcach Kielc, zamordowanych w ostatnie dni sierpnia 1942 roku – mówił Andrzej Białek.

Białek podkreślał także symboliczne znaczenie terenu, gdzie usytuowano pomnik.

– W tym miejscu jesteśmy na granicy getta, na granicy części żydowskiej i aryjskiej. Tu kończyło się życie. Tu słowo peron zamieniało się w słowo rampa, imię i nazwisko zamieniały się w numer. Ponad 20 tys. ludzi – studentów, nauczycieli, rzemieślników traciło tutaj swój status obywatela i człowieka. Stali się ofiarami. Dla nich tu jesteśmy. To ma być memento dla współczesnych – mówił.

W spotkaniu wzięli udział m.in. ks. Jacek Kopeć – dyrektor Zespołu Szkół Katolickich Diecezji Kieleckiej, pastor Andrzej Jeziernicki – naczelny prezbiter Kościoła Chrześcijan Wiary Ekumenicznej, Paweł Grabiec z Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Katowicach, przewodniczący oddziału katowickiego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Polsce oraz delegacje władz miasta i regionu. Upamiętnienie zakończył koncert skrzypcowy w wykonaniu Marcina Króla, dedykowany kieleckim Żydom. Miał miejsce w Instytucie Kultury Spotkania i Dialogu.

W przededniu głównych uroczystości – 19 sierpnia w Instytucie Kultury Spotkania i Dialogu odbyło się spotkanie z wnukami Kiwy Żyto, kielczanina ocalonego z Holocaustu, który po wojnie osiadł w Szwecji, gdzie zmarł w wieku 91 lat w styczniu tego roku. Rodzina udała się także na żydowski cmentarz w Kielcach.

Natomiast w piątek, 23 sierpnia o godz.18.00 w kościele akademickim pw. św. Jana Pawła II celebrowane będzie nabożeństwo Drogi Krzyżowej.

Kolejnym wydarzeniem będzie spacer śladami  getta kieleckiego, w sobotę 24 sierpnia  – rozpoczęcie o godz. 14.00 przy ławeczce Jana Karskiego przy ul. Sienkiewicza.

Obchody zakończy Pielgrzymka Pamięci Kielczan do Treblinki – miejsca Zagłady Żydów, która odbędzie się 25 sierpnia. Po raz siódmy stowarzyszenie zaprasza kielczan do udziału w tej wyjątkowej formie upamiętnienia  –  na wyjazd obowiązują zapisy poprzez formularz na stronie www.jankarski.org.pl

Niemcy utworzyli getto w Kielcach w kwietniu 1941 r.,  w najuboższej części miasta. Rozciągało się ono na północ od ulic Bodzentyńskiej i Piotrowskiej, po ul. Pocieszki i obejmowało dzisiejsze ulice m.in. Jasną, Stolarską, Kozią, Orlą, Nowy Świat. W 500 domach, w większości bez wody i kanalizacji, zamknięto około 27 tysięcy Żydów, głównie mieszkańców Kielc. Do getta trafili  również przesiedleni Żydzi z Wiednia, Krakowa, Poznania i Łodzi.

W sierpniu 1942 r., po miesiącach cierpień, głodu, chorób i egzekucji, blisko 21 tysięcy Żydów zostało wywiezionych i zamordowanych w niemieckim obozie zagłady w Treblince. Podczas likwidacji getta na ulicach Kielc zgładzono około 1500 Żydów. Wojnę przeżyło zaledwie pięciuset kieleckich obywateli wyznania mojżeszowego.